ԱՄՆ-ն հասնո՞ւմ է իր նպատակին․ համաձայնագիրը կարծես թե պատրաստ է
Երեքշաբթի օրը Սպիտակ տունը հայտարարեց, որ առանձին համաձայնագրեր է ձեռք բերել Ռուսաստանի և Ուկրաինայի հետ՝ Սև ծովում «անվտանգ նավարկություն» ապահովելու համար, ինչը վերացնում է երկու երկրների միջև խաղաղ բանակցությունների հիմնական խոչընդոտը։ Այս մասին գրում է POLITICO-ն։
Թրամփի վարչակազմը երկու հայտարարությամբ նշել է, որ Սաուդյան Արաբիայի մայրաքաղաք Ռիադում ԱՄՆ-ի, Ռուսաստանի և Ուկրաինայի պաշտոնյաների միջև տեխնիկական մակարդակի բանակցությունների արդյունքում ձեռք են բերվել համաձայնագրեր՝ «ապահովելու անվտանգ նավարկությունը, վերացնելու ուժի կիրառումը և կանխելու առևտրային նավերի օգտագործումը ռազմական նպատակներով Սև ծովում»։
ԱՄՆ-ն նաև հայտարարել է, որ կօգնի վերականգնել Ռուսաստանի «մուտքը համաշխարհային շուկա գյուղատնտեսական և պարարտանյութերի արտահանման համար» և քայլեր կձեռնարկի Մոսկվայի մուտքը դեպի համաշխարհային բեռնափոխադրումներ բարելավելու համար։
Ըստ ԱՄՆ-ի, երկու կողմերը նաև համաձայնել են աշխատել էներգետիկ ենթակառուցվածքների հրադադարի իրականացման ուղղությամբ, որին Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկին և Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինը համաձայնել էին նախագահ Դոնալդ Թրամփի հետ հեռախոսազրույցների ժամանակ այս ամսվա սկզբին։ Եվ ԱՄՆ-ն կրկնեց իր հանձնառությունը «օգնելու ռազմագերիների փոխանակմանը, քաղաքացիական կալանավորվածների ազատմանը և բռնի տեղահանված ուկրաինացի երեխաների վերադարձին»։
Ո՛չ Կրեմլը, ո՛չ էլ Ուկրաինայի կառավարությունը անմիջապես հայտարարություններ չեն արել, ուստի պարզ չէ, թե արդյոք երկրները համաձայնել են այս պայմաններին։
Վաշինգտոնում Ռուսաստանի և Ուկրաինայի դեսպանությունները անմիջապես չեն պատասխանել մեկնաբանության խնդրանքին։
Բայց այդպիսի համաձայնությունը մեծ առաջընթաց կլիներ։ Սև ծովում նավարկության իրավունքների և անվտանգության հարցը բարդություններ է ստեղծել բանակցողներին, որոնք ձգտում են վերջ տալ Ռուսաստանի երեք տարվա ներխուժմանը Ուկրաինա և ամրապնդել համաշխարհային մատակարարման շղթաները, որոնք կախված են երկու երկրներից հացահատիկի, սերմերի յուղի և պարարտանյութերի արտահանումից։
Պատերազմը խափանել է հացահատիկի առաքումները Սև ծովով՝ մեծացնելով համաշխարհային մտավախությունները սննդի պակասի վերաբերյալ։ Աֆրիկայի և Մերձավոր Արևելքի շատ երկրներ կախված են այս արտահանումներից՝ իրենց սննդի մատակարարումները պահպանելու համար։
Սկզբնական փակուղին լուծվեց 2022 թվականի հուլիսին, երբ Թուրքիան և ԱՄՆ-ն միջնորդեցին «Սևծովյան հացահատիկի նախաձեռնությունը», որը թույլ տվեց կենսական սննդի մատակարարումները տեղափոխել Սև ծովով՝ առանց հարձակման սպառնալիքի։
Բայց գործարքը խափանվեց 2023 թվականին, երբ Կրեմլը նոր պահանջներ ներկայացրեց համաձայնագրի երկարաձգման համար։ Թուրքիայի և այլոց հաջորդական ջանքերը գործարքը վերականգնելու համար ձախողվեցին, թեև որոշ ուկրաինական հացահատիկ դեռևս կարողանում է անցնել։
