Թուրքիան քվեարկում է. ձեր ուղեցույցը, թե ինչպես է աշխատում ընտրական համակարգը

Մայիսի 14-ին կայանալիք Թուրքիայի նախագահական և խորհրդարանական ընտրություններին քվեարկելու իրավունք ունի ավելի քան 64 միլիոն մարդ։ Այս մասին տեղեկացնում է AL JAZEERA-ն։

Առաջին անգամ ընտրողների թիվը գերազանցում է վեց միլիոնը, իսկ արտերկրում գտնվող թուրքերի թիվը, ովքեր կարող էին քվեարկել մինչև մայիսի 9-ը, հատեց 3,4 միլիոնը:

Ինչպիսի՞ քաղաքական համակարգ ունի Թուրքիան

• Թուրքիան խորհրդարանական համակարգից նախագահականի անցավ 2018 թվականի հուլիսին՝ նախագահական ընտրություններում Էրդողանի հաղթանակից մեկ ամիս անց։
• Նախագահի լիազորություններն ընդլայնվել են 2017 թվականի հանրաքվեից հետո, որով հաստատվել է գործադիր նախագահության փոփոխությունը։
• Վերացվեց վարչապետի պաշտոնը, և նախագահը դարձավ նաև կառավարության ղեկավար։
• Նոր համակարգում ընտրողները նախագահին ընտրում են ուղղակի։

Որքա՞ն հաճախ են անցկացվում ընտրությունները

• Թուրքիայում հինգ տարին մեկ անցկացվում են միաժամանակյա նախագահական և խորհրդարանական ընտրություններ։
• 2023 թվականի ընտրությունները, որոնք ի սկզբանե նախատեսված էին հունիսի 18-ին, տեղափոխվեցին մայիսի 14:

Ո՞վ կարող է առաջադրվել նախագահի պաշտոնում

• Հավանական թեկնածուն պետք է լինի Թուրքիայի քաղաքացի, առնվազն 40 տարեկան և ունենա բակալավրի աստիճան:
• Թեկնածուները առաջադրվում են այն կուսակցությունների կողմից, որոնք նախորդ խորհրդարանական ընտրություններում ստացել են ձայների առնվազն 5 տոկոսը կամ խորհրդարանում 20 տեղ ունեն։
• Նախագահի թեկնածուն կարող է նաև առաջադրվել՝ հավաքելով քաղաքացիների աջակցության 100,000 ստորագրություն:

Ինչպե՞ս է հաղթում նախագահի թեկնածուն

• Առաջին փուլում թեկնածուին  անհրաժեշտ է ձայների 50 տոկոսից ավելին՝ ուղղակիորեն հաղթելու համար:
• Եթե ոչ ոք չանցնի 50 տոկոսի սահմանագիծը, ապա լավագույն երկու թեկնածուները կանցնեն երկրորդ փուլ, իսկ այս տարվա քվեարկությունը նշանակված է մայիսի 28-ին:

Ինչպե՞ս են ընթանում խորհրդարանական ընտրությունները

• Ազգային ժողովի 600 անդամների ընտրությունները, ինչպես հայտնի է Թուրքիայի խորհրդարանը, անցկացվում են համամասնական ընտրակարգով, ուստի թուրքերը քվեարկում են ոչ թե թեկնածուների, այլ կուսակցական ցուցակների օգտին, և մանդատների թիվը համապատասխանում է մեկ կուսակցությանը տրված ձայներին, այլ ոչ թե դաշինքներին:
• 600 անդամները ներկայացնում են 81 նահանգների 87 ընտրատարածքներ:
• Ընտրատարածքներին հատկացվում են պատգամավորական մանդատներ՝ համամասնորեն իրենց բնակչության թվին:
• Խորհրդարան մտնելու համար կուսակցությունը պետք է հավաքի ձայների 7 տոկոսը կամ մաս կազմի դաշինքի, որը ստանում է:
• Թեկնածուները պետք է լինեն առնվազն 18 տարեկան:
• Խորհրդարանական մեծամասնություն ստանալու համար կուսակցությունը կամ դաշինքը պետք է զբաղեցնի մանդատների կեսից ավելին կամ 301-ը: