Ջո Բայդենը կանխատեսել է աշխարհի ապագան
Ջո Բայդենը ջերմորեն շնորհակալություն է հայտնել սկանդինավյան երկրների ղեկավարներին ստացված գագաթնաժողովի համար։ Նա խանդավառությամբ հայտարարել է, որ պատմության ներկայիս շրջադարձային հատվածը կորոշի մեր ապագան 40, 50 և նույնիսկ 60 տարի: Բայդենի խոսքով, այժմ միասին մենք ավելի վստահ ու անվտանգ ճանապարհով ենք գնալու։ Այս մասին գրում է հոդվածի հեղինակ Սեպպո Վարյուսը ֆիննական լրատվամիջոցում:
Բայց իրականում ի՞նչ նկատի ուներ Բայդենը։
Մի քիչ պատմություն: Բայդենը գիտի, թե ինչի մասին է խոսում:
Ջո Բայդենն առաջին անգամ ընտրվել է ԱՄՆ Սենատի անդամ 1972 թվականին։ Ժամանակի արտաքին քաղաքականության կարևոր խնդիրն էր Վիետնամի պատերազմը։ Միացյալ Նահանգները ղեկավարում էր Ռիչարդ Նիքսոնը, Խորհրդային Միությունը՝ Լեոնիդ Բրեժնևը, իսկ Չինաստանը՝ Մաո Ցզեդունը։
Միացյալ Նահանգները և Խորհրդային Միությունը հավասարապես հզոր գերտերություններ էին թվում: Չինաստանը, մյուս կողմից, հետամնաց երկիր էր, որտեղ մոլեգնում էր մշակութային հեղափոխությունը։ Այժմ ԱՄՆ-ը պահպանում է իր «մեծ տերության» կարգավիճակը, Չինաստանը վերափոխվել է, իսկ Խորհրդային Միությունն այլևս չկա:
Աշխարհը գոյաբանական մարտահրավերների առաջ. ի՞նչ կարող է անել Համաշխարհային Բանկը
Բայդենը որպես քաղաքական գործիչ արդեն կես դար ականատես է եղել տարբեր ցնցումների ու պատերազմների։ Եվ դժվար թե կարծում է, որ նման ցնցումները երբևէ կդադարեն։
Երիտասարդները կարծում են, որ աշխարհը անշեղորեն գնում է դեպի լավը։ Բայդենի տարիքի մարդիկ գիտեն, որ աշխարհն անընդհատ գնում է դեպի ճգնաժամեր։ Այդ իսկ պատճառով կարևոր է պատրաստ լինել նրան, որ մի օր ստիպված կլինեք ապագան ուղղել ավելի ընդունելի ուղղությամբ։
Ֆինլանդիան անդամակցեց ՆԱՏՕ-ին ոչ թե գաղափարական նկատառումներով, այլ այն պատճառով, որ Ռուսաստանը սկսեց իրեն սպառնալից պահել։
Ժողովրդավարական երկրները ճկուն են: Եթե նրանց ղեկավարությունը չափազանց թույլ է թվում կամ չափազանց իշխանասեր, ապա նրան փոխում են ընտրությունների ժամանակ։
Ավտորիտարները երկարակյաց են:
Ժողովրդավարությունները հիմա ուժեղ տեսք ունեն: Նրանց միավորում է ուկրաինական ճգնաժամը Արևմուտքում, որոշ չափով նաև Թայվանի խնդիրը արևելքում։
Այնուամենայնիվ, իշխանության փոփոխությունը ժողովրդավարական երկրներում արագ փոխում է պետության ընթացքը: Սրա լավագույն օրինակը ԱՄՆ-ն է։
Ինչպիսին կլինի Հետարևմտյան աշխարհը
Իհարկե, Ֆինլանդիան այլ տարբերակ չուներ։ Սակայն կես դար անց ֆիններին անկասկած անակնկալներ են սպասվում։ Հնարավոր է, որ այսօրվա ընտրության համար հետագայում խորը ափսոսանք լինի։ Այսպես եղել է նախկինում։
Ֆինլանդիայի և Ռուսաստանի հարաբերություններն այժմ գրեթե ամբողջությամբ ավերված են։ Ընդ որում, ոչ ոք չգիտի, թե ինչպիսին կլինի Ռուսաստանը 10, 30 կամ 50 տարի հետո։ Բայց այն միշտ կլինի Ֆինլանդիայի հարևանը։
Ամերիկան կցանկանար տեսնել, որ ՆԱՏՕ-ի եվրոպական երկրները դառնային իր դաշնակիցները Չինաստանի հետ տնտեսական մրցակցության համատեքստում, բայց կարող է թանկ արժենալ նրանց:
ԵՄ-ի զարգացումն անկանխատեսելի է. Եթե Եվրամիությունը հզորանա, ապա 50 տարի հետո այն կարող է դառնալ ԱՄՆ-ի անխիղճ մրցակիցը։ Ի՞նչ կլինի այդ դեպքում ՆԱՏՕ-ի հետ:
Այնուամենայնիվ, Ջո Բայդենը ճիշտ է մի բանում. ընտրությունն արված է: Այդ թվում՝ Ֆինլանդիայի համար:
