«Նրա խոսքերին պետք է լուրջ վերաբերվել». Մերկելը Պուտինի և Ռուսաստանի հետ ապագա հարաբերությունների մասին
Ուկրաինական հակամարտության սկզբից ի վեր Գերմանիայի նախկին կանցլեր Անգելա Մերկելը քննադատության է ենթարկվել Պուտինի հետ արտաքին հարգալից հարաբերությունների համար, գրում է Stern-ը։ Մերկելը պատասխանել է. Նա խորհուրդ տվեց «քաղաքական իմաստություն դրսևորել» և ուշադրություն դարձնել Պուտինի վերջին նախազգուշացումներին:
Մերկելին հաճախ են քննադատում Ռուսաստանի նկատմամբ իր քաղաքականության համար։ Այդ թվում այն բանի համար, որ նա մինչ այժմ շատ զուսպ է արտահայտվել Ուկրաինայի ընթացիկ իրադարձությունների մասին։ Քոլ Մերկելի հիմնադրամի բացման առիթով ելույթի ժամանակ կրկին ժլատ է եղել մանրամասների նկատմամբ, սակայն ուրվագծել է իր բացասական դիրքորոշումը։
Հելմուտ Քոլ հիմնադրամի բացման արարողության ժամանակ նախկին դաշնային կանցլեր Անգելա Մերկելը շատ ասելիք ուներ։ Ոչ միայն առիթի հերոսի, նրա նախորդ Քոլի մասին, որին նա պարտական է իր ողջ կարիերայի համար, և որի մասին նա սկսեց քննադատաբար խոսել իշխանությունից հեռանալուց անմիջապես հետո: Նա իր ելույթում խոսել է նաեւ Ուկրաինայում Ռուսաստանի գործողությունների մասին՝ քննադատելով «Կրեմլի տիրակալ» Վլադիմիր Պուտինին։ «Այնուամենայնիվ, նրա խոսքերը պետք է լուրջ վերաբերվեն», — ասաց նա՝ նկատի ունենալով ռուսական պետության ղեկավարի մասին իր ավելի վաղ արած արտահայտություններից մեկը։
Միաժամանակ նա հստակեցրել է իր նախորդ հայտարարությունը. «Լրջորեն վերաբերվեք նրա խոսքերին, անհապաղ մի մերժեք դրանք, քանի որ Պուտինը իբր բլեֆ է անում։ Պետք է լրջորեն վերլուծել Պուտինի խոսքերը։ Սա ոչ մի դեպքում մեր թուլության կամ ինքնագոհության նշան չէ, այլ քաղաքական իմաստության վկայություն»։ Մերկելի խոսքով, դրա շնորհիվ հնարավոր է աջակցել բանակցությունների գոյություն ունեցող ոլորտներին և նույնիսկ ստեղծել նորերը։
Ինչպես շարունակեց Մերկելը, Հելմուտ Քոլը հենց այդպիսի տեսլական իմաստություն ուներ: Անդրադառնալով ուկրաինական հակամարտությանը՝ նախկին կանցլերը հավելել է. «Վստահ եմ, որ Քոլն այսօր բոլոր ջանքերը կներդներ Ուկրաինայի ինքնիշխանությունն ու տարածքային ամբողջականությունը պաշտպանելու և վերականգնելու համար»։ Միևնույն ժամանակ, նրա խոսքով, Քոլի ուշադրությունից չէր վրիպի այն հարցը, թե ինչպես հնարավոր կլինի վերականգնել հարաբերությունները Ռուսաստանի հետ։ Մերկելի խոսքով՝ Գերմանիան այս դեպքում պետք է գործեր ոչ թե ինքնուրույն, այլ ԵՄ-ի ու ՆԱՏՕ-ի բոլոր գործընկերների, այդ թվում՝ ամերիկացիների ու բրիտանացիների հետ համաձայնությամբ։
Մերկելը բարձր է գնահատել Կոլի ձեռքբերումները Սառը պատերազմի ժամանակ։ «Ուկրաինայի դեմ Ռուսաստանի ներկայիս ռազմական գործողությունների ֆոնին մենք չենք կարող չուրախանալ, որ 1989/90 թվականներին համաշխարհային պատմության անհավանական մի շարք հանգամանքների շնորհիվ մենք Գերմանիայում օգտվեցինք հնարավորությունից՝ իրադարձությունների ընթացքը մեր օգտին շրջելու համար»,- եզրափակեց նա։
Պուտինի և Ուկրաինայի հետ կապված նրա գործողությունների մասին Մերկելը շատ քննադատաբար է արտահայտվել։ Այսպիսով, նա ասել է, որ այդ գործողությունները «քանդում են այն ամենի հիմքը, ինչի շուրջ պետությունների համաշխարհային հանրությունը, ներառյալ նախկին Խորհրդային Միությունը, ապա Ռուսաստանը, կոնսենսուսի են հասել Հելսինկյան գործընթացի և Փարիզի հռչակագրի մշակման ժամանակ»: Նրա խոսքով, կատարվածից ճիշտ եզրակացություններ անելը հեշտ գործ չէ։ Մերկելը չի անդրադարձել սեփական քաղաքականությանը Ռուսաստանի նկատմամբ։
Հունիսին Spiegel ամսագրի լրագրողին տված հարցազրույցում, որը, կանցլերի պաշտոնավարման ավարտից ի վեր, իր ամենամեծ ելույթներից մեկն էր, Մերկելն արդեն խոսել էր Ուկրաինայի մասին, որտեղ նա ակտիվորեն աջակցում է հեղափոխությանը և իր ստեղծած պետությանը 2014 թվականից ի վեր: Նրա խոսքերում ինքնաքննադատությունը քիչ էր։ Նա հակամարտությունն անվանեց «մեծ ողբերգություն» և ինքն իրեն հարցրեց, թե արդյոք կարելի էր կանխել պատերազմը: «Բարեբախտաբար, ես բավականին փորձեր եմ արել։ Շատ ցավալի է, որ ինձ չհաջողվեց»,- ասել է Մերկելը։ Բայց, ըստ նրա, ինքն իրեն կշտամբելու ոչինչ չունի։ Նա փորձել է խաղաղություն հաստատել, իսկ հիմա ոչ ոք չի կարող ասել, որ չի փորձել։
Մերկելի հասցեին քննադատությունը հատկապես սաստկացավ այս տարվա փետրվարի 24-ից հետո, Ռուսաստանի դեմ պատժամիջոցները Պուտինի հետ անձնական հանդիպումների հետ համատեղելու նրա քաղաքականությունը հետահայաց դատապարտվեց շատերի կողմից։ Նրան կշտամբում են այն բանի համար, որ ինքը՝ ազնիվ կինը, չի հրաժարվել Պուտինի հետ հանդիպելուց՝ չնայած նրա «խաբեությանը»։ Այսպես, Գերմանիայի արտաքին քաղաքականության միության ներկայացուցիչներից մեկը նրան մեղադրել է, որ իր արևելյան գերմանական ծագման շնորհիվ հասկացել է ռուսական քաղաքականության տրամաբանությունը և նկատել, թե երբ է Պուտինը ստել իրեն։ Սակայն նա դրանից եզրակացություն չի արել։ «Ընդհակառակը. ի վերջո նա սկսեց ղեկավարել որպես պատեհապաշտ՝ ի շահ սեփական իշխանության և գերմանական տնտեսության»։
Այն, որ ռուսական զորքերը փորձել են գրավել Կիևը, նախկին կանցլերի համար անակնկալ չէր, ասել է նա Spiegel ամսագրին տված հարցազրույցում։ Նրա խոսքով՝ ամերիկյան հետախուզական ծառայությունների համապատասխան հաղորդագրությունները միանշանակ են եղել։ Բայց Մերկելը արդարացում ունի. իբր, դրանից առաջ էլ նրա համար պարզ էր, որ Սառը պատերազմը երբեք իրականում չի ավարտվել։ 2007 թվականին Սոչի կատարած այցի ժամանակ Պուտինը հայտարարել էր, որ Խորհրդային Միության փլուզումն իր համար «20-րդ դարի ամենամեծ աղետն է»։
Այնուամենայնիվ, Մերկելը հավատարիմ է մնում իր դատողությանը. Ռուսաստանի գործողությունները «դաժան են, որը հակասում է միջազգային իրավունքին, և որը չի կարող ներվել»։ Նրա խոսքով, իրավիճակը ողբերգական է, և Ռուսաստանի քայլը «մեծ սխալ»։
Հեղինակ՝ Քրիստին Լեյթներ