ԵՄ-ն և Թուրքիան կհամագործակցե՞ն պաշտպանության ոլորտում
Հունաստանի պաշտպանության նախարար Նիկոս Դենդիասը հանդիպել է իր ֆրանսիացի գործընկեր Սեբաստիան Լըկորնյուի հետ՝ իր մտահոգությունները հայտնելու Եվրամիության «Վերազինի՛ր Եվրոպան» (ReArm Europe) պաշտպանական նախաձեռնությանը Թուրքիայի հնարավոր մասնակցության վերաբերյալ։ Այս մասին գրում է EURACTIV-ը։
Նրանց հանդիպման և դրա շուրջ համատեքստի հիմնական կետերն են՝
- Հունաստանի մտահոգությունները. Աթենքը անհանգստացած է, որ Թուրքիան, մի երկիր, որի հետ նա զգալի լարվածություն ունի՝ չնայած երկուսն էլ ՆԱՏՕ-ի անդամ են, կարող է օգուտ քաղել և մասնակցել պաշտպանական ներդրումները խթանելու ԵՄ ծրագրին։ Հունաստանն իրեն սպառնացած է զգում Թուրքիայի կողմից՝ վկայակոչելով տարածքային ջրերի վերաբերյալ նախկին սպառնալիքները։
- ԵՄ մասնակցության կանոնները. ԵՄ գործող կանոնակարգերով (SAFE) Թուրքիան կարող է ապահովել ծրագրով ֆինանսավորվող պաշտպանական արտադրանքի մինչև 35%-ը։ Հունաստանը դաշնակիցներ է փնտրում, հատկապես Ֆրանսիային, որպեսզի Թուրքիայի համար այդ կանոններն ավելի խստացվեն։ Դրան հասնելու համար պահանջվում է ԵՄ անդամ պետությունների որակյալ մեծամասնության քվե։
- Ֆրանսիայի դիրքորոշումը. Լըկորնյուն ընդունել է Եվրոպայի կողմից սեփական պաշտպանությունը կառավարելու անհրաժեշտությունը՝ հարգելով յուրաքանչյուր անդամ պետության անվտանգության շահերն ու առանձնահատուկ իրավիճակները։ Նա ընդգծել է պաշտպանական ծրագրերին մասնակցող ԵՄ անդամ չհանդիսացող երկրների համար հստակ իրավասության չափանիշների կարևորությունը։
ԱՄՆ-ը փոխակերպում է իր իսկ ստեղծած աշխարհակարգը
- Երկկողմ դաշինք. Հունաստանն ու Ֆրանսիան ամուր դաշնակիցներ են, ներառյալ 2021 թվականի փոխադարձ պաշտպանության պայմանագիրը, որը լայնորեն մեկնաբանվում է որպես պաշտպանություն թուրքական հնարավոր ագրեսիայից։ Դենդիասը հույս է հայտնել այս համաձայնագիրը երկարաձգելու համար և վստահում է Ֆրանսիային՝ Հունաստանի անվտանգության առավելությունը պահպանելու կարիքները հաշվի առնելու հարցում։
- ԵՄ տարբեր տեսակետներ. Մինչ Հունաստանը զգուշավոր է, ԵՄ այլ անդամներ, ինչպիսիք են Լեհաստանը և Բալթյան երկրները, ավելի բաց են Թուրքիայի պաշտպանական արդյունաբերության հետ համագործակցության համար՝ վկայակոչելով թուրքական համակարգերի արդյունավետությունն ու ծախսարդյունավետությունը։
- Այլ քննարկումներ. Նախարարները քննարկել են նաև Հունաստանում French Naval Group-ի տեղական գրասենյակի ստեղծումը և MAMBA հակաօդային պաշտպանության համակարգերի մշակման շուրջ հնարավոր ֆրանս-հունական համագործակցությունը։
- Ավելի լայն համատեքստ. Այս հանդիպումը տեղի է ունենում այն ժամանակ, երբ Հունաստանը պլանավորում է պաշտպանական զգալի ծախսեր, ներառյալ «Աքիլլեսի վահան» անունով հրթիռային պաշտպանության նոր համակարգի ստեղծումը։
