Պատժամիջոցների սպառնալիքը. Ինչո՞ւ է Իրանի արժույթը կրկին անկում ապրում

ALJAZEERA-ն ներկայացնում է Իրանի արժույթի անկումը՝ որպես երկրի շուրջ սրվող աշխարհաքաղաքական լարվածության հետևանք։ Հոդվածը բացատրում է, թե ինչպես են Եվրոպական երկրները փորձում վերականգնել ՄԱԿ-ի պատժամիջոցները Իրանի դեմ, և թե ինչպես է դա ազդում երկրի տնտեսության և քաղաքական կայունության վրա։
Արժույթի Անկում և Քաղաքական Լարվածություն
Իրանի ազգային արժույթը՝ ռիալը, կտրուկ արժեզրկվել է՝ ԱՄՆ դոլարի փոխարժեքը հասել է 1.06 միլիոն ռիալի։ Իրանի կառավարությունը պնդում է, որ սա ոչ թե տնտեսական անկման, այլ քաղաքական իրավիճակի վատթարացման «հոգեբանական արձագանք» է։
ՄԱԿ-ի Պատժամիջոցների «Ավտոմատ Վերականգնում» (Snapback)
- Եվրոպական Երկրների Դիրքորոշումը: Ֆրանսիան, Գերմանիան և Միացյալ Թագավորությունը, որոնք 2015 թվականի միջուկային համաձայնագրի կողմերն են, գործի են դրել «ավտոմատ վերականգնման» մեխանիզմը։ Սա նշանակում է, որ ՄԱԿ-ի պատժամիջոցները Իրանի դեմ կարող են ինքնաբերաբար վերականգնվել, եթե Թեհրանը չկատարի որոշակի պայմաններ մեկ ամսվա ընթացքում։
-
Եվրոպայի Պահանջները: Պահանջները ներառում են բանակցությունների վերսկսում ԱՄՆ-ի հետ, միջուկային օբյեկտներում ՄԱԳԱՏԷ-ի տեսուչների մուտքի թույլտվություն և Իրանի կողմից բարձր հարստացված ուրանի պաշարների (408.6 կգ) հաշվետվություն։
- Իրանի Պատասխանը: Իրանը պնդում է, որ եվրոպական երկրների քայլը իրավական հիմք չունի, քանի որ ԱՄՆ-ը միակողմանիորեն դուրս է եկել համաձայնագրից 2018 թվականին։ Իրանցի պաշտոնյաները հայտարարել են, որ եթե պատժամիջոցները վերականգնվեն, Իրանը կարող է դուրս գալ Միջուկային զենքի չտարածման պայմանագրից։
Գլոբալ Դաշինքներ և Տնտեսական Հետևանքներ
- Ռուսաստան և Չինաստան: Ռուսաստանն ու Չինաստանը պաշտպանում են Իրանի դիրքորոշումը՝ հայտարարելով, որ եվրոպական երկրների քայլը հակասում է ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի բանաձևին և իրավաբանորեն թերի է։
- Տնտեսական Ճգնաժամ: Իրանի տնտեսությունը, որն արդեն տուժել է տարիների պատժամիջոցներից, կբախվի նոր դժվարությունների։ Ինֆլյացիան մնում է բարձր (35%֊ից ավել), և ՄԱԿ-ի նոր պատժամիջոցները կարող են խորացնել մեկուսացումը միջազգային շուկաներից։
-
Ներքին Խնդիրներ: Հոդվածում նշվում են նաև Իրանի ներքին ճգնաժամերը՝ ներառյալ էլեկտրաէներգիայի պարբերական անջատումները, ջրի պակասը և ինտերնետի ու GPS-ի ցանցերի խափանումները, որոնք ավելանում են արտաքին ճնշումներին։

