Զգուշացեք միջուկային աղետի հեռանկարից

Համաշխարհային տերությունները պետք է լրջորեն ընդունեն Պուտինի սպառնալիքը, դադարեցնեն էսկալացիան և փնտրեն դիվանագիտական լուծում: Գրում է AL JAZEERA-ն։

Աշխարհի անտարբերությունը միջուկային աղետի հեռանկարի նկատմամբ, այսօր, անկեղծորեն խելագարություն է։

Վերջին մի քանի ամիսների ընթացքում արևմտյան փորձագետները նվազեցնում էին հավանականությունը, որ ուկրաինական պատերազմը կհանգեցնի Ռուսաստանի և Արևմուտքի միջև միջուկային էսկալացիայի։ Այն պահից ի վեր, երբ Պուտինը փետրվարին առաջին անգամ մարտական պատրաստության մեջ դրեց Ռուսաստանի միջուկային զինանոցը, շատ փորձագետներ պնդում էին, որ նա պարզապես կեցվածք էր ընդունում՝ փորձելով իր «հակառակորդներին հավասարակշռությունից հանել»:

Այդուհանդերձ, Պուտինի՝ չորեքշաբթի առավոտյան հեռուստատեսային ելույթում հնչած վերջին սպառնալիքները՝ նման զենք կիրառելու վերաբերյալ, չպետք է անլուրջ ընկալվեն՝ անկախ նրա շարժառիթից կամ մտադրությունից: Նա ասել է, որ արևմտյան պաշտոնյաները սպառնացել են Ռուսաստանին միջուկային զենքով, ինչը ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենը հերքել է իր ելույթի ժամանակ ժամեր անց ՄԱԿ-ի Գլխավոր ասամբլեայում։ Պուտինը նաև հայտարարեց մասնակի մոբիլիզացիայի և իր աջակցության մասին Ռուսաստանի կողմից վերահսկվող Ուկրաինայի չորս շրջաններում կայանալիք հանրաքվեներին, որոնք կարող են ճանապարհ հարթել դրանց միացման համար Մոսկվայի կողմից:

Ցանկացած հնարավորություն, որ նա կարող է կրակել իր միջուկային զենքերը, պետք է լուրջ վերաբերվել, անկախ նրանից, թե որքան հեռու է այդ հնարավորությունը:

Փաստորեն, Արևմուտքը մինչ այժմ խուսափում էր Ուկրաինայի տարածքում ոչ թռիչքային գոտի սահմանելուց կամ հեռահար հրթիռների և այլ զինատեսակների փոխանցումից, որոնք կարող են սպառնալ Ռուսաստանի տարածքին՝ վախենալով Կրեմլի վրեժխնդրությունից Եվրոպայի դեմ:

Այնուամենայնիվ, ծանր ռազմական օգնությունը, որը ԱՄՆ-ը և նրա դաշնակիցները տրամադրել են Կիևին, սկսել է փոխել ուժերի հավասարակշռությունը մարտի դաշտում հօգուտ Ուկրաինայի: Վերջին մի քանի շաբաթների ընթացքում Ռուսաստանի աճող կորուստներն ակնհայտորեն Պուտինին մղում են դեպի անկյուն։ Նա զայրացած է և կորցնում է իր ազդեցությունը տանը և դրսում: Այդ իսկ պատճառով նա որոշել է մոբիլիզացնել 300,000 հավելյալ զորք՝ փորձելով շրջել իր անհաջողությունները Ուկրաինայում:

Այնուամենայնիվ, ինչպես ցույց են տվել Ռուսաստանի և Ամերիկայի նախորդ պատերազմները, լինի դա Վիետնամում, Աֆղանստանում, Իրաքում կամ այլուր, զորքերի աճը կարող է ժամանակ շահել, բայց անպայման չէ շահի պատերազմը: Ահա թե ինչու նա ռազմական ալիքի իր որոշումը զուգորդեց միջուկային նախազգուշացման հետ՝ ուշադրությունը ուղղելով Արևմուտքին. նահանջել կամ դիմակայել հետևանքներին:

Այստեղից էլ բխում է զանգվածային ոչնչացման զենք կիրառելու Պուտինի սպառնալիքի լրջությունը։ Սպառնալիքը, ինչպես ինքն է ասում, «բլեֆ չէ», ոչ էլ բամբասանք. դա ավելի շուտ հուսահատ և կանխամտածված է հնչում: Սա նաև ամենամեծ էսկալացիան է յոթ ամիս առաջ ներխուժումից ի վեր և ամենամեծ զորահավաքը Սառը պատերազմի ավարտից հետո:

Ոմանք այժմ նախազգուշացնում են Պուտինի կողմից մարտադաշտում մարտավարական միջուկային զենքի հնարավոր կիրառման մասին: Կամ, ինչպես ասում է վերլուծաբաններից մեկը. «Ռուսաստանը պատրաստ է միջուկային զենք կիրառել, եթե Ուկրաինան շարունակի իր հարձակողական գործողությունները»:

Տեսականորեն, այս զենքի օգտագործումը, որը նախատեսված է սահմանափակ հարվածների համար, անհավանական է թվում՝ հաշվի առնելով Ուկրաինայի աշխարհագրական մերձությունը և Ռուսաստանի միջուկային դոկտրինը, որն ընդգծում է միջուկային զենքի պաշտպանական օգտագործումը կամ երբ վտանգված է Ռուսաստանի գոյությունը։

Ահա թե ինչու Պուտինի զոհի զգացումը, իրական կամ երևակայական, էսկալացիան ավելի անհանգստացնող է դարձնում: Չորեքշաբթի իր ելույթում նա Ուկրաինայի դեմ իր իսկ կործանարար պատերազմը ներկայացրեց որպես Ռուսաստանին ոչնչացնելու արևմտյան դավադրություն՝ ՆԱՏՕ-ի գլխավորած ագրեսիա բոլոր ռուսների դեմ, որը գոյաբանական վտանգ է ներկայացնում երկրի համար:

Անկախ այն հանգամանքից, թե նա իսկապես հավատում է դրան, թե ոչ, որոշակի նշանակություն չունի: Նա սատանայացրել է Արևմուտքն ու Ուկրաինան և ռուսական հասարակական կարծիքը մղում է ավելի մեծ պատերազմի՝ անհայտ հետևանքներով:

Պուտինը նաև մեղադրել է Ուկրաինայի կառավարությանը՝ Եվրոպան միջուկային արմագեդոնի պատանդ պահելու մեջ՝ ռմբակոծելով Ռուսաստանի վերահսկողության տակ գտնվող Զապորոժիեի ատոմակայանը: Ուկրաինացիները պնդում են, որ հրետակոծությունն իրականացնում է հենց Ռուսաստանը։

Սա իրական և ողբերգականորեն աններելի է, որպեսզի չմոռանանք նաև այն,  որ Արևելյան Եվրոպան և Ռուսաստանի որոշ հատվածներ շարունակում են տուժել Չեռնոբիլի հետևանքներից՝ ուկրաինական ատոմակայանում տեղի ունեցած միջուկային աղետից 36 տարի անց:

Մի խոսքով, միջուկային աղետի վտանգը իրական է, եթե պատերազմը շարունակի սրվել, լինի դա նախագծված, թե լռելյայն. լինի դա միջուկային զենքի ռազմավարական կամ մարտավարական կիրառմամբ, թե ատոմակայանի ռմբակոծմամբ:

Դրանցից ոչ մեկն անխուսափելի չէ, և բոլորը լիովին խուսափելի են: Միջուկային տերությունները նախկինում պարտվել կամ ավարտել են սովորական պատերազմները՝ առանց միջուկային զենքի դիմելու: Ահա թե ինչու համաշխարհային տերությունները պարտավոր են դադարեցնել էսկալացիան և դիվանագիտական լուծում փնտրել ավելի շուտ, քան ուշ։

Պուտինը կարող է ուղղակիորեն պատասխանատու լինել Ուկրաինայի դեմ ագրեսիայի այս պատերազմի համար, բայց Արևմուտքի պնդումը ՆԱՏՕ-ի ընդլայնման վրա մինչև Ռուսաստանի սահմանը և Ուկրաինայում նրա թրթռոցը նույնպես սարսափելի սադրիչ և անխոհեմ են եղել։

Պատերազմը աղետ է եղել բոլորի, հատկապես Ուկրաինայի համար։ Դա էլի ավելի կվատանա։ Ահա թե ինչու պետք է գերակշռեն ավելի սառը գլուխները: Քանի դեռ ուշ չէ։ Նրանք, ովքեր դեռ հույս ունեն հաղթելու, պետք է հիշեն, որ միջուկային պատերազմում հաղթանակ չկա:

Հեղինակ՝ Մարվան Բիշարա — Al Jazeera-ի ավագ քաղաքական վերլուծաբան