Պայքար տիեզերքի համար
Չբավարարվելով պարարտանյութերի, մեքենաների և պանիրների կարգավորմամբ՝ Բրյուսելը ձգտում է ստեղծել EU Space Label, որը շուտով կարող է հարվածել հրթիռներին և արբանյակներին՝ պարտադրելու ընկերություններին ուղեծիրը պատասխանատու կերպով օգտագործել: Այս մասին գրում է POLITICO-ն:
«Ամեն օր տիեզերքն ավելի է նմանվում Վայրի Արևմուտքին, և ժամանակն է ունենալ եվրոպական կանոններ», — ասում է Ֆրանսիայից Եվրախորհրդարանի պատգամավոր Քրիստոֆ Գրուդլերը, որը ղեկավարում է օրենսդրական աշխատանքը IRIS2-ի վերաբերյալ, որը ԵՄ-ի պատասխանն է SpaceX-ի Starlink կապի համակարգին:
Սպասվում է, որ Եվրահանձնաժողովը Զատիկից հետո կառաջարկի աշխարհում առաջին համապարփակ տիեզերական օրենքը:
Եթե տիեզերքով զբաղվող ընկերությունները ցանկանում են բիզնես անել դաշինքի հետ, նրանք պետք է ենթարկվեն կանոններին, ասում է Նիկլաս Նիենասը՝ գերմանական Կանաչների եվրախորհրդարանի պատգամավորը, որը երկար ժամանակ դրդել է հանձնաժողովին կանոններ սահմանել տիեզերքի համար՝ հավելելով, որ նախագիծը ձևավորվում է մինչև կստեղծվի «մեկ միասնական շուկա տիեզերքում»:
ԵՄ Տիեզերական օրենքը սահմանելու է չափորոշիչներ՝ զսպելու լուսային աղտոտումը, որն առաջանում է աճող արբանյակային համաստեղությունների պատճառով և սահմանափակելու ջերմոցային գազերի արտանետումները և հրթիռների արձակման հետևանքով առաջացած աղտոտումը:
«Տիեզերական գործունեության ավելի քան 60 տարվա ընթացքում մենք ունենք ավելի քան 60,000 օբյեկտ, որոնց պետք է հետևել տիեզերքում, և ավելի քան 1 միլիոն [կտոր] փոքր բեկորներ», — ասաց Գրուդլերը:
Եվրոպական տիեզերական գործակալության տվյալներով՝ ներկայումս ուղեծրում կա մոտ 9000 գործող արբանյակ, և այդ թիվը գնալով ավելանում է: ԵՄ-ն այս տարի ուղեծիր է ուղարկում իր Galileo տիեզերանավերից ևս չորսը, ինչպես նաև Sentinel արբանյակները:
IRIS2 նշանակում է, որ ԵՄ հարյուրավոր արբանյակներ կմեկնեն տիեզերք առաջիկա տարիներին:
Գործունեության այդ աղմուկը դրդեց հանձնաժողովի նախագահ Ուրսուլա ֆոն դեր Լեյենին նախորդ տարի հայտարարել տիեզերական օրենքի ծրագրի մասին:
«Սկզբում նրանք խոսում էին կայունության և անվտանգության մասին, ինչը լավ է և արդարացի, բայց չի ներառում այն, ինչ պետք է անել», — ասաց Նիենասը:
Տիեզերքի համար շատ քիչ կանոններ կան աշխարհում ճանաչված: Հիմնականը 1967 թվականից սկսած ՄԱԿ-ի պարտավորությունն է՝ արգելելու միջուկային զենքի տեղակայումը տիեզերքում:
Սակայն կանոններ սահմանելու անհրաժեշտությունը դառնում է ավելի հրատապ, քանի որ արբանյակների թիվը մեծանում է և տիեզերքի տնտեսական նշանակությունը մեծանում է: Morgan Stanley ներդրումային բանկը կարծում է, որ մինչև 2040 թվականը տիեզերական տնտեսությունը կկազմի 1 տրիլիոն դոլար:
