Ինչպիսին կլինի ԲՐԻԿՍ-ի դերը նոր ձևավորվող աշխարահակարգում
Արևմուտքի համար մեծ սխալ կլինի ԲՐԻԿՍ-ի (Բրազիլիա, Ռուսաստան, Հնդկաստան, Չինաստան և Հարավային Աֆրիկա) վերջին գագաթնաժողովը Կազանում համարելը որպես հակաարևմտյան կողմնակի ցուցադրություն, որը քիչ հետևանքներ ունի: Արևմտյան կառավարությունները կարող են ցանկանալ հավատալ, որ հավաքը ցույց տվեց միասնության և էության պակաս, բայց իրականությունն ավելի բարդ է: Այս մասին գրում է հոդվածի հեղինակ Յոշկա Ֆիշերը project-syndicate-ում։
Ավելին, խմբավորումը վերջերս ընդլայնվել է՝ ներառելով ոչ միայն Իրանը և Եթովպիան, այլև Եգիպտոսը և Արաբական Միացյալ Էմիրությունները, որոնք մեծ շահագրգռված են լավ հարաբերություններ ունենալ Միացյալ Նահանգների և արևմտյան այլ կառավարությունների հետ (Սաուդյան Արաբիան ընդունել է միանալու հրավերը, բայց դեռ պաշտոնապես տեղի չի ունեցել): Հետևաբար, այն առաջընթաց է գրանցել՝ ուղղված իր նպատակաին՝ ծառայելու որպես բազմակողմ հարթակ, որն անկախ է Արևմուտքից և դոլարից կամ եվրոյից կախված բոլոր տնտեսություններից:
Այս առաջընթացի երկարաժամկետ նշանակությունը չպետք է թերագնահատվի, հատկապես հաշվի առնելով, որ ավելի շատ զարգացող տնտեսություններ ցանկություն են հայտնել միանալ խմբին: Այս դարի ընթացքում ԲՐԻԿՍ+-ը կարող է դառնալ «մնացյալների» մեքենան՝ ուղղված Արևմուտքի դեմ: Սա կլինի գլոբալացման ապշեցուցիչ դիալեկտիկական արդյունքը և Արևմուտքի կողմից խրախուսված ազատ առևտրի օրակարգը վերջին մի քանի տասնամյակների ընթացքում:
Իրավիճակը և՛ մարտահրավեր է, և՛ հնարավորություն Արևմուտքի համար, պայմանով, որ Դոնալդ Թրամփի երկրորդ նախագահությունը չբացի գոյություն ունեցող գլոբալ խզման գծերը: Եթե Արևմուտքը մնա համախմբված քաղաքական և մշակութային առումով, ապա կշարունակի առաջատար դեր խաղալ քսանմեկերորդ դարում՝ չնայած ժողովրդագրական մարտահրավերներին: Բայց այն պետք է սովորի կիսել իշխանությունը:
Ապագաղութացումը սկսվեց Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ավարտից հետո՝ մոտ 80 տարի առաջ: Երբ Միավորված ազգերի կազմակերպությունը հիմնադրվեց 1945 թվականին, այն ուներ ընդամենը 51 անդամ պետություն։ Այսօր, երկար, բուռն ժամանակաշրջանից հետո, երբ Գլոբալ Հարավի նախկին եվրոպական գաղութներից ի հայտ եկան բազմաթիվ նոր ազգային պետություններ, կան 193-ը: Այնուամենայնիվ, չնայած պաշտոնական ինքնիշխանության լայն տարածում գտած հաջողությանը, երբեք իշխանության և հարստության իրական վերաբաշխում տեղի չի ունեցել:
Սկսած 1970-ականների վերջից Չինաստանը սկսեց իր աստիճանական ինտեգրումը արևմտյան գերիշխող համաշխարհային տնտեսությանը — գործընթաց, որն արագացավ 2001 թվականին Առևտրի համաշխարհային կազմակերպությանն անդամակցելուց հետո: Չինաստանի բացմամբ և 1980-ականների վերջին Սառը պատերազմի ավարտով, նոր աշխարհակարգ ծնվեց — և ուզենք, թե չուզենք, ԲՐԻԿՍ-ի վերելքը այս պատմական փոփոխության արտահայտությունն է:
Զարգացող շուկաների և զարգացող տնտեսությունների ցանկությունը՝ հավակնելու համաշխարհային հզորության և հարստության իրենց մասնաբաժնին, լիովին հասկանալի է և արդարացված: Արևմտյան աշխարհը պետք է դադարի պաշտպանողական և անհամապատասխան արձագանքել այս երկրների՝ իրենց օրինական շահերի հետապնդմանը: Բայց ձևավորվող տերությունները պետք է գիտակցեն, որ ավելի մեծ ուժի և տնտեսական ազդեցության հետ ավելի մեծ պատասխանատվություն է գալիս:
Նոր, հավասարակշռված աշխարհակարգը դեռևս կպահանջի ամուր կանոններ՝ հիմնված համընդհանուր ընդունված արժեքների վրա:
Միջուկային զենքի և արհեստական բանականության դարաշրջանում պատերազմի վերսկսումը աննախադեպ միջազգային սպառնալիք է: Ե՛վ G7-ը, և՛ ԲՐԻԿՍԸ+-ը կանգնած են նույն վտանգի առաջ. բոլորը նույն նավակի մեջ են՝ նույն ընդհանուր պարտականություններով:
Ի՞նչ կանոնների են մտադիր հետևել ԲՐԻԿՍ+ երկրները: Աշխարհն արժանի է պատասխանի այս կրիտիկական հարցին։