Եվրոպան որոշել է գնալ անսպասելի քայլի
Թվում է, թե որքան մոտ է երկիրը Ռուսաստանին և որքան երկար է նրա սահմանը Ռուսաստանի Դաշնության հետ, այնքան ավելի քիչ է հույսը դնում միայն պրոֆեսիոնալ բանակի վրա։ Ուկրաինայում ռուսական ռազմական գորևծողությունները կրկին օրակարգ բերեցին մի հարց, որը չէր քննարկվել Եվրոպայում վերջին 20 տարիների ընթացքում։ Խոսքը զորակոչով զինվորական ծառայությունը վերականգնելու անհրաժեշտության մասին է։
Այն չեղարկվեց ՆԱՏՕ-ի անդամ միայն վեց երկրների կողմից, այդ թվում, օրինակ, Էստոնիայի և Ֆինլանդիայի։ Մյուս պետությունները քննարկում են զորակոչով զինվորական ծառայությունը վերականգնելու հարցը։ Հաջորդ տարի Լատվիան ուսումնամարզական հավաքների կկանչի 18-ից 27 տարեկան բոլոր տղամարդկանց մեկ ամսվա ընթացքում։
Լատվիայի պաշտպանության նախարարը վերջերս ասել է, որ Ուկրաինայի օրինակը հստակ ցույց է տվել, թե որքան կարևոր է ունենալ բարոյապես ամուր և լավ պատրաստված քաղաքացիներ, ովքեր պատրաստ են հետ մղել ագրեսորին: Սակայն մեկ խնդիր կա:
Երիտասարդ լատվիացիները չեն շտապում միանալ պրոֆեսիոնալ բանակին, որը դժվարանում է նոր զինվորներ հավաքագրել։
Ինչպես ասվում է Ռիգայի վերլուծաբան Մարիսա Անձանսի նյութում, հասարակության մեջ չկա կոնսենսուս զորակոչային ծառայության ներդրման անհրաժեշտության վերաբերյալ։ Լատվիացիների 45%-ը կողմ է, 42%-ը՝ դեմ։ Զորակոչային ծառայության գաղափարը հատկապես սիրված չէ երիտասարդների շրջանում։
Երբ մարդիկ չեն հերիքում
Շվեդիայում, Դանիայում և Նորվեգիայում զորակոչիկների նախապատրաստումն ու վերապատրաստումն արդեն սկսվել է։ Վերջինում, ի դեպ, զորակոչային ծառայությունը տևում է 19 ամիս։ Ընդ որում, 2016 թվականից այն պետք է անցնեն նաև 18 տարեկանից բարձր կանայք։ Ճիշտ է, ի տարբերություն այլ պետությունների, Նորվեգիայում զինվորական ծառայությունը նույնքան հեղինակավոր է, որքան բարձրագույն կրթությունը, և հետագայում ընտրվում է տարեկան 60000 երիտասարդ: Նորվեգիան այս առումով, սակայն, բացառություն է։
Միայն, թերևս, դանիական բանակն այսօր կամավորների պակասի խնդիր չունի։
Ընդհակառակը, մարդկանց մեծ պակաս կա Նիդերլանդների բանակում, որտեղ այժմ անհետ կորած է ինը հազար զինվոր։ Այս խնդիրը կարող է լուծվել պարտադիր զորակոչային ծառայության վերադարձով, և այժմ այդ տարբերակը քննարկվում է Հաագայի կառավարության կողմից։
Զորակոչային ծառայության վերադառնալու հնարավորությունը վերջերս քննարկվում էր Լեհաստանում, ինչպես նաև Գերմանիայում։ Բունդեսվերը՝ դաշնային զինված ուժերը, չունեն ոչ միայն տեխնիկա, այլև անձնակազմ։
Գերմանիայի Քրիստոնեա-դեմոկրատական միության պատգամավոր Պատրիկ Զենսբուրգը հայտարարել է, որ ներկայիս բանակը, որը վերջին 20 տարիների ընթացքում լքել է ավելի քան 183,000 զինվոր, ի վիճակի է պաշտպանել առավելագույնը երկու դաշնային նահանգներ։
Գերմանիայում երկու կարծիք հակադրվում են: Ոմանք ցանկանում են ավելի մեծ ու պրոֆեսիոնալ բանակ ստեղծել, ոմանք էլ կողմ են զորակոչային ծառայության ներդրմանը։ Վերջինիս վերադարձին, սակայն, խոսում է այն փաստը, որ Գերմանիան չունի անհրաժեշտ և թանկ ենթակառուցվածք. բժշկական զննումների համար նախատեսված վայրեր, վերապատրաստման սարքավորումներ և հրահանգիչներ: «Ձեզ պետք չեն զանգվածային բանակներ, ձեզ հարկավոր են բարձր պատրաստվածություն ունեցող պրոֆեսիոնալներ», — ասում է քաղաքագետ Կարլո Մասալան Մյունխենի Բունդեսվերի համալսարանից:
Ոչ միայն պաշտպանության նախարար Բորիս Պիստորիուսը ցանկանում է վերադարձնել համընդհանուր զինվորական հերթապահությունը, այլ նաև գերմանացիների 61%-ը, և նրանց մեկ երրորդը կարծում է նաև, որ կանայք նույնպես պետք է ծառայեն զորակոչով։ Կողմ են հիմնականում ավագ սերունդների ներկայացուցիչները, որոնց վրա այս նորամուծությունն այլևս չի ազդի։ Երիտասարդների միայն 39%-ն է պաշտպանում այս գաղափարը։
Դարձրեք բանակը գրավիչ
«Կարծում եմ, որ ժողովուրդը, որը պետք է ավելի դիմացկուն դառնա այնպիսի ժամանակաշրջաններում, ինչպիսին հիմա է, ավելի գիտակից կլինի, եթե հասարակության մեջ ավելի շատ զինվորներ լինեն»,- ասաց նավատորմի հրամանատար Յան Քրիստիան Կաակը։ Նա ինքը պաշտպանում է զինվորական ծառայությունը Նորվեգիայի մոդելով, քանի որ այս մոդելը ապահովում է մոտիվացված դիմորդների հոսք։
Գերմանացի սոցիալ-դեմոկրատ պատգամավոր Վոլֆգանգ Հելնիխը, ով պաշտպանական քաղաքականության պատասխանատուն է կուսակցությունում, նախանշել է երրորդ հնարավոր ճանապարհը: Նրա կարծիքով՝ անհրաժեշտ է բարձրացնել կամավոր ծառայության գրավչությունը բանակում և այնպես անել, որ մարդիկ մնան Բունդեսվերում։
Ֆրանսիան, որտեղ նախագահ Էմանուել Մակրոնը երկար ժամանակ առաջ է մղել միասնական եվրոպական բանակի գաղափարը, 2019 թվականին ներդրեց «համընդհանուր ազգային ծառայություն»: Դրա ընթացքում երիտասարդները սովորում են առաջին բուժօգնություն ցուցաբերել, գործ ունենալ արտակարգ իրավիճակների հետ և կամավոր աշխատել երկու շաբաթ։
Այժմ Ֆրանսիայի կառավարությունը դիտարկում է այս ծառայությունը պարտադիր դարձնելու 15-ից 17 տարեկան բոլոր ֆրանսիացիների համար։ Սակայն Ֆրանսիայում պարտադիր զինվորական ծառայության մասին դեռ խոսք չկա։