Կանաչ արդյունաբերություն դերն ու նշանակությունը մեր կյանքում անգնահատելի է

Oliver Llaneza Hesse/Construction Photography/Avalon/Getty Images

Պատմության ընթացքում էներգետիկ տեխնոլոգիաների էվոլյուցիան ազդել է արտադրության վայրի վրա: Տասնութերորդ դարի արդյունաբերական հեղափոխության սկզբում գործարանները սովորաբար տեղակայված էին արագընթաց գետերի մոտ կամ հողմաղացների տակ, քանի որ նրանց պետք էր մոտ լինել էներգիայի աղբյուրին: Գոլորշի շարժիչի ներդրումը ընկերություններին հնարավորություն տվեց ստեղծել իրենց բազաները ցանկացած վայրում, որտեղ ածուխը կարող էր տնտեսապես առաքվել: Այս մասին գրում է հոդվածի հեղինակ Ռիկարդո Հաուսմանը(Ricardo Hausmann) project-syndicate-ում:

Նավթը, որն ավելի էժան էր փոխադրման համար, ավելի թուլացրեց կապերը ընկերության գտնվելու վայրի և էներգիայի աղբյուրի միջև: Էլեկտրաէներգիայի զարգացման հետ մեկտեղ էլեկտրաէներգիան կարող էր հեշտությամբ բաշխվել հսկայական տարածքներում և օգտագործվել այնտեղ, որտեղ կա էլեկտրական վարդակ՝ վերափոխելով արտադրական գործարանների կառուցվածքն ու դասավորությունը:

Այսպիսով, ինչպե՞ս կազդի մաքուր էներգիայի անցումը ապագա արտադրության գտնվելու վայրի և դիզայնի վրա: Վերականգնվող աղբյուրների մեծ մասի հիմնական առանձնահատկությունն այն է, որ նրանց արտադրած էներգիան շատ ծախսատար է տեղական էլեկտրացանցից դուրս տեղափոխելու համար: Ներկայումս արևոտ շրջանները կարող են էլեկտրաէներգիա արտադրել 20 դոլարից ցածր մեկ մեգավատ ժամում, ինչը համարժեք է նավթի մեկ բարելի դիմաց 34 դոլար արժեքին, ինչը հումքի ներկայիս շուկայական գնի կեսից պակասն է:

Ի հակադրություն, Գնաճի նվազեցման (սխալ անվանումը) ակտը՝ ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենի ստորագրած կլիմայի փոփոխության մասին օրինագիծը, սուբսիդիաներ է տրամադրում վերականգնվող էներգիան կանաչ ջրածնի վերածող ընկերություններին 3 դոլար մեկ կիլոգրամ ջրածնի դիմաց, ինչը համարժեք է նավթի մեկ բարելի դիմաց 142,2 դոլարին — նավթի ներկայիս գնի կրկնապատիկը: Այլ կերպ ասած, արևային էներգիան տեղափոխելի մոլեկուլներում պահելը շատ թանկ արժե։ Հետևաբար, ավելի արդյունավետ է այն օգտագործել այնտեղ, որտեղ արտադրվում է։

Հականեոլիբերալիզմ, կարծես թե աղքատները կարևոր են

Հաշվի առնելով տրանսպորտային բարձր ծախսերը՝ արդյունավետ գլոբալ ածխաթթվացման գործընթացը կտեղակայի էներգատար արդյունաբերությունները կանաչ էներգիայի էժան աղբյուրների մոտ: Արևային մարտկոցների տեղադրումը արևոտ վայրերում և հողմաղացների տեղադրումը ուժեղ և կայուն քամիներով վայրերում կարող է զգալիորեն նվազեցնել հողի և նյութերի համաշխարհային պահանջարկը: Օրինակ՝ վերջերս կատարված մի հոդվածում պարզվում է, որ պողպատի արդյունաբերության ապագան կարող է ընկած լինել արևադարձային վայրերում՝ ուժեղ ափամերձ քամիներով և երկաթի հանքավայրերի մոտ:

Սակայն էներգատար արդյունաբերությունները ներկայումս գտնվում են հեռու այս իդեալական վայրերից: Հեշտացնելու արդյունավետ ածխաթթվայնացումը՝  անհրաժեշտ է դրանք տեղափոխել: Բայց ո՞ւր: Երկրներից մի քանի տասնամյակ կպահանջվի ածխաջրածնային ցանցերի ապամոնտաժման համար, և նույնիսկ առատ վերականգնվող ռեսուրսներ ունեցող երկրների համար շատ թանկ կարժենա շահագործումից հանել հանածո վառելիքի առկա հզորությունը, քանի որ պետք է վճարել այդ ներդրումների համար՝ անկախ այն հանգամանքից, թե այդ օբյեկտները կշարունակեն գործել, թե ոչ:

Այս ծախսերը, հավանաբար, կդանդաղեցնեն էներգետիկ անցումը արտադրական հատվածում: Սակայն գործընթացը կարող է արագացվել, եթե մաքուր էներգիայի առատ, էժան աղբյուրներ ունեցող երկրները ստեղծեն կանաչ արդյունաբերական պարկեր: Սա կենսունակ այլընտրանք կառաջարկի արդյունաբերության համար, որը ձգտում է նվազեցնել արտանետումները տեղափոխման միջոցով: Այս զբոսայգիները կլրացնեն միջոցները արտանետումները՝ նախատեսված արտանետումների նվազեցման համար, ինչպիսիք են սահմանային և առևտրային սխեմաները, ածխածնի գնագոյացումը և European Union’s Carbon Border Adjustment Mechanism-ը: Թեև այս քաղաքական միջամտության նպատակն է նվազեցնել արտանետումները՝ ավելացնելով ծախսերը, կանաչ արդյունաբերական պարկերը կապահովեն ավելի մատչելի ճանապարհ:

Անշուշտ, ինչպես բոլոր կանոնակարգերի դեպքում, երկրներն ու ընկերությունները կարող են փորձել խաղացնել համակարգը՝ վերաբաշխելով իրենց մաքուր էներգիան կանաչ արդյունաբերական պարկերին, միաժամանակ ավելացնելով ոչ վերականգնվող էներգիայի մասնաբաժինը տնտեսության այլ մասերում՝ չհանգեցնելով  արտանետումների կրճատման: Հաշվի առնելով այս ռիսկը՝ կանաչ արդյունաբերական պարկերը պետք է համապատասխանեն որոշակի չափանիշների:

Առաջին հերթին դրանց ստեղծումը պետք է հիմնված լինի մաքուր էներգիայի նոր աղբյուրների վրա, այլ ոչ թե պարզապես առկա կարողությունները վերաբաշխման: Երկրորդ՝ արտանետումները չնվազեցնող վերաբաշխումները կանխելու համար յուրաքանչյուր երկիր դեռ պետք է ենթարկվի 2015 թվականի Փարիզի կլիմայական համաձայնագրի համապատասխան կետերին:

Երրորդ՝ հանուն արդյունավետության և կայունության, օգտակար կլինի նոր կանաչ գոտիները միացնել ազգային էլեկտրացանցերին:

Կանաչ արդյունաբերական պարկերի և դրանց մաքուր էներգիայի ռեսուրսների ստեղծումը պարտադիր չէ, որ պետական ֆինանսավորում պահանջի: Անշարժ գույքի և էներգետիկայի ոլորտում նման ներդրումները պետք է լինեն շահութաբեր և, հետևաբար, մասնավոր ֆինանսավորմամբ:

Աշխարհաքաղաքականության թանկարժեք վերադարձը

Սա, սակայն, չի նշանակում, որ կառավարությունները չպետք է դերակատարում ունենան դրանց կայացման գործում։ Ընդհակառակը, մրցունակ դառնալու համար այս գոտիները պետք է ձգտեն նաև մրցակցել արտադրական այլ միջոցների առկայության շրջանակում, ինչպիսիք են մարդկային ռեսուրսները, տեղական մատակարարման շղթաները, հետազոտական և զարգացման կարողությունները, լոգիստիկա և այլն: Կառավարությունները կարող են արագացնել գործընթացը՝ ներդնելով կանաչ էներգիայի արդյունավետ կանոնակարգեր, պարզեցնելով հաղորդման գծերի անցման իրավունքի դրույթները, կառուցելով ցանցային ենթակառուցվածքներ և կատարելով ներդրումներ քաղաքաշինության և մարդկային ռեսուրսների մեջ:

Կանաչ արդյունաբերական պարկերը պարզեցնելու էներգատար արդյունաբերության գլոբալ տեղափոխումը, արագացնելու են վերականգնվող էներգիայի զարգացումը ռեսուրսներով հարուստ տարածաշրջաններում: Դրանք նաև կարագացնեն արտանետումների գլոբալ կրճատումը արտադրությունում` ֆինանսապես կենսունակ դարձնելով վաղաժամ տեղափոխումը տարածաշրջաններ, որոնք կարող են արտադրել էժան կանաչ էներգիա: Վերջապես, նրանք կարող են խնայել աշխարհը միլիոնավոր տոննա արևային մարտկոցներից, հողմային տուրբիններից, մալուխներից և մարտկոցներից այս կապիտալ ապրանքները տեղադրելով այնպիսի վայրերում, որտեղ դրանք կարող են առավել արդյունավետ լինել բնական պայմանների շնորհիվ:

Զուտ զրոյական աշխարհի հնարավոր չէ հասնել՝ հենվելով յուրաքանչյուր երկրի արդյունաբերության ճյուղերի ջանքերին՝ նվազեցնելու արտանետումները ինքնուրույն: Ներկայիս արդյունաբերական վայրերը արտացոլում են մեր էներգետիկ համակարգը՝ հիմնված ածխածնի վրա, և դրա տրանսպորտային ցածր ծախսերը: Այդ ակտիվների տեղափոխումը շատ կարևոր է էներգետիկ անցումը ավարտելու համար, և կանաչ արդյունաբերական գոտիները կարող են ծառայել որպես դրա իրականացման գործնական միջոց: