Ո՞րն է Եվրոպայի ամենամեծ գլխացավը

ԵՄ-ն պետք է ավելի շատ ջանքեր գործադրի էներգիայի ծախսերը նվազեցնելու համար, այլ ոչ թե սուբսիդավորի արդյունաբերությունը՝ ի պատասխան ԱՄՆ գնաճի նվազեցման ակտի, պնդում են Ջոն Սփրինգֆորդը և Էլիզաբետա Կորնագոն: Այս մասին գրում է EURACTIV-ը:

Ջոն Սփրինգֆորդը Եվրոպական բարեփոխումների կենտրոնի փոխտնօրենն է,  Էլիզաբետա Կորնագոն Եվրոպական բարեփոխումների կենտրոնում ԵՄ էներգետիկայի և կլիմայի քաղաքականության ավագ գիտաշխատող է:

Քանի որ էներգիայի գներն իջել են նախորդ աշնան ամենաբարձր ցուցանիշներից, Եվրոպական բանավեճը էներգիայի ծախսերից տեղափոխվել է կանաչ տեխնոլոգիաների սուբսիդավորման մրցավազք: ԵՄ անդամ երկրները տարակարծիք են՝ արձագանքելու ԱՄՆ-ի գնաճի նվազեցման ակտին, որը հսկայական սուբսիդիաներ է տրամադրում ԱՄՆ-ի ձեռնարկություններին լրացուցիչ կանխիկ գումարով, եթե նրանք բաղադրիչները ստանում են տեղում:

Ֆրանսիան և Իտալիան պահանջում են կանաչ տեխնոլոգիաների ավելի շատ սուբսիդիաներ, որոնք պետք է ֆինանսավորվեն ԵՄ-ի կողմից: Գերմանիան ասում է, որ բաց է ԵՄ սուբսիդիաների համար, բայց դեմ է ԵՄ-ի ավելի շատ պարտքերի ֆինանսավորմանը՝ միաժամանակ ճնշում գործադրելով պետական օգնության կանոնների մեծ թուլացման համար, որպեսզի կարողանա սեփական կանխիկ գումարը տրամադրել գերմանական արտադրողներին:

Իրենց հերթին հոլանդացիներն ու սկանդինավյանները թերահավատ են, որ ազգային կամ ԵՄ մակարդակով սուբսիդիաները լավ գաղափար են:

Սուբսիդավորման հակառակորդները ճիշտ են լինել թերահավատ: Եվրոպական արդյունաբերության մրցունակությունը խաթարող ամենամեծ գործոնը էներգիայի բարձր ծախսերն են: Թեև էներգակիրների գներն իջել են նախորդ հոկտեմբերի գագաթնակետից, դրանք դեռևս երկու անգամ ավելի բարձր են Եվրոպայում, քան ԱՄՆ-ում, և, ամենայն հավանականությամբ, կմնան ավելի բարձր, քանի որ ԵՄ-ն վերացնում է գազի ներկրումը Ռուսաստանից:

Կանաչ տեխնոլոգիաների արտադրության համար սուբսիդավորման մրցավազքը վատնում է, քանի որ քիչ արտադրողներ վարկային սահմանափակվածություն ունեն և կարող են մասշտաբի հասնել առանց կառավարության կողմից տրված խցանների:

Եվ սա տեսանելի ապագայում չի նվազեցնի էներգակիրների գները։ Եվրոպան ավելի լավ կլինի՝ նվազեցնի վերականգնվող էլեկտրակայանների կապիտալի արժեքը, էլեկտրաէներգիայի ցանցերում պետական ներդրումները ավելացնի և ջերմային պոմպերի և մեկուսացման համար սպառողների ավելի մեծ սուբսիդիաներ տրամադրի:

Էներգետիկ անցման համար ներդրումների ֆինանսավորումը պետք է լինի ԵՄ-ի ամենամեծ առաջնահերթություններից մեկը հաջորդ տասնամյակի ընթացքում։ Այս ամենը ներդրումներ են հանրային ապրանքների մեջ, քանի որ դրանք կօգնեն բարելավել Եվրոպայի էներգետիկ անվտանգությունը և նվազեցնել ածխածնի արտանետումները։ Էներգիան արժանի է ավելի լավ միջսահմանային համակարգման և համատեղ ֆինանսավորման ԵՄ մակարդակով:

Ազգային էներգետիկ որոշումները ազդում են մյուս անդամ երկրների վրա, ինչպես ցույց է տալիս Գերմանիայի ճակատագրական որոշումը՝ կառուցելու NordStream խողովակաշարերը, և Միությունը չպետք է թույլ տա, որ ազգային էներգետիկ քաղաքականությունը կրկին վնասի իր էներգետիկ անվտանգությանը:

Ավելին, էներգետիկ ճգնաժամը ԵՄ-ին ստիպել է կենտրոնացնել էներգետիկ քաղաքականության ավելի շատ որոշումներ, ինչպիսիք են գազի պահեստավորման պարտադիր թիրախները և էներգիայի խնայողության կամավոր թիրախները: Այս տեսակի համակարգումը պետք է շարունակվի։

Անհրաժեշտ է ավելի ինտեգրված, համաեվրոպական էներգետիկ համակարգ, որտեղ հարավային արևային և հյուսիսային քամու էներգիան բաշխված կլինի մայրցամաքում: Սա պահանջում է անդամ-պետությունների միջև ավելի շատ փոխկապակցիչներ ոչ միայն էլեկտրաէներգիայի, այլ նաև գազի և կանաչ ջրածնի մեջ:

Հյուսիսային ծովում քամու էներգիայի մեծ օֆշորային կայանները կարող են միաժամանակ ծառայել բազմաթիվ անդամ երկրների:

Բայց եթե ԵՄ մակարդակով էներգետիկ քաղաքականության ավելի շատ որոշումներ ընդունվեն, մինչդեռ ֆինանսավորումը մնա ազգային, դա գնալով ավելի շատ կհանգեցնի ԵՄ մակարդակի վերահսկողության և ազգային մակարդակի ծախսերի անհամապատասխանության՝ խախտելով այն սկզբունքը, որ ծախսերի և եկամուտների ավելացման որոշումները պետք է ընդունվեն կառավարության նույն մակարդակում:

ԵՄ-ի համատեղ փոխառությունը կօգնի արագացնել այդ էներգետիկ ներդրումները։ ԵՄ-ին անհրաժեշտ է կլիմայի և էներգետիկայի հատուկ հիմնադրամ՝ մոդելավորված NextGenerationEU (NGEU) օրինակով, որը ԵՄ-ի Covid-ի վերականգնման հիմնադրամն է:

Մինչ այժմ Գերմանիայի կանցլեր Օլաֆ Շոլցը անխնա դեմ է եղել ԵՄ-ի ավելի մեծ փոխառություններին և փոխանցումներին անդամ երկրների միջև: Բայց նման ֆինանսավորումը շատ գովելի է: Դա կնվազեցնի ածխաթթվացման ֆինանսավորման ծախսերը և կբարձրացնի դաշինքի էներգետիկ անվտանգությունը։

Փոխառություններն ու ծախսերը կսահմանափակվեն «եվրոպական հանրային բարիքով». զուտ զրոյական և էներգետիկ անվտանգությունը լավ է բոլորի համար, ի տարբերություն գործազրկության ապահովագրության ֆինանսավորման, որն ավելի շատ օգուտ կբերի որոշ երկրների, քան մյուսներին: Եվրոպական էներգետիկ ենթակառուցվածքների համատեղ ֆինանսավորումը նույնպես կապահովի, որ ավելի աղքատ երկրները զուտ զրոյի մեջ անբավարար ներդրումներ չեն կատարում:

Մեր հաշվարկների համաձայն՝ NGEU-ի ֆինանսավորումը, որի մի մասը վերաբաշխվում է անդամ-պետություններին՝ օգնելու կրճատել ռուսական էներգակիրների ներմուծումը REPowerEU ծրագրի շրջանակներում, տարեկան շուրջ 30 միլիարդ եվրո է տրամադրում ԵՄ անդամ երկրներին էներգիայի հետ կապված ծախսերի համար և այդ գումարները կսպառվեն 2026 թվականին։

2030 թվականին կլիմայական նպատակներին հասնելու համար ԵՄ կառավարությունները և մասնավոր հատվածը պետք է տարեկան լրացուցիչ 300 միլիարդ եվրո ներդնեն: Տոկոսադրույքների բարձրացման դարաշրջանում որոշ անդամ երկրներ կարող են ավելի լավ կատարել այս հսկայական խնդիրը, քան մյուսները:

Եվրոպայի էներգետիկ անցման տեմպերն արագացնելու համար նոր ԵՄ կլիմայի հիմնադրամը պետք է շատ ավելի մեծ լինի, քան NGEU-ում էներգիայի վրա ծախսվող գումարը:

Նման հիմնադրամը կպահանջի հարկային եկամուտների հատուկ հոսք, որպեսզի ԵՄ-ն վճարի պարտատոմսերի սեփականատերերին: ԵՄ-ի փոխառությունների ծախսերն աճել են. դրանք այժմ ավելի բարձր են, քան Ֆրանսիայինը և Գերմանիայինը, մասամբ այն պատճառով, որ պարզ չէ, թե ինչպես է մարվելու ԵՄ-ի փոխառությունը NGEU-ի շրջանակներում:

ԵՄ-ին պետք են ավելի բարձր, հատկացված եկամուտներ՝ ի տարբերություն անդամ երկրների խոստումների՝ ապագայում ավելի շատ վճարելու: Տարբեր միջոցառումներ են առաջարկվել, բայց համաձայնեցված չեն, օրինակ՝ արտանետումների առևտրի սխեմայից ստացվող եկամուտները, ածխածնի սահմանային հարկը կամ ընդհանուր կորպորատիվ հարկի ձևը:

Եվրոպան աշխարհին առաջնորդել է արտանետումների կրճատման հարցում, սակայն Ռուսաստանի ներխուժումն Ուկրաինա առաջացրել է էներգետիկ ճգնաժամ, որը քայքայում է նրա մրցունակությունը: Լուծումը արդյունաբերական սուբսիդիաները չեն. դա ընդհանուր եվրոպական ներդրում է զուտ զրոյական էներգիայի համակարգում: