Ինչի համար պետք է ամենաշատը անհանգստանան Բայդենը, Պուտինը և Սի Ծինպինը

Հեղինակ՝ Հարլան Ուլման

Նախագահներ Ջո Բայդենը, Վլադիմիր Պուտինը և Սի Ծինփինը շատ անհանգստանալու բան ունեն տանը, արտերկրում և միմյանց նկատմամբ: Հատկանշական է, սակայն, որ ամենավտանգավոր սպառնալիքը, որին բախվում է յուրաքանչյուր առաջնորդ, նման է: Եվ դա հավանաբար այն չէ, ինչ ընթերցողը կակնկալեր: Այս և հաջորդ երկու սյունակները կբացատրեն, թե ինչու: Գրում է The Hill-ը։

Այլ սպառնալիքներ, ինչպիսին է Ուկրաինայի պատերազմը, որը սրում է միջուկային զենքի օգտագործումը. բնապահպանական աղետ, Թայվանի ճգնաժամ, մեկ այլ համաճարակ, լայնամասշտաբ գլոբալ սով, տնտեսական անկում առկա են: Բայց յուրաքանչյուր ղեկավարի համար ամենամեծ սպառնալիքը իր երկրի ներսում է: Սկսենք նախագահ Սիից։

Սին ակամա բռնկել է ժամային ռումբ՝ գրեթե բացարձակ իշխանության հետապնդման համար: Այս ամսվա սկզբին ՉԺՀ-ի Կոմունիստական կուսակցության 20-րդ համագումարում աննախադեպ երրորդ ժամկետը հաղթելով՝ Սին ցմահ վիրտուալ նախագահ է՝ հանդես գալով որպես Չինաստանի ամենագերիշխող առաջնորդ Մաո Ցզեդունից հետո: Մինչ Չինաստանը դեռ պայքարում է COVID-19-ի դեմ և ունի բազմաթիվ ներքին խնդիրներ, որոնք մեծ մտահոգություն են առաջացնում, նախագահ Սիի օրոք Չինաստանի Կոմունիստական կուսակցությունը (CCP) գրեթե ամբողջությամբ ղեկավարում է Չինաստանը:

ՉԿԿ-ի և կառավարության հիմնարար դերը եղել և եղել է «կայունության» պահպանումը։ Պարզ անգլերենով նշանակում է, որ չկա գյուղացիական հեղափոխություններ, զանգվածային անկարգություններ կամ մեծ բողոքներ ռեժիմի դեմ: Ահա թե ինչու կենսամակարդակի բարձրացումը վճռորոշ նշանակություն ունեցավ կայունության ապահովման համար՝ զսպելով տնտեսական անկարգությունները: Այդ ֆոնին տնտեսական աճի պահպանում, Թայվան, նվազող և ծերացող բնակչություն, զանգվածային պարտքը և անշարժ գույքի հսկայական փուչիկները Սիի գլխավոր խնդիրներից և մարտահրավերներից են:

Միջազգային համտեքստում Չինաստանը շահավետ դիրքում է. Չինաստանն աջակցում է իր մտերիմ բարեկամ Ռուսաստանին Ուկրաինայում, բայց ոչ այնքան, որ հանդուրժի Պուտինին (միջուկային զենքի օգտագործումը)։ Չինաստանը մարտահրավեր է նետում ԱՄՆ առաջնորդությանը ամբողջ աշխարհում: Իսկ Չինաստանը կարող է հավասարակշռել իր ազդեցությունը Ռուսաստանի հետ Ուկրաինայի վրա և շահել Վաշինգտոնի հետ, քանի որ ինչ-որ փուլում բանակցություններ են տեղի ունենալու: Պեկինը կարող է աջակցել կամ հետաձգել այդ գործընթացը:

Այդ դեպքում ո՞րն է Չինաստանի առջև ծառացած ամենալուրջ սպառնալիքը, որի նկատմամբ Չինաստանի ղեկավարությունը ներկայումս կույր է: Սպառնալիքը «հակադարձ Գորբաչովն է». 1985 թվականին ԽՍՀՄ-ի ղեկավարությունը ստանձնելուց հետո Միխայիլ Գորբաչովը հասկացավ, որ խորհրդային համակարգի իռացիոնալությունն այլևս տանելի չէ, եթե ԽՍՀՄ-ը գոյատևեր որպես գերտերություն: Պերեստրոյկա (վերակառուցում) և գլասնոստ (հրապարակայնություն) պարտադրվեցին։

Կոշտ ու փխրուն սովետական համակարգը, որը խստորեն վերահսկվում էր վերևից՝ այլապես ոչ ճկուն կառավարման սխեմայով, չէր կարող հանդուրժել ռացիոնալությունը, արևի շողն ու ճշմարտությունը: Ըստ էության, Խորհրդային Միությունը ղեկավարվում էր վերևից եկած հրամաններով՝ սահմանելով անիրագործելի նպատակներ՝հանդիպելով նույնքան անհեթեթ պատասխանների ներքևից, որոնք երաշխավորում էին ամբողջական համապատասխանությունը:

Բեռլինի պատը քանդվեց 1989 թվականին: Երկու տարի անց Խորհրդային Միությունը փլուզվեց: Նրա փոխարեն ի հայտ եկավ շատ ավելի փոքր Ռուսաստանի Դաշնությունը:

Սին ճիշտ հակառակ կուրսն է ընդունել”Արևմտյան ոճի ձեռներեցությունն ու կապիտալիզմը խրախուսելու փոխարեն, ինչպես նախաձեռնեց Դեն Սյաոպինը, Սին, օգտագործելով մարքսիստ-լենինիստական գաղափարախոսությունը, մեծացրել է ՉԿԿ-ի հեղինակությունն ու ուժը՝ կարգապահություն և ուղղություն պարտադրելու չինական հասարակությանը, ինչը լիովին հակառակ էր Գորբաչովի փորձին և ձախողվեց: Չինաստանը վերադառնում է փակ քաղաքական, սոցիալական, մշակութային և տնտեսական ինքնավար հասարակության, որը հիշեցնում է Մաոյի և մշակութային հեղափոխության վատ հին օրերը, բայց կազմակերպված է 21-րդ դարի համար:

Որպես օրինակ՝ մոտ 700-1000 չինացի միլիարդատերեր կրճատվում են՝ կորցնելով ազդեցությունը և, շատ դեպքերում, կարգավիճակն ու հարստությունը: Պետական սեփականություն հանդիսացող ավելի շատ ձեռնարկություններ (SOE) են ստեղծվում՝ փոխարինելու մասնավոր հատվածի ընկերություններին:

Սահմանափակվում են ձեռներեցությունն ու կապիտալիզմը. Դա կլինի 21-րդ դարի համարժեքը չինական ոսկե սագին սպանելուն: Պատմությունը գրեթե բացարձակ է իր դատավճռով, որ SOE-ները երբեք մրցունակ չեն մասնավոր հատվածի հետ: Հետևանքներից մեկն այն է, որ տնտեսական աճը, որն էական է կենսամակարդակի բարձրացման և, հետևաբար, քաղաքական կայունության համար, կանգ կառնի: Վերնախավից շատերը կփորձեն լքել Չինաստանը՝ էլ ավելի սահմանափակելով տնտեսական ներուժը:

Սին, թվում է, անտեսում է բացասական հետևանքները այս խիզախ նոր աշխարհի, որը նա փորձում է ստեղծել: Եթե այս վերլուծությունը ճիշտ է, ապա Չինաստանը կարող է չլինել այն «տեմպային սպառնալիքը», որը պնդում է ԱՄՆ-ը․ դա պայմանավորված է այն ներհատուկ սահմանափակումներով, որոնք Սին (ակամա) առաջացնում է երկարաժամկետ հեռանկարում: Միայն այդ հնարավորությունը պետք է առնվազն հանգեցնի ԱՄՆ-ի՝ Չինաստանի քաղաքականության վերանայմանը:

Քանի որ ԱՄՆ-ը «կորցրեց» Չինաստանը Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո, մենք կհրաժարվե՞նք մտածել, որ գուցե կրկին սխալ ենք հասկացել Չինաստանը: Պատասխանը, ողբերգականորեն, այո է։