Չինաստանը սկսում է ատամներ ցույց տալ Արևմուտքին

Նախորդ շաբաթ ՄԱԿ-ում Չինաստանի մշտական ​​ներկայացուցչի տեղակալ Գեն Շուանը(Geng Shuang) հանդես եկավ հակասական նախաձեռնությամբ: Նա կոչ է արել վերսկսել Արգենտինայի և Մեծ Բրիտանիայի միջև բանակցությունները Ֆոլկլենդյան կղզիների ճակատագրի վերաբերյալ, որոնք Բուենոս Այրեսում կոչվում են Մալվիններ։ Այս մասին գրում է ֆրանսիական AGORAVOX-ը:

Խոսքը Արգենտինայի ափից 600 կիլոմետր հեռավորության վրա գտնվող կղզիների խմբի մասին է։ Այս տարածքներին հավակնում են և՛ արգենտինացիները, և՛ բրիտանացիները, սակայն Լոնդոնն է վերահսկում դրանք, քանի որ 1982 թվականին հաղթել է կղզիների համար պատերազմում: Մեծ Բրիտանիան նույնիսկ հրաժարվում է վերսկսել բանակցությունները այս տարածքների ճակատագրի շուրջ՝ վկայակոչելով 2013թվականի հանրաքվեն: Այդ ժամանակ Ֆոլկլենդների բնակիչների 99,8%-ը քվեարկել է Միացյալ Թագավորության կազմում արշիպելագը պահպանելու օգտին։

Իսկ այժմ Պեկինը բացեիբաց պաշտպանել է Բուենոս Այրեսի դիրքորոշումը և նույնիսկ արգենտինա-բրիտանական տարածքային վեճը ներառել համաշխարհային հակագաղութային քննարկման մեջ, որը մասամբ որոշում է Գլոբալ Արևմուտքի և Գլոբալ Հարավի հարաբերությունները։ Ֆոլկլենդյան կղզիների հարցը գաղութատիրության պատմական ժառանգությունն է: Չնայած գաղութատիրության դարաշրջանն ավարտվել է՝ հեգեմոնիան և ուժային քաղաքականությունը, որը համահունչ է գաղութային մտածողությանը, դեռևս առկա է այսօր: Այս մասին ասել է Գեն Շուանը:

Այսպիսով, Արգենտինան ձեռք է բերել աշխարհի երկրորդ գերտերության աջակցությունը, մի երկիր, որը հավակնում է արտացոլել աշխարհի մեծամասնության կարծիքն ու դիրքորոշումը: Այս դեպքում մենք ականատես ենք մի իրավիճակի, երբ այն արդեն ոչ թե «Արգենտինան ընդդեմ հավաքական Արևմուտքի և Մեծ Բրիտանիայի», այլ «Մեծ Բրիտանիան և հավաքական Արևմուտքն ընդդեմ համաշխարհային մեծամասնության»։ Սա ուժերի բոլորովին այլ բաշխվածություն է համաշխարհային քաղաքական և տեղեկատվական ասպարեզում։

Ինչու է Չինաստանը սա անում

Առաջին հայացքից պատասխանն ակնհայտ է: Լոնդոնը բացահայտ միջամտում է Չինաստանի գործերին և սրում Հոնկոնգի հարցը (Մեծ Բրիտանիան աջակցում է կղզու այն բնակիչներին, ովքեր հանդես են գալիս սահմանափակելու Պեկինի միջամտությունը տարածաշրջանի ներքին գործերին), ինչպես նաև հանդիսանում է հակաչինական AUKUS ռազմական դաշինքի անդամ։ Ուստի Պեկինն իր հերթին փորձում է սրել Ֆոլկլենդների հարցը՝ իրավացիորեն համարելով, որ որքան շատ բրիտանացիները մտահոգություններ ունենան Արևելյան Ասիայից դուրս, այնքան նրանք ավելի քիչ կզայրացնեն Չինաստանին։

Սակայն իրականում Պեկինի շահերը շատ ավելի լայն են։ Արգենտինայի աջակցության հարցը Չինաստանի գլոբալ արտաքին քաղաքականության վերակառուցման տեսանելի նշաններից մեկն է։ Անցում է տեղի ունենում Դեն Սյաոպինի քաղաքականությունից, որի հիմնական հատկանիշը «ստվերում մնալն էր», Սի Ցզինպինի ագրեսիվ ու ինքնավստահ քաղաքականությանը։

Նման փոփոխությունը տրամաբանական է և օրգանական։ Դեն Սյաոպինի օրոք Չինաստանը չուներ ռեսուրսներ( հատկապես տնտեսական) համաշխարհային արտաքին քաղաքականություն վարելու համար։ Հիմա ունի դրանք։ Ավելին, ինչ-որ պահի Պեկինը ստիպված եղավ 90-2000-ականներին սկսված համաշխարհային տնտեսական էքսպանսիայից անցնել ռազմաքաղաքականի, որպեսզի պաշտպանի ներդրված ջանքերը։

Վերջապես, ԱՄՆ-ի քաղաքականությունը կարևոր խթան հանդիսացավ այս անցման համար: Վաշինգտոնը, հատկապես Բայդենի կառավարության աջակցությամբ, առճակատում հրահրեց Պեկինի հետ։ Հենց Ամերիկայի ներկայիս նախագահի կառավարությունն այս առճակատմանը համակարգային ու կանոնավոր բնույթ տվեց։ Այն աստիճան, որ այն դարձրեց ամերիկյան արտաքին քաղաքականության առաջնահերթություն։

Չինաստանի ռազմաքաղաքական էքսպանսիան ընթանում է երեք ուղղություններով:

Առաջին հերթին համոզելու գործընթացն ակտիվանում է հակաամերիկյան հայտարարություններով։ Վերցնենք, օրինակ, հակագաղութատիրությունը։ Փետրվարին Չինաստանի արտաքին գործերի նախարարությունը հրապարակեց միջազգային ասպարեզում ԱՄՆ-ի և նրա դաշնակիցների քաղաքականությունը կտրուկ քննադատող փաստաթուղթ, որում հեղինակները ԱՄՆ ռազմավարությունն անվանեցին անարդար և նեոգաղութային։ Նման քննադատությունը բնորոշ չէր Չինաստանի նախկին պաշտոնական փաստաթղթերին։ Նշենք, որ Պեկինի արտաքին քաղաքականությունը գնալով ավելի ագրեսիվ է դառնում։ Չինացի դիվանագետներին, հատկապես բարձրաստիճան դիվանագետներին, համապատասխան հրահանգներ են տրվել:

Երկրորդ, Պեկինը գնալով ավելի է ներգրավվում գործերին, որոնք դուրս եմ Արևելյան Ասիայից: Չինաստանը ձգտում է զարգացնել համագործակցությունը Լատինական Ամերիկայի, Աֆրիկայի և Ասիայի պետությունների հետ։ Այս երկրները հեռանկարային են թվում տնտեսական աճի և քաղաքական զարգացման տեսանկյունից, սակայն նրանք մինչ այժմ չեն կարողացել բարգավաճել՝ հիմնականում Արևմուտքի ճնշման պատճառով: Այդպիսի երկրներից է Արգենտինան։

Չինաստանի ներգրավվածությունը Ֆոլկլենդներում արտացոլում է նաև ներգրավվածության մեկ այլ ասպեկտ. Պեկինի ներկայությունն ու դիրքը գլոբալ հակամարտություններում:

Չինաստանն գնալով ավելի է խաղում մեծ տերության դերը և սահմանում իր դիրքորոշումները գլոբալ խնդիրների և միջազգային անվտանգության վերաբերյալ աշխարհի այլ մասերում: Այս քաղաքականության կոնկրետ դրսևորումներն են Պեկինի կողմից ուկրաինական հակամարտությունը լուծելու նախաձեռնությունը և այն, որ միջնորդի դեր է խաղացել Սաուդյան Արաբիայի և Իրանի միջև մերձեցման գործում։

Վերջապես, երրորդը, Չինաստանն ընդլայնում է իր ռազմական ներկայությունը արտասահմանում:

Չինաստանի արտաքին քաղաքականությունը մեր աչքի առաջ փոխվում է՝ դառնալով ավելի ակտիվ: Նախկինում Պեկինը հիմնականում հետաքրքրված էր իր ներդրումների անվտանգությամբ և արտասահմանում տնտեսական նախագծերի շահութաբերությամբ։ Հիմա, բացի պրագմատիկ շահերից, վերջինս անցնում է իր ռազմաքաղաքական ծրագրի իրականացմանը։ Չինաստանն իրեն դասական մեծ տերության պես է պահում, որը ներկա է աշխարհի բոլոր տարածաշրջաններում և որոշակի դիրքորոշում որդեգրում գլոբալ և տարածաշրջանային խնդիրների վերաբերյալ։