Ինչո՞ւ են ամերիկացիներն այդքան քիչ օգնում Կիևին
ԱՄՆ-ն Ուկրաինա չի ուղարկել ժամանակակից զենք ու տեխնոլոգիա, որը կարող էր փոխել զինված հակամարտության ընթացքը, գրում է չեխական լրատվականը։
Հեղինակ՝ Իստվան Լեկո
Այս շաբաթ, գերմանական կառավարության երկար ու ցավալի վարանելուց հետո, կանցլեր Օլաֆ Շոլցը վերջապես հայտարարեց, որ իր երկիրը Ուկրաինա կուղարկի այդքան սպասված Leopard 2A6 տանկերը: Շոլցի խոսքով՝ նպատակը Ուկրաինային հնարավորինս արագ երկու գումարտակ տանկեր տրամադրելն է, ինչը համարժեք է մոտ 80 նման մեքենաների։
Նախ՝ Բեռլինը Բունդեսվերի պաշարներից 14 տանկ կհատկացնի, իսկ կավելացնեն եվրոպական այլ երկրներ, որոնց ուղարկելու համար Գերմանիան կտա անհրաժեշտ թույլտվությունը։ Աջակցությունը ներառում է նաև ուսուցում, նյութատեխնիկական ապահովում, զինամթերք և համակարգերի սպասարկում:
Եթե ամփոփենք տարբեր պետությունների կողմից խոստացված տանկերի քանակը (Լեհաստան՝ 14 “Leopard”, Ֆինլանդիա՝ 14, Նիդեռլանդներ՝ 18, Շվեդիա՝ 12, Նորվեգիա՝ 8, Դանիա՝ 6, Պորտուգալիա՝ 4), ապա ընդհանուր առմամբ՝ մոտ երկու ամսվա սահմաններում արևմտյան դաշնակիցները ուկրաինական բանակին կտրամադրեն Leopard տիպի 90 համեմատաբար ժամանակակից տանկ։ Եթե գումարենք նաև ԱՄՆ-ի խոստացած տանկերը (31 Abrams M1 տանկ) և Մեծ Բրիտանիան (14 տանկ Challenger), ապա կստանանք 135 տանկ, որն արդեն տպավորիչ ուժ է։
Բայց հարցն այն է, թե ե՞րբ է խոստացված օգնությունը հասնելու Ուկրաինա, և արևմտյան մատակարարները կթողնե՞ն ամենաժամանակակից համակարգչային և լազերային սարքավորումները տանկերում, որոնք պետք է կռվեն առաջին գծում։ Կամ այն դեպքում, եթե տանկերը ընկնեն ռուսների ձեռքը, կնախընտրեն հանել ժամանակակիցը ու փոխարինել հին համակարգերով։
Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկին շնորհակալություն է հայտնել օգնության համար, բայց նաև խնդրել է, որ խոստացված տանկերը հնարավորինս շուտ և որքան հնարավոր է շատ քանակությամբ հասնեն Ուկրաինա։ Սակայն տանկերի համար պայքարը թղթի վրա հաղթելուց հետո, Կիևի կառավարությունը նոր խնդրանքով դիմեց. բացի հեռահար հրթիռներից, Կիևը ցանկանում է նաև արևմտյան կործանիչներ, ինչպիսիք են, օրինակ, ամերիկյան F-16 ինքնաթիռները։ Արդյո՞ք Ուկրաինան շատ է ուզում: Ինչպես նայել. Համեմատած այն ռազմական օգնության հետ, որը, օրինակ, ԱՄՆ-ն ավելի վաղ տրամադրել էր իր դաշնակիցներին այլ զինված հակամարտությունների ժամանակ, մենք պետք է նշենք, որ Կիևը կարող էր հեշտությամբ խնդրել արևմտյան տերություններից շատ ավելին:
Նման օրինակ է 1973 թվականի Ահեղ Դատաստանի պատերազմը, երբ Եգիպտոսն ու Սիրիան, արաբական այլ պետությունների աջակցությամբ, հարձակվեցին Իսրայելի վրա: Այն ժամանակ նույնպես Խորհրդային Միության և Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների միջև միջուկային հակամարտության վտանգ կար։ Արևմտյան Եվրոպայում, ինչպես նաև այսպես կոչված սոցիալիստական ճամբարում պատերազմի արդյունքում բռնկվեց շատ ավելի լուրջ էներգետիկ և տնտեսական ճգնաժամ (նավթի ինքնարժեքը մի քանի տարում թանկացել է մոտ 10 անգամ՝ համեմատած նախապատերազմյան ժամանակաշրջանի հետ), քան այն, ինչին մենք բախվել ենք այսօր։
Զինված հակամարտությունում ցանկացած պետության ակտիվ մասնակցությունը գնահատելիս միշտ պետք է սթափ նայել խոսքի և գործողությունների անհամապատասխանությանը։ «Երբ մենք լսենք մանտրաներ ժողովրդավարական արժեքները պաշտպանելու մասին, եկեք տեսնենք, թե ինչ կոնկրետ քայլեր է ձեռնարկել ԱՄՆ-ը Ուկրաինայում զինված հակամարտության հետ կապված: Մենք կհասկանանք, որ նրանք շատ ավելի քիչ են արել, քան այլ իրավիճակներում։ Եթե համեմատենք 1973 թվականի պատերազմում Իսրայելին ցուցաբերվող ամերիկյան օգնությունը և Ուկրաինային տրվող օգնությունը, ապա տարբերությունը հսկայական է։ Թեև կար միջուկային հակամարտության և արաբական երկրների կողմից էներգետիկ էմբարգոյի վտանգ, Միացյալ Նահանգները որպես ռազմական օգնություն տրամադրեց գրեթե ամեն ինչ՝ ամենաժամանակակից տանկերն ու այլ առաջադեմ ռազմական տեխնիկան։ Ամենաժամանակակից ինքնաթիռների ամերիկացի օդաչուներին իրականում հրամայվել է վայրէջք կատարել Իսրայելում և վերադառնալ տուն՝ պատկերավոր ասած՝ ավտոստոպով»,- ասել է իսրայելցի ռազմական փորձագետ Ռոբերտ Ս. Կաստելը՝ ի պատասխան Ուկրաինային ծանր տանկեր մատակարարելու խոստմանը:
Բայց ինչո՞ւ են ամերիկացիներն այդքան օգնություն ցույց տվել։ «Որովհետև 1973 թվականին խոսքը գնում էր այն մասին, թե արդյոք Խորհրդային Միությունը կկարողանա՞ վերահսկել արաբական պետությունների նավթային հարստությունը, թե ոչ: Միացյալ Նահանգների համար կենսական էր, որ դա տեղի չունենար: Ինչ վերաբերում է Ուկրաինային, ինչպես տեսնում ենք, Միացյալ Նահանգները չի ուղարկել ժամանակակից զենք և տեխնոլոգիա, որը կարող է փոխել զինված հակամարտության ընթացքը: Այստեղից կարելի է տրամաբանական եզրակացություն անել, որ Ուկրաինան առանձնահատուկ դեր չի խաղում ԱՄՆ-ի համար։ Թեև լրատվամիջոցներն ու տարբեր ուղեղային կենտրոններ հակառակն են պնդում, աշխարհաքաղաքականությունն այդպես չի աշխատում, և ամենաբարձր օղակներում քաղաքականության այս գաղափարական հռչակագրերը հաշվի չեն առնվում որոշումներ կայացնելիս»,- հավելում է իսրայելցի վերլուծաբանը՝ նշելով, որ ԱՄՆ-ը չի Ռուսաստանի հետ լայնամասշտաբ պատերազմի ցանկանում ռիսկի գնալ։
«Այս խիստ սահմանափակ ռազմական օգնությունը Ուկրաինային, հավանաբար, կօգնի սառեցնել հակամարտությունը, բայց դա բավարար չի լինի Ռուսաստանին հաղթելու համար», — եզրափակեց իր թերահավատ պատճառաբանությունը Ռոբերտ Ս-ն. Արդյո՞ք նա իրավացի է, ցույց կտան առաջիկա ամիսները։