Գազային իրավիճակը Եվրոպայում
Հեղինակ՝ Քերոլ Ռայան
Ռուսաստանից գազի մատակարարումների կրճատումից հետո Եվրոպան զարմանալիորեն լավ է դիմագրավում, գրում է WSJ-ը։ Լուրջ ջանքերի և բախտի շնորհիվ տարածաշրջանում վառելիքի մատակարարումը նախատեսվածից ավելի է ստացվել։ Բայց դուք դեռ պետք է գումար խնայեք, հակառակ դեպքում հաջորդ ձմեռը իրեն զգացնել կտա:
Եվրոպան սկսել է դուրս բերել գազը, որը հապճեպ մղել է պահեստարաններ այն իրադարձությունից հետո, երբ Ռուսաստանը փակել է խողովակաշարի փականները: Որպեսզի հաջորդ տարի իրավիճակը նույնքան լավ լինի, մայրցամաքը պետք է ամբողջապես չսպառի պաշարները։
Այս շաբաթ, այս սեզոնին առաջին անգամ, Եվրամիությունը գազի պահեստարանների լիցքավորումից անցավ վառելիքի դուրսբերմանը: 2021-ին և 2020-ին դա տեղի ունեցավ շատ ավելի վաղ՝ համապատասխանաբար հոկտեմբերի կեսերին և սեպտեմբերի վերջին։ Այս մասին հայտարարել է եվրոպական գազի ենթակառուցվածքային օպերատորների ասոցիացիան Gas Infrastructure Europe։ Տաք եղանակը թույլ տվեց ջեռուցումն ավելի ուշ միացնել տներում և առևտրային տարածքներում, որոնք սովորաբար կազմում են տարածաշրջանի տարեկան գազի սպառման մոտ կեսը:
Բարձր ջերմաստիճանը և հեղուկ բնական գազի մեծ պաշարները օգնել են ԵՄ-ին հասնել էներգետիկ անվտանգության կարճաժամկետ նպատակներին: Ստորգետնյա պահեստներն այժմ 95,5%-ով լցված են՝ թիրախային 80%-ից ավելի: Դաշինքը նաև նախատեսում է սպառման 15%-ով կամավոր կրճատում 2023 թվականի օգոստոսից մինչև մարտ, թեև այդ նպատակը դեռ պետք է իրականացվի: Օքսֆորդի էներգետիկ հետազոտությունների ինստիտուտի տվյալներով՝ հոկտեմբերին այս վառելիքի պահանջարկը կազմել է վերջին հինգ տարվա միջին ցուցանիշի 71%-ը։
Խնայողությունների մեծ մասը ստացվել է գազով աշխատող այնպիսի ապրանքներ արտադրողներից, ինչպիսիք են ցեմենտը և պարարտանյութերը, որոնք կրճատել են դրանց օգտագործումը էներգիայի անտանելի ծախսերի պատճառով: Ընդհանուր առմամբ, եվրոգոտում արդյունաբերական արտադրանքի ծավալը մնում է նույն մակարդակի վրա, սակայն գազի բարձր ինքնարժեքը լուրջ վտանգ է ներկայացնում տարածաշրջանի արդյունաբերական բազայի համար։ Եվրոպա առաքվող LNG-ի կետային գները կազմում են 107 եվրո մեկ մեգավատ ժամի համար, ինչը համապատասխանում է մոտ 111 դոլարի։ Օգոստոսին դրանք հասել են 350 եվրո գագաթնակետային արժեքին, և հետևաբար կա գների զգալի նվազում։ Դա, սակայն, դեռ մոտ վեց անգամ է ավելի է նախորդ միջինից:
Այժմ ամբողջ ուշադրությունը կենտրոնացած է 2023 թվականի ձմռան նախապատրաստման վրա։ Իդեալում, եվրոպական գազի պահեստարանները պետք է 40%-ով լցված լինեն ապրիլի սկզբին, որպեսզի հասնեն պատրաստվածության նույն մակարդակին, ինչ հիմա, ըստ Օքսֆորդի էներգետիկ հետազոտությունների ինստիտուտի: Այս սցենարը ենթադրում է, որ Ռուսաստանից և այլ աղբյուրներից մատակարարումները պետք է ավելի շատ լինեն, քան ներկայումս։ Ճիշտ պատրաստվելու համար մեծաքանակ ճիշտ քայլեր են պետք։
Եթե տաք եղանակը շարունակվի, գազի դուրսբերումը կհասնի նվազագույնի։ Նախորդ տարիներին, երբ ցրտերն ընկան, ինչպես 2018 թվականին, Եվրոպան սպառել էր մինչև 73 միլիարդ խորանարդ մետր գազ։ Ավելի մեղմ ձմեռների ժամանակ սպառումը տատանվում էր 45-ից 53 միլիարդ խորանարդ մետրի սահմաններում: Նույն ցուցանիշներին այսօր պետք է համակերպվել։ Տնային տնտեսություններն այժմ խնայողաբար և խոհեմ են օգտագործում էլեկտրաէներգիան, բայց եթե ջերմաստիճանը իջնի, ավելի դժվար կլինի:
Մատակարարման մասով, եթե Պեկինը հրաժարվի իր զրոյական COVID-ի քաղաքականությունից, հաջորդ տարի պաշարների կուտակումն ավելի բարդ կլինի՝ հաշվի առնելով Ռուսաստանից գազատարի բացակայությունը։ 2022 թվականին Չինաստանը ներմուծել է 20%-ով ավելի քիչ LNG քան սովորական պայմաններում, քանի որ համաճարակի սահմանափակումները պահպանվում են վերջինիս տնտեսության որոշ ոլորտներում։ Երբ դրանք հեռացվեն, Եվրոպան ստիպված կլինի պայքարել ռեսուրսների համար։
Կրեմլը նույնպես կարող է դադարեցնել մատակարարումները, քանի որ մոտավորապես 60 միլիոն խորանարդ մետր ռուսական գազ դեռևս օրական հոսում է Եվրոպա երկու տարածաշրջանային խողովակաշարերով: Այս ծավալի կեսը «Թուրքական հոսք»-ով մղվում է Հունգարիա: Այն գոյատևելու է Կրեմլի հետ Հունգարիայի վարչապետ Վիկտոր Օրբանի լավ հարաբերությունների շնորհիվ։ Մյուս կեսը Եվրոպա է գալիս Ուկրաինայի միջոցով։ Ռուսաստանը կարող է դադարեցնել գազի մատակարարումը ԵՄ-ին ավելի մեծ ցավ պատճառելու համար։ Սա Եվրոպայի գազի ընդհանուր կարիքների միայն փոքր մասն է, սակայն մատակարարումների ցանկացած կրճատում, անշուշտ, կբարձրացնի գները:
Այն իրադարձությունից հետո, երբ Ռուսաստանը փակեց փականը, Եվրոպան զարմանալիորեն լավ է գործում։ Բայց այդ ամենը բախտի և առատաձեռնության շնորհիվ է: Ենթադրվում է, որ ԵՄ-ն այս տարի 100 միլիարդ դոլար կծախսի LNG լրացուցիչ բաժնետոմսերի գնումների վրա: Հայտնի չէ՝ հաջորդ տարի կկարողանա նույնը անել։