Բրիտանիան կորցրե՞լ է իր ուժը
Կարո՞ղ է արդյոք ներկայիս Բրիտանիան համարվել հզոր ռազմական տերություն: Ցավոք, ոչ: Չնայած առանց գործընկերների աջակցության՝ Մեծ Բրիտանիան որևէ հակամարտության մեջ չի մտնի, նրա սովորական ուժերն այժմ չափազանց փոքր են: Ակտիվ անձնակազմի ընդհանուր թիվը կազմում է մոտ 150000 մարդ։ Սա նույնիսկ ավելի քիչ է, քան ԱՄՆ ծովային հետևակի կորպուսը: Այս մասին գրում է հոդվածի հեղինակ Հարլան Ուլլմանը(Harlan Ullman) FOREIGN POLICY-ում (Britain’s armed forces must adapt radically to meet future threats):
Նախորդ ամիս հրապարակված քաղաքական փաստաթուղթը, որը ուրվագծում է ներկա և ապագա սպառնալիքներին դիմակայելու ռազմավարությունը, քիչ է օգնում գործին: Այն չի առաջարկում ոչ կենսունակ միջոցներ, ոչ էլ ռազմավարական ծրագիր՝ շրջելու ներկայիս ողբալի միտումը: Փաստաթուղթը մեծ մասամբ կրկնում է ԱՄՆ-ի ազգային պաշտպանության ռազմավարության հայեցակարգերը՝ նոր ընթացք սահմանելու փոխարեն, ինչը պահանջում են այսօրվա իրողությունները։ Պետք է ավելի արմատական մտածել:
Մեծ Բրիտանիայի պաշտպանության նախարար Բեն Ուոլեսը խոստացել է, որ երկիրը մինչև 2030 թվականը տարեկան առնվազն 100 միլիարդ ֆունտ ստերլինգ կծախսի ռազմական ոլորտում — մոտավորապես կրկնակի, քան այսօր: Բայց, հաշվի առնելով գնաճը, այս գումարի գնողունակությունը դեռևս էականորեն կնվազի յոթ տարվա ընթացքում։
Ծրագրային փաստաթղթի հիմնական թույլ կողմն այն է, որ այն շփոթում է նպատակներն ու միջոցները։ Դրա առաջին չորս գլուխները վերաբերում են անձնակազմին, տեխնոլոգիաներին և «արշավներին», որոնք մտադիր է սկսել պաշտպանության նախարարությունը: Եվ միայն դրանից հետո են ուրվագծվում գալիք վերափոխման հեռանկարները։ Բայց հենց փոփոխություններն են, որ պետք է լինեն առաջնագծում, և ուրիշ ոչինչ: Ի վերջո, դրանք սուր հասունացել են՝ հաշվի առնելով Չինաստանի, Ռուսաստանի և բյուջեի հետ կապված խնդիրները, ինչը ակնհայտորեն անբավարար է զինված ուժերին աջակցության համատեքստում։
Ի վերջո, ինչպես ռազմական ռազմավարության վերաբերյալ շատ այլ փաստաթղթեր, այն գրված է ոչ թե հիմնական, այլ ռազմական ժարգոնով: «Համապարփակ» զսպման հայեցակարգը, որը լոզունգ է փոխառված ուղղակիորեն ԱՄՆ ռազմական լեքսիկոնից, անորոշ է ձևակերպված: «Արշավ» և «համաշխարհային մրցակցություն» հասկացություններին նույնպես աշխատանքային սահմանում չի տրվում։
1971 թվականին ես ավարտեցի երկամյա ծառայությունը թագավորական նավատորմում՝ որպես փոխանակման սպա։ Այնուհետև թագավորական նավատորմը ահռելի ուժ էր և բաղկացած էր երեք ավիակիրներից, 81 կործանիչներից և ֆրեգատներից, 39 դիզելային և միջուկային սուզանավից և մոտ 250 Phantom կործանիչներից և Buccaneer հարձակողական ինքնաթիռներից:
Այսօր նավատորմը կրճատվել է մինչև երկու ավիակիր, 18 կործանիչ և ֆրեգատ, երկու դեսանտային նավ, վեց միջուկային սուզանավ և չորս Avangard նավ: Ենթադրվում էր, որ մինչև 2025 թվականը նավատորմը կստանա 48 F-35B Lightning II կործանիչ, թեև մատակարարումները հետաձգվում են։ Բացի այդ, բանակը կկրճատվի մինչև 72500 մարդ և ընդամենը 148 տանկ։
Բրիտանացի զինվորականների՝ հակամարտությունները զսպելու և երկիրը պաշտպանելու կարողությունը կախված է այն հանգամանքից, թե արդյոք նրանք կարող են թշնամու հնարավոր հարձակումն այնքան ծախսատար դարձնել, որ այդ տարբերակը նույնիսկ չքննարկվի: Իսկ սա հնարավոր է նույնիսկ 150000 հոգանոց ուժի դեպքում։
Հակառակորդի ապակազմակերպումը կարող է իրականացվել ինչպես կինետիկ (կրակային ուժ և մանևրներ), այնպես էլ ոչ կինետիկ (կիբերզենքեր, էլեկտրոնային պատերազմ, ապատեղեկատվություն, ապակողմնորոշում և խաբեություն): Սա նաև ենթադրում է «էքսպեդիցիոն» արագ տեղակայման կարողության ստեղծում՝ լինի ՆԱՏՕ-ի ներսում, թե առանձին:
