Էներգետիկ նոր պատերազմ
— Եթե հաջորդ ձմեռը ավելի ցուրտ լինի, իսկ գազի արտահանումը Ռուսաստանից նվազի, էներգետիկ անորոշությունը կմեծանա Եվրոպայում։
— Միջազգային էներգետիկ գործակալությունը նվազեցրել է իր կանխատեսումները գազի պահանջարկի վերաբերյալ։
— Եթե աշխարհում LNG պաշարները կրճատվեն, Եվրոպայում գազի պաշարները կարող են իջնել 20%-ից:
Եվրոպայի վճռականությունը՝ կանխելու էներգետիկ նոր ճգնաժամը, կարող է բավարար չլինել, քանի որ գազի պահեստարանները կարող են սպառվել ռուսական արտահանման կրճատման սպառնալիքի պատճառով, ըստ Միջազգային էներգետիկ գործակալության: Այս մասին գրում է Business Insider-ը:
Երկուշաբթի հրապարակված զեկույցում գործակալությունը նշում է, որ առևտրային կապերի խզումը Մոսկվայի հետ և ցուրտ ձմեռը կարող են վտանգավոր իրավիճակ ստեղծել տարածաշրջանում, թեև գազի պահեստարանները 95%-ով լցված կլինեն։
«Մեր մոդելները ցույց են տալիս, որ եթե ձմեռը ցուրտ լինի, իսկ Ռուսաստանը ամբողջությամբ դադարեցնի գազամատակարարումը խողովակաշարով 2023 թվականի հոկտեմբերի 1-ից, կարող են սկսվել նոր թանկացումներ, և շուկայում լարվածություն կառաջանա»,- գրում է գործակալությունը։
Ռուսաստանին բաժին է ընկնում ԵՄ գազի ընդհանուր ներմուծման մոտ 10%-ը, թեև նախկինում այն եղել է տարածաշրջանի հիմնական մատակարարը։
Երբ 2022 թվականի փետրվարին Ուկրաինայում սկսվեց զինված հակամարտությունը, Ռուսաստանը, Արևմուտքի պատժամիջոցների և էներգակիրների գնային սահմանափակումների պատճառով, փոփոխություններ կատարեց գազի առևտրում՝ սահմանափակելով մատակարարումները Եվրոպա։ Կրճատումների չափը համապատասխանում էր LNG ապրանքաշրջանառության համաշխարհային ծավալի 15%-ին։
Այն ժամանակ սա մտավախություն առաջացրեց ձմեռային ճգնաժամից առաջ: Սակայն անսովոր տաք ձմեռը օգնեց նվազեցնել գազի պահանջարկը Եվրոպայում: Հետո շրջանի բախտը բերեց: Սակայն հաջորդ ձմեռը կարող է ավելի ցուրտ լինել, հատկապես, եթե Էլ Նինյոն ուժեղանա: Կլիմայական անոմալիաների պատճառով հյուսիսային Եվրոպայում ձմեռը կարող է ավելի ցուրտ լինել։
Խնդիր, որը վերաբերում է ողջ աշխարհին
Սակայն նախորդ ձմռան տաք եղանակի շնորհիվ ԵՄ-ն գազի պահեստարաններում ունի գազի զգալի պաշարներ՝ 60%-ով ավելի, քան հնգամյա միջին ցուցանիշն է: Եթե դրանք շարունակեն լրացվել այսօրվա տեմպերով, ապա սեպտեմբերի կեսերին պահուստտարանները կկազմեն 100 տոկոս։
Բայց եթե ձմեռը ցուրտ լինի, Եվրամիությունում գազի պահանջարկը նախորդ ջեռուցման սեզոնի համեմատ կարող է աճել 30 միլիարդ խորանարդ մետրով: Իրավիճակն ավելի կվատթարանա, եթե հոկտեմբերին Ռուսաստանը դադարեցնի մատակարարումները գազատարով, այդ դեպքում գազի ընդհանուր պակասորդը կկազմի տասը միլիարդ խորանարդ մետր։
Նման ռիսկերը մեծացնում են գազի պաշարների վերաբերյալ անորոշությունը Եվրոպայում։ Ակնկալվում է, որ այս տարի LNG-ի համաշխարհային մատակարարումները կավելանան 15%-ով, ինչը կօգնի պահպանել պաշարները 34%-ի մակարդակում մինչև մարտ: Բայց եթե այդ տեսակ գազը քիչ լինի, պաշարների ծավալը կարող է իջնել 20%-ից:
