Նավթի պահանջարկը կպահպանվի՞

Հուսանք, որ դեղը չի սպանի հիվանդին ավելի արագ, քան հիվանդությունը:

Արդյոք համաշխարհային տնտեսությունը գոյատևելո՞ւ է, եթե հաջորդ տարի նավթը վաճառվի մեկ բարելի դիմաց 100 դոլարով: Եռանիշ գինը նշանակում է ոչ միայն էներգիայի արժեքի, այլ դոլարի փոխարժեքի բարձրացում։ 2024 թվականին նավթի գնաճի և դոլարի աճի համադրությունը կարող է այս ապրանքը վերածել խափանող գործոնի, որը կպահի գնաճը բավականին բարձր մակարդակի վրա և դրանով իսկ կդանդաղեցնի տնտեսական աճն ամբողջ աշխարհում: Այս մասին գրում է հոդվածի հեղինակ Խավիեր Բլասը(Javier Blas) BLOOMBERG-ում:

Որքան բարձր է նավթի գինը, այնքան թանկանում է դոլարը, ինչի արդյունքում կործանարար արատավոր շրջան է առաջանում։ Որքան այս միտումը շարունակվի, այնքան ավելի ցավալի կլինեն հետևանքները։

Ամերիկայում նավթի և դոլարի կապը գնաճն է։ Քանի որ Միացյալ Նահանգներում բենզինի և դիզելային վառելիքի մանրածախ գները աճում են, դրանք կարող են սրել ներքին գնաճային ճնշումները այլ ոլորտներում՝ ստիպելով Դաշնային պահուստին բարձր պահել տոկոսադրույքները ավելի երկար ժամանակով:

Ճապոնիան, թերևս, նավթի և արժույթի կոկտեյլի լավագույն օրինակն է: Յենը տատանվում է վերջին 35 տարվա ընթացքում դոլարի նկատմամբ իր ամենաթույլ փոխարժեքով, ինչը նավթի վերամշակված արտադրանքը վերածում է փոքր շքեղության: Նախորդ ամիս Ճապոնիայի կառավարությունը ստիպված եղավ երկարաձգել հանածո վառելիքի սուբսիդիաները մինչև տարեվերջ այն իրադարձությունից հետո, երբ բենզինի մանրածախ գների համազգային աճը հասավ ռեկորդային բարձրության՝ 186,5 իեն (1,24 դոլար) մեկ լիտրի համար՝ գերազանցելով 2008 թվականին սահմանված պիկը:

Ներկայումս նավթ-դոլար թունավոր կոկտեյլից առավել տուժած երկրները էներգիայի պահանջարկի աճի համաշխարհային կենտրոններ չեն։ Սա Չինաստանը կամ Բրազիլիան չէ, այլ Քենիան և Արգենտինան: Այնուամենայնիվ, նրանք նույնպես կարևոր են:

Նավթի առևտրականներն ասում են, որ այժմ որևէ նշան չկա, որ համաշխարհային պահանջարկը լրջորեն տուժում է: Այո՛, Արևմտյան Աֆրիկայում նավթի սպառումը նվազել է, բայց հիմնական պատճառը սուբսիդիաների վերացումն է Նիգերիայում։ Այլ երկրներում պահանջարկը մնում է բարձր։

Բայց եթե գները շարունակեն մնալ ներկայիս մակարդակի վրա, ապա աստիճանաբար խնդիրներ կզգան համաշխարհային պահանջարկի շարժիչներում, հատկապես Հնդկաստանում: Քանի որ ռուփին անշեղորեն արժեզրկվում է դոլարի նկատմամբ, Նյու Դելին պարզում է, որ նավթն այժմ տեղական արժույթով ավելի շատ արժե, քան 2008 թվականին, երբ մեկ բարելի դիմաց պահանջում էր 150 դոլար:

Հնդկաստանն արդեն ասել է նավթ արդյունահանող երկրներին, որ գները չափազանց բարձր են։ Այս մասին այս շաբաթվա սկզբին հայտարարեց նավթի նախարարը:

Հնդկաստանի և Չինաստանի նման զարգացող շուկաների համար կա ևս մեկ խնդիր, որը քչերն են ընդունում. նավթային հատվածում նրանց վարած չմիավորման քաղաքականության օգուտները մոտենում են ավարտին: 2022-ի մեծ մասի և 2023-ի սկզբնական հատվածի ընթացքում Նյու Դելին և Պեկինը հասանելիություն ունեին էժան հումքին՝ դրանք գնելով հսկայական զեղչերով Իրանից, Վենեսուելայից և, առաջին հերթին, Ռուսաստանից: Հրաժարվելով ուկրաինական հակամարտությունում որևէ կողմ լինելուց՝ Հնդկաստանը և Չինաստանը զգալի տնտեսական օգուտներ են քաղել: Բայց դրանից հետո Թեհրանի, Կարակասի ու Մոսկվայի առաջարկած զեղչերը զգալիորեն նվազել են։

Քանի որ վառելիքի համաշխարհային սպառման հետհամաճարակային աճը մարում է, Միջազգային էներգետիկ գործակալությունը կանխատեսում է, որ նավթի համաշխարհային պահանջարկի աճը 2024 թվականին կդանդաղի մինչև օրական մոտ մեկ միլիոն բարել՝ 2023 թվականին օրական 2,2 միլիոն բարելի դիմաց:

Այնուամենայնիվ, հաջորդ տարի նավթի պահանջարկի աճի ակնկալվող ցուցանիշնեչը գտնվում են միջին ցուցանիշների սահմաններում, երբ դեռ չէր սկսվել Covid 19-ը։