Վատիկանի բանականության ձայնը արհեստական բանականության վերաբերյալ

Հոդվածը վերլուծում է այն յուրահատուկ դերը, որը Վատիկանն ու կաթոլիկ եկեղեցին ստանձնել են Արհեստական ​​Բանականության (ԱԲ) զարգացման շուրջ գլոբալ բանավեճերում։ Այն շեշտում է, որ ինչպես Լևոն XIII-ը 19-րդ դարի արդյունաբերական հեղափոխության ժամանակ, այնպես էլ նոր Պապ Լևոն XIV-ը ԱԲ-ի դարաշրջանում, կոչ է անում տեխնոլոգիան դնել մարդկային էության և ընդհանուր բարօրության ծառայությանը։

1. Պատմական Զուգահեռը. «Rerum Novarum»-ից Մինչև ԱԲ

• Հիմնադիր Տեքստը: Հեղինակը, ով մասնակցել է Վատիկանի «Միներվայի Երկխոսություններին» (Minerva Dialogues), մատնանշում է Լևոն XIV-ի կողմից իր անվան ընտրության խորհրդանշական նշանակությունը։ Նոր Պապը հղում է կատարում իր անվանակից՝ Լևոն XIII-ի 1891 թվականի «Rerum Novarum» (Թարգմ.՝ «Նոր Իրերի Մասին» կամ «Նորարարության Մասին») հանրագիտարանային նամակին։
• Հին Ճգնաժամը: «Rerum Novarum»-ը դարձավ Եկեղեցու սոցիալական դոկտրինի հիմնադիր տեքստը՝ ի պատասխան արդյունաբերական դարաշրջանի սոցիալական ցնցումներին, աշխատավոր դասակարգի ձևավորմանը, աղքատությանը և շահագործմանը։ Այն փորձում էր հավասարակշռություն գտնել՝ մերժելով կոմունիզմը և դասակարգային պայքարը, ճանաչելով մասնավոր սեփականությունը, բայց նաև դատապարտելով հարստության կենտրոնացումը և պահանջելով պետության դերը սոցիալական պաշտպանության մեջ։
• 

  Արհեստական ​​բանականության տնտեսական ազդեցության չափումը

  Նոր Ճգնաժամը: Լևոն XIV-ը տեսնում է հստակ զուգահեռներ. ԱԲ-ն այսօր բարձրացնում է նույն հարցերը՝ աշխատանքի, անհավասարության, մարդկային արժանապատվության մասին։

2. ԱԲ-ի Դարաշրջանի Էթիկական Եվ Գործնական Հարցերը

• Աշխատանքի Արժանապատվությունը: ԱԲ-ի հեղափոխությունն այս անգամ վերաբերում է ոչ թե ֆիզիկական, այլ մտավոր աշխատանքին։ Հիմնական հարցերն են՝
  • Կկրճատի՞ արդյոք ԱԲ-ն միջին դասի աշխատավարձը։
  • Կսպառնա՞ արդյոք այն մարդկային դատողությանը և կրեատիվությանը։
  • Ինչպե՞ս պահպանել աշխատանքի արժանապատվությունը մի դարաշրջանում, երբ տեխնոլոգիան կարող է լրացնել, կամ փոխարինել մարդկային աշխատանքը։
• Նոր Էթիկական Խնդիրներ:
  • Մեռածների Սիմուլյացիա: Ինչպե՞ս վերաբերվել ԱԲ հավելվածներին, որոնք սիմուլյացնում են «զրույցներ» մահացածների հետ (հիմնված նրանց տեսա և ձայնագրությունների վրա)։
  • Կրթություն և Գիտելիք: Ինչպե՞ս կազդի ԱԲ-ն երեխաների ուսուցման վրա։
  • Լեզվական Բազմազանություն: Ինչպե՞ս ապահովել, որ ԱԲ գործիքներով շփումը չսահմանափակվի ընդամենը մի քանի լեզուներով, երբ աշխարհում կան շուրջ 7,000 լեզուներ։

3. Վատիկանը՝ Որպես Հզոր Լծակ

• 

  Արդարության զենքը. Ինչպես կարող Է հարստության հարկը փրկել ժողովրդավարությունն ու մոլորակը

  «Դատողության» Մոտեցումը: Մաթեմատիկոսի կրթություն ունեցող Լևոն XIV-ը կողմ է տարբերակման (discernment) մոտեցմանը. ժամանակ տրամադրել հասկանալու, նախքան դատելը, և մարդկայնացնել բանավեճը՝ չնպաստելով բևեռացմանը։

• Հսկայական Ազդեցություն: Վատիկանի ներգրավվածությունը լեգիտիմ է և անսպասելի չէ։ Ավելի քան մեկ միլիարդ կաթոլիկներով և աշխարհում 200,000-ից ավելի կրթական ու 100,000-ից ավելի բժշկական հաստատություններով՝ Եկեղեցին կարող է ավելի մեծ դեր խաղալ, քան շատ այլ ինստիտուտներ՝ ապահովելու համար, որ ԱԲ-ն դառնա ներառման լծակ։
• Ընդհանուր Բարօրություն: Բարոյական պատասխանատվությունը չի կարող թողնվել բացառապես կառավարությունների կամ տեխնոլոգիական հսկաների վրա։ Արդար, ներառական և կայուն ԱԲ ստեղծելու համար անհրաժեշտ է միավորել տարբեր և երբեմն անհավանական ձայները, ինչը հենց Վատիկանի «Միներվայի Երկխոսությունների» ոգով է։

Եզրակացություն

Ալգորիթմների դարաշրջանը վերակենդանացնում է հին, էական հարցեր այն մասին, թե որն է մարդկանց տեղը մեր ստեղծած համակարգերում։ «Rerum Novarum»-ի նոր տարբերակի անհրաժեշտությունը ցույց է տալիս, որ տեխնոլոգիան պետք է ծառայի մարդկանց և հասարակությանը, այլ ոչ թե հակառակը, և պատասխանները դեռևս կախված են մեզանից։