Հույսի և անորոշության գործարքը. Ինչո՞ւ է Գազայի հրադադարի գագաթնաժողովը նշանակում նոր սկիզբ Մերձավոր Արևելքում

Աշխարհի առաջնորդները, այդ թվում՝ ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփը, հավաքվել են Եգիպտոսի Շարմ Էլ-Շեյխ քաղաքում՝ մասնակցելու Գազայի հրադադարի գործարքի ստորագրման գագաթնաժողովին, որն ուղղված է Իսրայելի և ՀԱՄԱՍ-ի միջև երկու տարի տևած պատերազմին վերջ դնելուն։ Այս գագաթնաժողովը, որը համանախագահում են Թրամփը և Եգիպտոսի նախագահ Աբդել Ֆաթթահ ալ-Սիսին, նպատակ ունի քննարկել ԱՄՆ-ի կողմից առաջարկված խաղաղության պլանի հաջորդ քայլերը։ Այս մասին գրում է ALJAZEERA-ն։
Հիմնական Իրադարձություններ Եվ Փաստեր
- Գագաթնաժողովի Նպատակը: Հանդիպումը, որին մասնակցում են մոտ 30 երկրների ներկայացուցիչներ (ներառյալ Թուրքիան, Քաթարը, Ֆրանսիան, Մեծ Բրիտանիան, ինչպես նաև Հայաստանը և Ադրբեջանը), կոչված է ամրապնդելու հրադադարը և քննարկելու Գազայի հատվածի ապագա կառավարումը, անվտանգության ապահովումը և մարդասիրական օգնության տրամադրումը։
- Բացակայող Կողմերը: Չնայած գագաթնաժողովի կարևորությանը, Իսրայելի և ՀԱՄԱՍ-ի ներկայացուցիչները բացակայում են հանդիպումից։ Իսրայելի վարչապետ Նեթանյահուն, ըստ աղբյուրների, չի մասնակցել Թուրքիայի և Իրաքի կողմից գործադրված ճնշման պատճառով։
- Հրադադարի Միջադեպերը: Գագաթնաժողովի նախօրեին արդեն իսկ տեղի է ունեցել գերիների և բանտարկյալների փոխանակման առաջին փուլը.
- ՀԱՄԱՍ-ի Կողմից: Ազատ է արձակվել 20 կենդանի իսրայելցի գերի և չորս զոհվածի մարմին։
-
Իսրայելի Կողմից: Ազատ է արձակվել առնվազն 1700 պաղեստինցի բանտարկյալ (այլ աղբյուրներով՝ 1968), ինչը ուրախության և վշտի խառը զգացումներ է առաջացրել ինչպես Գազայում, այնպես էլ Հորդանան գետի Արևմտյան ափին։
- Թրամփի Դերը: ԱՄՆ նախագահը ժամանել է Եգիպտոս՝ նախապես Իսրայելում ելույթ ունենալուց հետո, որտեղ հայտարարել է, որ «պատերազմն ավարտված է» և ողջունել է «ահաբեկչության դարաշրջանի» ավարտը։ Նա նախատեսում է նաև հանդիպումներ ունենալ տարածաշրջանային առաջնորդների հետ։
Չլուծված Խնդիրները
Չնայած հրադադարի համաձայնագրի առաջին փուլի իրականացմանը, մնում են մի շարք հիմնական չլուծված հարցեր, որոնք էլ կքննարկվեն գագաթնաժողովի ընթացքում.
- ՀԱՄԱՍ-ի Զինաթափումը: Համաձայնագրի հիմնական թերություններից մեկը, ըստ վերլուծաբանների, այն է, որ այն չի անդրադառնում ՀԱՄԱՍ-ի զինաթափմանը և Գազայի հատվածից Իսրայելի ամբողջական դուրսբերման հարցերին։
- Ղազայի Ապագա Կառավարումը: Թրամփի պլանի հաջորդ փուլը նախատեսում է «Խաղաղության Խորհրդի» (Board of Peace) ստեղծում՝ Գազայի հետպատերազմյան վարչակազմը վերահսկելու համար, որը կնախագահի ինքը՝ Թրամփը։ Այս մարմնի լեգիտիմությունն ու գործառույթները բուռն քննարկումների առարկա են։
- Հրադադարի Պահպանումը: Փորձագետները զգուշացնում են, որ հրադադարը պահպանելու համար լուրջ ճնշումներ կպահանջվեն, հատկապես Իսրայելի վրա, քանի որ նախորդ հրադադարները բազմիցս խախտվել են։
Եզրակացություն
Շարմ Էլ-Շեյխի գագաթնաժողովը նշանավորում է Մերձավոր Արևելքի հակամարտության նոր, դիվանագիտական փուլի սկիզբը։ Թեև գերիների և բանտարկյալների փոխանակումը հսկայական մարդասիրական հաղթանակ է, ծրագրի երկարաժամկետ հաջողությունը կախված է այն բանից, թե որքանով կկարողանան համաշխարհային առաջնորդները լուծել Գազայի կառավարման և անվտանգության հիմնարար խնդիրները։

