Ինչպես է Ֆրանսիան կորցնում ազդեցությունը Աֆրիկայում
Ընդամենը մի քանի տարվա ընթացքում ֆրանսիական բանակը կորցրեց Աֆրիկայում իր ռազմակայանների մեծ մասը, բայց մինչ որոշ նախկին գաղութների հետ հարաբերությունները մնում են սրված, մեծամասնությունը հույս ունի նոր, նվազ ռազմական հարաբերությունների: Այս մասին գրում է EURACTIV-ը։
Նահանջը, որը տեղի է ունենում Փարիզում աճող բյուջետային ճնշման և քաղաքական ցնցումների ֆոնին, ևս մեկ նշան է, որ Ֆրանսիայի ազդեցությունը Աֆրիկայում, որտեղ նա առաջին անգամ գաղութային ներկայություն հաստատեց 17-րդ դարում, բոլորովին անհետացել է:
2022 թվականից ի վեր Ֆրանսիան աստիճանաբար դուրս է բերում իր զորքերը Արևմտյան Աֆրիկայից, քանի որ տարածաշրջանում ֆրանսիական ռազմական ներկայության դեմ աճող ընդդիմությունը, ինչպես նաև Սահելում իսլամիստների ապստամբության դեմ Ֆրանսիայի դեմ պայքարը, փաստորեն վերջ դրեցին այնտեղ ավելի քան 40 տարվա ռազմական ներկայությանը:
Նախորդ շաբաթ Ֆրանսիան պաշտոնապես հանձնեց Նջամենայի բազան Չադի իշխանություններին և դուրս բերեց մնացած բոլոր զինվորներին այն բանից հետո, երբ Չադը հայտարարեց Ֆրանսիայի հետ անվտանգության և պաշտպանության մասին իր համաձայնագրերի դադարեցման մասին:
Սա տեղի է ունեցել այն բանից հետո, երբ ֆրանսիական զորքերը դուրս են մղվել Մալիից 2022-ին և Բուրկինա Ֆասոյից 2023-ին: 2023-ի սեպտեմբերին ռազմական հեղաշրջումից հետո Ֆրանսիան նաև դադարեցրեց իր ռազմական համագործակցությունը Նիգերի հետ․ մի երկիր, որը երկար ժամանակ ծառայել է որպես Մալիում ֆրանսիական հակաահաբեկչական գործողությունների բազա:
Իսկ ֆրանսիական զորքերի դուրսբերումը նախկին գաղութներից հավանաբար կշարունակվի։
Կոտ դ’Իվուարը, որը հարևան է Սահարային, և Սենեգալը հայտարարեցին իրենց երկրներում ֆրանսիական զորքերի նույն ճակատագրի մասին 2025 թվականին, մինչդեռ Նիգերի ռազմական ռեժիմը հայտարարեց իր ուղին «դեպի լիարժեք ինքնիշխանություն»:
Առևտրային պատերազմները հնարավո՞ր է շահած դուրս գալ
«Ոչ, Ֆրանսիան Աֆրիկայում նահանջ չի անում, նա պարզապես խորաթափանց վերակազմավորում է իրեն», — ասել է Մակրոնը հունվարի սկզբին դեսպանների ամենամյա համաժողովում:
Մակրոնը նաև պաշտպանել է Փարիզի վերջին ռազմական միջամտությունը Aֆրիկյան տարածաշրջանում, բայց չի խուսափում ասել այնպիսի բաներ, ինչպիսիք են՝ «Աֆրիկյան ոչ մի պետություն չի կարողանա կառավարել ինքնիշխան երկիր առանց Ֆրանսիայի աջակցության», — հայտարարություններ, որոնք կարծես միայն հաստատում են լարվածությունը:
«Ֆրանսալեզու Աֆրիկայի ոչ բոլոր երկրներն ունեն նույն տնտեսական հարաբերությունները Ֆրանսիայի հետ», — ասում է Միջազգային հարաբերությունների ֆրանսիական ինստիտուտի (Իֆրի) Աֆրիկայի կենտրոնի գիտաշխատող Թիերի Վիրկուլոնը:
«Ընդհանրապես, Ֆրանսիայի և [Արևմտյան] Աֆրիկայի միջև հարաբերությունները 20-րդ դարի վերջից ավելի ու ավելի քիչ են սերտացել: Երևույթն արագանում է, և ժամանակի ընթացքում դրանք կդառնան էպսիլոնիան», — ավելացրեց նա:
Ֆրանսիայի և Ենթասահարյան Աֆրիկայի (48 երկիր) միջև առևտուրը 2023 թվականին կազմել է 24,5 միլիարդ եվրո կամ Ֆրանսիայի արտահանման 1,8 տոկոսը և ներմուծման 1,9 տոկոսը, համաձայն Ֆրանսիայի ֆինանսների նախարարության 2024 թվականի տվյալների, ինչը ցույց է տալիս վերջին 10 տարիների նվազման միտումը:
Թեև Ֆրանսիայի և Չադի միջև առևտուրը գործնականում բացակայում է, նույնը չի կարելի ասել Նիգերի համար, որտեղ ֆրանսիական միջուկային վառելիքի պետական «Օրանո» ընկերությունը ուրան է արդյունահանում իր երեք դուստր ձեռնարկությունների միջոցով:
Աշխարհաքաղաքական իրավիճակը վերափոխում է ԵՄ-ի և Մեծ Բրիտանիայի հարաբերությունների համատեքստը
Նիգերի ուրանը ռազմավարական նշանակություն ունի Ֆրանսիայի և նույնիսկ Եվրոպայի համար, որը կազմում է 2022 թվականին եվրոպական ատոմակայանների մատակարարման քառորդ մասը, հայտնում է AFP-ն։
Սակայն իրավիճակը բարդ է թվում, քանի որ Նիգերը կարծես թե վճռական է վերահաստատել վերահսկողությունը իր հանքարդյունաբերական ռեսուրսների, մասնավորապես ուրանի կառավարման վրա:
Այնուամենայնիվ, Սահարայի մյուս նահանգներում ամեն ինչ մի փոքր ավելի լավատեսական է թվում:
Բուրկինա Ֆասոյի իշխանությունների համար ֆրանսիական ռազմական ներկայության ավարտը չի նշանակում դիվանագիտական հարաբերությունների ավարտ։ Այլ կերպ ասած, թեև ֆրանսիական գանձապետարանը նշում է 2023-ին 2022-ի համեմատ առևտրի ավելի ցածր հոսքեր, ինչպես նաև այժմ «անորոշ» հեռանկար, ամեն ինչ կարող է վերափոխվել:
Կոտ դ’Իվուարի հետ առևտրային հարաբերությունների համար ամեն ինչ ավելի դրական է թվում Ֆրանսիայի համար, ընդ որում Վիրկուլոնը մատնանշում է «երկրում առկա ֆրանսիական բազմաթիվ ընկերությունները»:
Կոտ դ’Իվուարն ունի մոտ 300 ֆրանսիական դուստր ձեռնարկություններ, և ավելի քան 700 կոտդիվուարական ընկերություններ ղեկավարվում են ֆրանսիացիների կողմից: Այն Ֆրանսիայի երկրորդ խոշոր հաճախորդն է և չորրորդ մատակարարը Աֆրիկայում Սահարայից հարավ, մասնավորապես կակաոյի համար: Ֆրանսիայի Եվրոպայի և արտաքին գործերի նախարարության տվյալներով՝ մինչև 2023 թվականը երկկողմ առևտուրը կազմել է 2,4 միլիարդ եվրո
Իհարկե, քանի որ տանգոյի համար միշտ երկու հոգի է պահանջվում, Վիրկուլոնն ասաց, որ կարևոր է նաև հաշվի առնել Աֆրիկայի ազդեցությունը ֆրանսիական տնտեսության վրա, հատկապես, քանի որ ֆրանսիական ընկերությունները 2023 թվականին Աֆրիկյան մայրցամաքում աշխատանքի են ընդունել 230,000 մարդ:
