Բեկումնային հնարավորություն գլոբալ կառավարման համար

Getty Images

Կիբերտեխնոլոգիաները, հատկապես արհեստական բանականությունը, հնարավոր են դարձնում խնդիրների լուծման հզոր նոր գործիքներ: Բայց դրանք նաև կառավարման լուրջ մարտահրավերներ են առաջ քաշում: Իրականում, կիբեր-առաջնահերթության համար սանձարձակ մրցակցությունը կարող է բոլորին ավելի վատ վիճակի բերել՝ մի տեսակ «համընդհանուր ողբերգություն»: Սա կարող է նույնիսկ հանգեցնել առճակատման: Այս մասին գրում են հոդվածի հեղինակներ Մուբարաք Ալ-Կուվարին,Սուլթան Բարաքաթը Ռիչարդ Պոնզիո project-syndicate-ում:

Նման ռիսկերի մեղմումն ավելի հրատապ է, քան երբևէ։ Կիբերտեխնոլոգիան դառնում է ավելի արագ, ավելի լավը, ավելի էժան և ավելի լայնորեն կիրառվում այն ժամանակ, երբ ընթանում են ավելի շատ դաժան հակամարտություններ, քան երբևէ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո: Ավելին, գոյություն ունեցող խաղաղաշինության գործիքները կարծես կորցնում են իրենց արդյունավետությունը: ՄԱԿ-ի հայտնի թերությունները, ինչպիսիք են անբավարար ռեսուրսները, պաշտոնական լիազորությունների բացակայությունը և բռնի հակամարտությունների հիմքում ընկած պատճառները լուծելու անկարողությունը, հատկապես ակնհայտ են Գազայում, Ուկրաինայում և Սուդանում:

Լավ նորությունն այն է, որ այս տարին կբերի կարևոր հնարավորություններ՝ դիմակայելու մեր առջև ծառացած մարտահրավերներին: Սեպտեմբերին համաշխարհային առաջնորդները կհավաքվեն Նյու Յորքում՝ ՄԱԿ-ի Ապագայի գագաթնաժողովին, որտեղ նրանք կձգտեն վերականգնել փոխադարձ վստահությունը, լուծել գլոբալ կառավարման բացերը և ամրապնդել բազմակողմ ինստիտուտների կարողությունը՝ հաղթահարելու ներկա և ապագա մարտահրավերները: Ակնկալվում է, որ գագաթնաժողովը ձեռք կբերի համաձայնագիր Ապագայի Պակտի շուրջ, որը հստակ ուղի կմատնանշի միջազգային համակարգի համար:

Աշխատանքներ են տարվում նաև Համաշխարհային թվային համաձայնագրի մշակման ուղղությամբ, որն առաջարկվել է ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղար Անտոնիո Գուտերեշի «Մեր ընդհանուր օրակարգում»՝ որպես «բաց, ազատ, անվտանգ և մարդակենտրոն թվային ապագայի ընդհանուր տեսլականի ստեղծման միջոց»: Այս նախաձեռնությունները միասին հիմք են տալիս հուսալ ԱԲ կառավարման և միջազգային խաղաղության կառուցման ոլորտում իրական առաջընթացի համար:

Հաջողությունը, այնուամենայնիվ, կպահանջի ՄԱԿ-ի 193 անդամ երկրներից ոչ միայն ընդունել այս գործիքները, այլև հիմնվել դրանց վրա՝ հետապնդելով հավակնոտ նորամուծություններ համաշխարհային կառավարման ոլորտում:

Հակամարտությունների կառավարման միջազգային կարողությունները ուժեղացնելու համար մենք նաև առաջարկում ենք ՄԱԿ-ի Խաղաղության կառուցման հանձնաժողովը վերափոխել խաղաղության կառուցման իրավասու խորհրդի, ինչպես այն ժամանակ թուլացած Մարդու իրավունքների հանձնաժողովը 2005 թվականին վերածվեց ավելի ընդունակ Մարդու իրավունքների խորհրդի՝ ընդլայնված մանդատով:

Խաղաղության կառուցման խորհուրդը կունենա ավելի մեծ լիազորություն և պատասխանատվություն՝ ղեկավարելու հակամարտությունների կանխարգելման, քաղաքականության մշակման և համակարգման, ինչպես նաև երկրորդ և երրորդ կարգի հակամարտությունների համար ռեսուրսների մոբիլիզացման հարցերում (օրինակ՝ Մյանմար): Սա Անվտանգության խորհրդին հնարավորություն կտա կենտրոնանալ առաջին կարգի հակամարտությունների վրա (օրինակ՝ Ուկրաինա-Ռուսաստան), որոնք ամենամեծ վտանգն են ներկայացնում միջազգային խաղաղության և անվտանգության համար:

Խաղաղության կառուցման խորհրդի ջանքերին կօժանդակի Խաղաղության աուդիտի գործիքը, որը մոդելավորվել է Մարդու իրավունքների խորհրդի համընդհանուր պարբերական վերանայման հիման վրա, որը հետևում է ՄԱԿ-ի անդամ երկրների մարդու իրավունքների վերաբերյալ արձանագրություններին:

Սակայն վերջին ձեռքբերումները, մասնավորապես՝ G20 Նյու Դելիի առաջնորդների հռչակագիրը, որը ի հայտ եկավ նախորդ սեպտեմբերին կայացած G20 գագաթնաժողովից, և Բլետչլիի հռչակագիրը, որն ընդունվեց նոյեմբերին կայացած արհեստական բանականության անվտանգության գագաթնաժողովում, վկայում են այն մասին, որ քաղաքական թափը կարելի է ուղղել ընդհանուր նպատակներին հասնելու համար: Այն օգնում է հավատալ, որ և՛ Ապագայի Համաձայնագիրը, և՛ Համաշխարհային Թվային Համաձայնագիրը նպատակ ունեն լրացնել գլոբալ կառավարման բացերը, որոնք որպես առաջնահերթություն են ճանաչվել անցյալ սեպտեմբերին կայացած Կայուն զարգացման նպատակների գագաթնաժողովում ընդունված Քաղաքական հռչակագրում: