Արդարության զենքը. Ինչպես կարող Է հարստության հարկը փրկել ժողովրդավարությունն ու մոլորակը
Հոդվածը վերլուծում է աշխարհում տեղի ունեցող բազմաշերտ ճգնաժամերի (քաղաքական, էկոլոգիական, սոցիալական և տնտեսական) փոխկապակցվածությունը և ներկայացնում «Գլոբալ Տնտեսական Արդարության Համաժողովի» (People’s Summit for Global Economic Justice) առաջարկները՝ դրանց դիմակայելու համար։ Հիմնական թեզն այն է, որ հարստության կենտրոնացումը և միջազգային անարդար համակարգը թուլացնում են ժողովրդավարությունը և սնուցում կլիմայական ճգնաժամը։
Ճգնաժամերի Երեք Հիմնական Դրսևորումները
1. Տնտեսական Անարդարություն և Պարտքային Ճգնաժամ
- Հարստության Կենտրոնացում: Հարստության ապշեցուցիչ կենտրոնացումը և անհավասարությունը քայքայել են զարգացման ձեռքբերումները, արագացրել սոցիալական մասնատումը և հանգեցրել քաղաքացիական անկարգությունների։
- Զարգացող Երկրների Ծանր Բեռը: Անարդար պարտքային համակարգը ցածր եկամուտ ունեցող երկրներին թողնում է անվերջ ճգնաժամի ցիկլում. բարձր տոկոսադրույքներով կարճաժամկետ, դոլարային վարկերի սպասարկումը թույլ չի տալիս նրանց իրականացնել զարգացման ծրագրերը։
- Հարկային Խուսափում: Հարուստ երկրները չեն համագործակցում ֆինանսական անօրինական հոսքերը դադարեցնելու և միլիարդատերերին/միջազգային ընկերություններին հարկելու հարցում, ինչը խաթարում է զարգացող երկրների եկամուտներ հավաքագրելու կարողությունը։
2. Կլիմայական Աղետ և Անբավարար Ֆինանսավորում
- Վտանգավոր Սահմանը: «Գլոբալ Կլիմայական Փոփոխությունների Ցուցանիշներ» զեկույցի համաձայն՝ մենք երեք տարուց էլ քիչ ժամանակ ունենք՝ խախտելու 1.5° Ցելսիուս գլոբալ տաքացման սահմանը, ինչը մեծացնում է անվերադարձելի փոփոխությունների ռիսկը։
- Բրետոն Վուդսի Թերությունները: Զարգացած երկրների կողմից անբավարար կլիմայական ֆինանսավորումը ստիպում է զարգացող երկրներին կրկնապատկել իրենց կախվածությունը հանածո վառելիքից։ Այն ֆինանսավորումը, որը տրամադրվում է, հաճախ տրվում է որպես առևտրային վարկերի երաշխիքներ, որոնք ավելացնում են պարտքային բեռը։
-
ԱԲ-ն ընտրական կողմնակալություն ո՞ւնի
«Ավելորդ Մարդիկ»: Գլոբալ կապիտալի շահերից բխող որոշումները մեծացրել են այսպես կոչված «ավելորդ մարդկանց» շարքերը՝ աշխատողներ, որոնք ավելորդ են դարձել սոցիալ-տեխնիկական փոփոխությունների պատճառով, կամ համայնքներ, որոնք տեղահանվել են կլիմայական ցնցումներով։
3. Ժողովրդավարության Անկում և Քաղաքական Բևեռացում
- Հարստություն և Դժգոհություն: Տնտեսական անկայունությունը և հարստության կենտրոնացումը ուղիղ կապ ունեն ժողովրդավարական անկման հետ, ինչի վառ ապացույցն է Արևմտյան ժողովրդավարություններում ծայրահեղ աջակողմյան կուսակցությունների աճը։
- Միջազգային Ինստիտուտների Խնդիրը: Բազմակողմ ինստիտուտները (ՄԱԿ, G20) չեն կարողանում արդիական լինել, քանի որ չափազանց կենտրոնացած են մնում զարգացած աշխարհի շահերի վրա։ Դրանք պետք է ժողովրդավարացվեն՝ վստահությունը վերականգնելու համար։
«Մենք՝ 99%-ը» Գագաթնաժողովի Առաջարկները
Ի պատասխան այս ճգնաժամերի, «Գլոբալ Տնտեսական Արդարության Համաժողովի» մասնակիցները (Քաղաքացիական հասարակության խմբեր և ՀԿ-ներ Գլոբալ Հարավից և Հյուսիսից) կհանդիպեն Յոհանեսբուրգի G20 գագաթնաժողովի շրջանակում՝ մշակելու կառուցվածքային այլընտրանքներ։
Առաջնային Լուծումները
- Հարստության Հարկ (Wealth Tax): Առաջարկվում է սահմանել հարստության հարկ ուլտրա-հարուստ անհատների և բազմազգ ընկերությունների համար՝ ՄԱԿ-ի Միջազգային Հարկային Համագործակցության Շրջանակային Կոնվենցիայի ներքո։ Այս հարկը համարվում է տեխնիկապես իրագործելի և քաղաքականապես անհրաժեշտ։
- Կլիմայի Հանրային Ֆինանսավորման Մեծացում: Անհրաժեշտ է մասշտաբային աճ ապահովել Փարիզի համաձայնագրով նախատեսված հանրային կլիմայական ֆինանսավորման հասանելիության և մատչելիության համար։ Այս ֆինանսական և տեխնոլոգիական աջակցությունը պետք է ուղղվի Գլոբալ Հարավ՝ փոխհատուցելու կլիմայական ճգնաժամի պատճառած «կորուստը և վնասը» (Loss and Damage)։
Եզրակացություն
Հոդվածը կոչ է անում քաղաքացիական և սոցիալական շարժումներին՝ դուրս գալ «ՀԿ դարաշրջանի» հնացած ճարտարապետությունից և ներդրումներ կատարել նախագծերում, որոնք կկառուցեն «կայունության հենասյուներ» (scaffolding for resilience)։ Լուծումը բխում է բարոյական նախագծից, որը ճանաչում է մեր ընդհանուր խոցելիությունը և նպատակ ունի «իշխանություն կառուցել ներքևից»՝ հարգելով մոլորակի սահմանները։
