Ուկրաինան կրկին հիասթափված է. ո՞րն է պատճառը
Վիլնյուսը միայն սկիզբն է:
Ուկրաինան ցանկանում է, որ ՆԱՏՕ-ն իրեն հստակ ճանապարհային քարտեզ ցույց տա անդամակցության համար այս շաբաթվա Լիտվայի գագաթնաժողովի շրջանակում: Եվ Կիևի այս պահանջը հյուսում է հանգույցները Հյուսիսատլանտյան դաշինքի անդամների միջև: Բայց մինչև որոշում կայացնեն, պետք է սպասել։ Այս մասին գրում է հոդվածի հեղինակ Լիլի Բայերը POLITICO լրատվականում:
Երբ ի վերջո ավարտվի ուկրաինական հակամարտության ռազմական փուլը, ՆԱՏՕ-ի դաշնակիցներն իրականում պետք է ընտրեն. Ուկրաինան դաշինքի մաս կլինի՞, թե՞ ոչ: Սա կլինի դաշինքի միասնության իրական փորձություն։
Կիևը ցանկանում է անդամակցել ՆԱՏՕ-ին, հենց որ ռազմական գործողություններն ավարտվեն, և դաշինքից պահանջում է Ուկրաինայի անդամակցության կոնկրետ ուղի նախանշել մինչ այդ: Ուկրաինացիները պնդում են, որ այս խոստումն այժմ կօգնի իրենց ռազմական ջանքերին` տեղ չթողնելով Ռուսաստանին մտածել, որ կարող է բաժանել Ուկրաինան Արևմուտքից:
Սակայն դաշնակիցները մեծ դժվարությունների են հանդիպում Կիևի պահանջները բավարարելու հարցում։ Եվ չնայած որոշակի փոխզիջում ենթադրաբար մշակման փուլում է, էմոցիոնալ լոբբինգը և ինտենսիվ բանակցությունները միայն փոքր նախագիծ են Եվրոպայի և Ուկրաինայի ապագայի շատ ավելի մեծ քաղաքական պայքարի համար, որը կծավալվի հրադադարի բանակցությունների մեկնարկից հետո:
Հնարավո՞ր է արդյոք վիճելի սահմաններով երկիրը դառնալ Հյուսիսատլանտյան դաշինքի անդամ: Արդյո՞ք ՆԱՏՕ-ին անդամակցելը տեղի կունենա միայն խաղաղ կարգավորումից հետո Մոսկվայի հետ։ Իսկ ի՞նչ կասեք դաշնակիցների մասին, որոնք (առայժմ «հանգիստ») ամենևին էլ ոգևորված չեն Ուկրաինայի հնարավոր ինտեգրմամբ դաշինքին։
Բացի այս հանգամանքից կա անհանգստացնող օրինակը Շվեդիայի (ՆԱՏՕ-ին անդամակցելու անվիճելի թեկնածու), որի հայտը, այնուամենայնիվ, ավելի քան մեկ տարի փակուղում է: Ուկրաինայի հետ կապված հարցը մի մակարդակ ավելի բարդ է և կպահանջի ավելիշատ քաղաքական մանևրումներ։
«Հիմնականում բոլորը համաձայն են, որ իմաստ ունի, որ Ուկրաինան ինչ-որ պահի միանա ՆԱՏՕ-ին», — ասում է ՆԱՏՕ-ի գլխավոր քարտուղարի նախկին օգնական Կամիլ Գրանդը(Camille Grand): — Բոլորն էլ ընդունում են, որ դրա համար որոշակի ժամանակ կպահանջվի, բայց որո՞նք պետք է լինեն փաստացի անդամակցության պայմանները։ Ինչպիսի՞ն է իրավիճակը ճակատում:
«Ուկրաինական հարձակման առաջին փուլը, իմ կարծիքով, ձախողվել է»
Ինչ կարող է (և չի կարող) ստանալ Ուկրաինան հիմա
Ուկրաինացի պաշտոնյաները փորձում են խուսափել Ուկրաինայի ապագա անդամակցության վերաբերյալ կասկածելի քաղաքական բանավեճից՝ հորդորելով ՆԱՏՕ-ի առաջնորդներին հրավիրել դաշինք հիմա — նույնիսկ եթե փաստացի ընդունումը լինի ավելի ուշ:
Վիլնյուսում դաշնակիցները ծրագրում են ստեղծել ՆԱՏՕ-Ուկրաինա նոր խորհուրդ՝ Կիևի հետ բանակցելու համար, ինչպես նաև ինչ-որ խորհրդանշական ժեստ Ուկրաինային, ինչպես նաև ավելի գործնական օգնություն՝ օգնելու ուկրաինացի զինվորականներին շարժվել դեպի Արևմտյան չափանիշներ:
Սակայն ՆԱՏՕ-ին Ուկրաինայի անդամակցության արժանահավատ ազդանշանը, որի շուրջ այդքան հույս ունեն ուկրաինացի պաշտոնյաները, դժվար թե ամբողջությամբ իրականացվի Վիլնյուսում: Այս պահին այս հարցը չափազանց վիճելի է։
ՆԱՏՕ-ում Ուկրաինայի ապագայի շուրջ բուռն բանավեճում, մասնավորապես, ԱՄՆ-ն ու Գերմանիան ցուցաբերեցին ամենաուժեղ տատանումները:
ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենը կոպիտ հայտարարել է, որ չի ցանկանում «հեշտացնել» Ուկրաինայի մուտքը Հյուսիսատլանտյան դաշինք։
Իսկ Գերմանիայի կանցլեր Օլաֆ Շոլցը վերջերս հորդորեց ՆԱՏՕ-ի առաջնորդներին «սթափ» դիտարկել Ուկրաինայի հայտը և ասաց, որ կողմ է, որ «Վիլնյուսում մենք կենտրոնանանք այն բանի վրա, որն այժմ բացարձակ առաջնահերթություն է. այն է՝ ուժեղացնել Ուկրաինայի իրական մարտական ուժը»:
Կուլիսների հետևում նաև զգացում կա, որ նույնիսկ որոշ կառավարություններ, որոնք հրապարակայնորեն աջակցում են Ուկրաինային, անհայտ կասկածներ ունեն:
ԵՄ-ն Ուկրաինային օգնության փաթեթ է պատրաստում. որքա՞ն է այն կազմելու
Վերջնախաղ
Բացի այդ, մշտական անորոշություն կա, թե ինչպես կավարտվի ուկրաինական հակամարտությունը, կամ նույնիսկ ինչպես կարելի է ընդհանրապես սահմանել դրա «ավարտը»։ Կհամաձայնի՞ Ուկրաինան հրադադարի, եթե, օրինակ, Ռուսաստանը պահպանի Ղրիմը։ Իսկ եթե այո, ապա կարո՞ղ է անդամակցել ՆԱՏՕ-ին:
Այս հարցերը հստակ ցույց են տալիս ՆԱՏՕ-ին Ուկրաինայի անդամակցության հեռանկարների որոշման բարդությունը մի իրավիճակում, երբ այս երկրում առաջնագիծն անընդհատ փոխվում է։
Այսպիսով, Կամիլ Գրանդն ասել է, որ անհրաժեշտ է «հեռանալ այս հարցում Ռուսաստանին վետոյի իրավունք տալուց»՝ նշելով, որ «կան հետաքրքիր նախադեպեր»։ Արևմտյան Գերմանիան, օրինակ, միացել է ՆԱՏՕ-ին 1955 թվականին, երբ դեռ բաժանված էր Արևելյան Գերմանիայից:
ՆԱՏՕ-ին արագ մուտք գործելու հեռանկար չունենալով՝ արևմտյան երկրները, ինչպիսիք են ԱՄՆ-ը, Մեծ Բրիտանիան, Գերմանիան և Ֆրանսիան, աշխատում են այսպես կոչված անվտանգության երաշխիքների վրա Ուկրաինայի համար — երկկողմ համաձայնագրեր՝ շարունակելու օգնությունը Կիևին: Եվ թեև պարզ չէ, թե արդյոք այս համաձայնագրերը ինչպես կտարբերվեն գոյություն ունեցող օգնությունից, գաղափարը Ուկրաինային երկարաժամկետ հանձնառության ժեստ ցույց տալն է, մինև վերջինիս անդամակցությունը հնարավոր դառնա:
Ուկրաինան, սակայն, մի շարք արևելյան դաշնակիցների հետ միասին, նաև հասկացրել է, որ թեև հետպատերազմյան երաշխիքներն օգտակար են, սակայն դրանք չպետք է փոխարինեն կոնկրետ առաջընթացին ՆԱՏՕ-ին անդամակցելու ուղղությամբ:
Ու թեև Ուկրաինայի գործընկերները վճռականություն են ցուցաբերում, նրանք խոստովանում են, որ «երկար տքնաջան աշխատանք է սպասվում» և ամիսներ (կամ նույնիսկ տարիներ) համաձայնության համար:
