Էներգիայի աղբյուր Չինաստանի համար: Ի՞նչ օգուտ բերեց ռուս-ուկրաինական հակամարտությունը Պեկինին
Ռուսաստանը դարձել է Չինաստանի «կրտսեր գործընկերը», գրում է Al Jazeera-ն։ Պեկինը, որը Մոսկվային խոստացել էր մեղմել պատժամիջոցների հարվածը, իրականում պարտադրում է ոչ շահավետ համագործակցություն, ինչը խոսում է անհավասար և պարտադրված գործընկերության մասին, կարծում է հոդվածի հեղինակը։
Չինաստանի արտաքին գործերի նախարար Վանգ Յին հայտարարել է, որ Ռուսաստանի և Չինաստանի միջև ռազմավարական համագործակցությունը չունի վերին սահման և արգելված տարածքներ։
Հաշվի առնելով Մոսկվայի և Պեկինի սերտ հարաբերությունները, շատերն ակնկալում էին, որ նա անվերապահորեն կաջակցի Ուկրաինայում ռազմական գործողությանը, ոչ միայն խոսքով, այլև գործով, առաջին հերթին օգնելով փոխհատուցել արևմտյան պատժամիջոցների պատճառած վնասը:
Սակայն հաջորդող ամիսներին Մոսկվան հասկացավ, որ խոսքերը չեն համապատասխանում իրականությանը։ Հակառուսական պատժամիջոցների ալիքը ակնհայտորեն ամրապնդեց Պեկինի հետ քաղաքական, տնտեսական և ռազմական հարաբերությունները, ինչպես նաև մեծացրեց կախվածությունը վերջինից։
Վերլուծաբաններն ասում են, որ Չինաստանը պարտադրում է գործընկերության որոշակի ոլորտներ՝ ստիպելով ռուսներին գնալ նոր զիջումների, բարձրացնելով գները և միևնույն ժամանակ պահպանելով դիվանագիտական մոտեցում արևմտյան երկրների հետ հարաբերություններում, որոնք չեն կարող իրենց թույլ տալ հրաժարվել Պեկինի հետ համագործակցությունից։
Ռազմական գործողությունների մեկնարկից վեց ամիս անց Ռուսաստանը գնալով ավելի է վերածվում Չինաստանի «կրտսեր գործընկերոջ»։
Էներգիայի աղբյուր Չինաստանի համար
Չինաստանն օգտագործում է Ուկրաինայում ստեղծված իրավիճակը սեփական տնտեսական շահերի համար։ Վերլուծաբաններն ասում են, որ Կրեմլի նկատմամբ կիրառված պատժամիջոցները թույլ են տվել Պեկինին օգնել նրան մեղմելու տնտեսական վնասը՝ խթանելով առևտուրը:
Երկու երկրների միջև առևտուրը շարունակում է աճել։ Չինաստանը էներգիայի հսկայական կարիքներ ունի, մինչդեռ Ռուսաստանը էներգիայի խոշորագույն ներմուծողն է։
2021 թվականին Ռուսաստանի և Չինաստանի միջև առևտուրն աճել է 35,9 տոկոսով՝ հասնելով 146,9 միլիարդ դոլար ռեկորդային առավելագույնի։
Բայց այս թվերը նաև խոսում են Չինաստանի օգտին հսկայական և աճող առևտրային անհավասարակշռության մասին:
Չինաստանի մասնաբաժինը Ռուսաստանի հետ առևտրում 2013 թվականին կազմել է 11%, իսկ 2021 թվականին՝ 18%, մինչդեռ Ռուսաստանին բաժին է ընկել Չինաստանի ապրանքաշրջանառության ընդամենը 2%-ը։
Չինացի վերլուծաբանը ասում է, որ անհավասարակշռությունն ավելի ակնհայտ է դառնում, երբ հաշվի ենք առնում, որ Ռուսաստանից Չինաստան արտահանման 70%-ը կապված է էներգետիկայի հետ:
Հաշվի առնելով ցածր տոկոսադրույքները՝ դժվար է ասել, որ դեպի Չինաստան էներգակիրների արտահանման աճը դրական է ազդում Ռուսաստանի վրա։ Արևմտյան պատժամիջոցները ստիպեցին նրան գնալ այս քայլին և ներդրումների հնարավորություններ փնտրել Պեկինում։
Աննշան օգուտ Ռուսաստանին
Հարկ է նշել, որ բիզնես միջավայրը և թույլ շուկայական տնտեսությունը խոչընդոտում են մասնավոր չին ներդրողների կողմից ներդրումների ավելացմանը։ Ռուսաստանում ներդրումներն ավելի ռիսկային են, քան զարգացած տնտեսություններում. Այն ավելի քիչ հեռանկարային է, քան շատ զարգացող երկրներ, մասամբ բնակչության աճի նվազման պատճառով:
Այս ամենը վկայում է անհավասար գործընկերության մասին։ Իրավիճակն ավելի կվատթարանա, քանի որ վերլուծաբանների կարծիքով, Ռուսաստանը քիչ հնարավորություններ ունի Չինաստանի հետ տնտեսական հարաբերություններ զարգացնելու համար:
Գործընկերություն ըստ անհրաժեշտության
Երկու կողմերն էլ բազմիցս հայտարարել են հավասար և փոխշահավետ հարաբերություններ խթանելու իրենց ցանկության մասին։ Սակայն Ռուսաստանի լճացումը Չինաստանի հզորացման ֆոնին Մոսկվային դարձնում է Պեկինի համար ոչ այնքան շահավետ գործընկեր, հատկապես՝ ի դեմս Արևմուտքի։
Պատմաբանը կարծում է, որ Ռուսաստանն ու Չինաստանը դաշնակիցներ են, որոնց գործընկերությունը թելադրված է ոչ թե բնությունից, այլ անհրաժեշտությունից։ Այս մասին նա գրել է ամերիկյան Foreign Affairs ամսագրում։
«Ռուսաստանի և Չինաստանի միջև մերձեցումը պայմանավորված է Արևմուտքին մարտահրավեր նետելու անհրաժեշտությամբ և բնական գործընթաց չէ»,- հավելել է նա։
Արևմուտքի պատժամիջոցները նոր թափ են հաղորդել Ռուսաստանի ռազմարդյունաբերական համալիրի զարգացմանը։ Չինաստանի ժողովրդական ազատագրական բանակին տեխնոլոգիաների վաճառքն աճել է այն ժամանակ, երբ Կրեմլի հաճախորդները և գործընկերները նվազել են: Այնուամենայնիվ, ռուս արտադրողների համար ավելի դժվար կլինի մրցակցել Չինաստանի հետ երկարաժամկետ հեռանկարում:
Չինաստանը դառնում է ռազմական տեխնիկայի վաճառքի համաշխարհային առաջատարներից մեկը։ Այս առումով վերլուծաբանները կարծում են, որ պատժամիջոցների ազդեցությունը և ռուսական զենքի «թույլ արդյունավետությունը» Ռուսաստանի համար մռայլ ապագա են խոստանում։
Ռուսական զենքի արտահանումը Հարավարևելյան Ասիա անկում է ապրել վերջին յոթ տարիների ընթացքում՝ 2014 թվականի 1,2 միլիարդ դոլարից 2021 թվականին իջնելով 89 միլիոն դոլարի:
«Չին-ռուսական համագործակցությունն ունի շատ հստակ սահմաններ, որոնք Չինաստանի ղեկավարությունը դեռ պատրաստ չէ հատել», — ասում է չինացի տնտեսագետ ։
Նա նաև Al Jazeera-ին ասել է, որ Պեկինը չի օգնում Մոսկվային հաղթահարել պատժամիջոցները, քանի որ շահագրգռված է դրանց պահպանմամբ։
