Ինչպիսի ռիսկեր կան լրագրության համար ԱԲ դարաշրջանում

Հոդվածը վերլուծում է Արհեստական ​​Բանականության (ԱԲ) զարգացման հետևանքով առաջացած գոյաբանական ճգնաժամը լրատվական կազմակերպությունների համար։ Այն պնդում է, որ GPAI (Generative Artificial Intelligence) համակարգերի կողմից լրագրողական բովանդակության չթույլատրված և անվճար օգտագործումը սպառնում է ոչ միայն մեդիա-բիզնեսի գոյատևմանը, այլև ժողովրդավարության հիմնասյունը հանդիսացող ճշմարտությանը։

1. Քանդված «Գործարքը» Սիլիկոնյան Հովտի Հետ

• Հին Պայմանավորվածություն: Տարիներ շարունակ լրատվամիջոցները և տեխնոլոգիական հարթակները (Google, Meta) ունեին անհավասար, բայց ֆունկցիոնալ «գործարք». տեխնոլոգիական ընկերությունները ստանում էին գովազդային եկամուտների մեծ մասը, բայց դրա դիմաց ընթերցողներ էին ուղարկում լրատվական կայքերին։
• Գործարքի Փլուզումը: Այս գործարքը փլուզվել է Գեներատիվ ԱԲ համակարգերի (ChatGPT, Gemini և «AI Overviews») հայտնվելով։ ԱԲ համակարգերը մարզվում են միլիոնավոր լրատվական հոդվածների վրա (այդ թվում՝ վճարովի)՝ առանց թույլտվության կամ վճարման։ ԱԲ-ն ամփոփում և վերափաթեթավորում է լրագրողների աշխատանքը, բայց հազվադեպ է ընթերցողներին ուղղորդում աղբյուրին։
• 

  ԱԲ-ն ընտրական կողմնակալություն ո՞ւնի

  Հետևանքը: Լրագրությունը վերածվում է «հումքի», որը զրկված է հեղինակությունից և համատեքստից։ Յուրաքանչյուր հարցում, որին պատասխան է տալիս չաթբոթը, մեկով պակաս այցելություն է լրատվական կայքերին։ Քիչ քլիքներ նշանակում են քիչ բաժանորդագրություն, քիչ լրագրողներ, քիչ հետաքննություններ և, ի վերջո, ավելի թույլ ժողովրդավարություն։

2. Լրատվամիջոցների Երկու Ռազմավարությունները

• 1. Լիցենզավորման Համաձայնագրեր (Cooperation): Որոշ հրատարակիչներ, ինչպիսիք են The Financial Times-ը, News Corp-ը և Axel Springer-ը, համաձայնագրեր են կնքել OpenAI-ի հետ՝ ցույց տալով, որ լրագրությունն արժեք ունի։ Այս գործարքները ներառում են վճարումներ, վերագրումներ և հղումներ։
• 2. Դատական Հայցեր (Confrontation): Մյուսները, օրինակ՝ The New York Times-ը, դատական հայցեր են ներկայացրել OpenAI-ի և Microsoft-ի դեմ՝ «զանգվածային հեղինակային իրավունքի խախտման» համար։ Դատարանների առջև դրված հարցը հիմնարար է. Արդյոք ԱԲ ընկերությունները կարող են ազատորեն մարզվել լրագրողական բովանդակությամբ, թե՞ պետք է վճարեն իրենց օգտագործածի համար։

3. Կարգավորման Ճակատամարտը Եվրոպայում Եվ Մեծ Բրիտանիայում

• ԵՄ-ի Դիրքորոշումը (Աքսել Ֆոսսի Առաջարկը): Եվրոպական պառլամենտի առաջիկա զեկույցը («Copyright and Generative AI: Opportunities and Challenges») նոր թափ է հաղորդում բանավեճին։ Գերմանացի պատգամավոր Աքսել Ֆոսսը պնդում է, որ գոյություն ունեցող հեղինակային իրավունքի բացառությունները նախատեսված չեն եղել արդյունաբերական մասշտաբի ԱԲ մարզման համար։
  • Opt-In Համակարգ: Ֆոսսն առաջարկում է Opt-In համակարգ, որը կպահանջի հրատարակիչների բացահայտ համաձայնությունը։
  • Թափանցիկություն: Նա պահանջում է լիարժեք թափանցիկություն այն մասին, թե որ հեղինակային իրավունքի գործերն են օգտագործվում մոդելները մարզելու համար։ Եթե ԱԲ ընկերությունները հրաժարվեն բացահայտել իրենց տվյալները, դա պետք է դիտարկվի որպես հեղինակային իրավունքի խախտման ենթադրություն։
• 

  Արհեստական ​​բանականության տնտեսական ազդեցության չափումը

  Մեծ Բրիտանիայի Ռիսկը: Ի տարբերություն Բրյուսելի, Լոնդոնի կառավարության պլանը՝ թույլ տալ ԱԲ ընկերություններին օգտագործել հեղինակային աշխատանքը, քանի դեռ հրատարակիչները ակտիվորեն «չեն հրաժարվել» (opt out), համարվում է շահագործում։ Հեղինակը նշում է, որ «խորհրդակցական փաստաթղթերը չեն փրկի լրագրությունը, եթե օրենքն ինքնին թեքվում է նրանց կողմը, ովքեր վերցնում են առանց հարցնելու»։

4. Եզրակացություն. Ճշմարտության Ապագան

• Վերջնական Սպառնալիքը: Եթե եվրոպական դատարանները որոշեն, որ լրագրողական բովանդակության «ազատ օգտագործումը» օրինական է, անկախ լրատվությունը կմահանա սովից՝ ֆինանսական միջոցների աստիճանական անհետացման պատճառով։ Մամուլի ազատությունը չի վերացվի գրաքննիչների կողմից, այլ կսովամահ լինի։

• Լուծում: Լրագրության գոյատևումը կախված է նրանից, թե արդյոք ԱԲ ընկերություններից կպահանջվի վճարել իրենց օգտագործած բովանդակության համար։ Սա կարող է վերականգնել արժեքի ճանաչումը, և Եվրոպան կարող է գլոբալ նախադեպ ստեղծել՝ ապացուցելով, որ նորարարությունը և ժողովրդավարությունը պարտադիր չէ, որ թշնամիներ լինեն։