Պատերազմից մեկ տարի անց Ուկրաինան և Արևմուտքը պատրաստվում են ամենամեծ վերակառուցմանը Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո
Ռուսաստանի լայնամասշտաբ ներխուժման մեկնարկից մեկ տարի անց, Ուկրաինայի տնտեսությունը և ենթակառուցվածքները խարխլված են, և կառավարությունը և նրա դաշնակիցները ծրագրում են վերակառուցման ամենամեծ ջանքերը՝ սկսած Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից: Այս մասին գրում է CNBC-ին:
Համաշխարհային բանկի գնահատմամբ, 2022 թվականին Ուկրաինայի ՀՆԱ-ն կրճատվել է 35%-ով, իսկ հոկտեմբերին կանխատեսել է, որ աղքատության ազգային շեմից ցածր եկամուտ ունեցող բնակչության մասնաբաժինը նախորդ տարվա վերջին կհասնի գրեթե 60%-ի՝ 2021-ի 18%-ից:
Համաշխարհային բանկը մինչ այժմ մոբիլիզացրել է 13 միլիարդ դոլարի արտակարգ ֆինանսավորում Ուկրաինային պատերազմի սկսվելուց ի վեր, ներառյալ դրամաշնորհները, երաշխիքները և կապված զուգահեռ ֆինանսավորմանը ԱՄՆ-ից, Մեծ Բրիտանիայից, Եվրոպայից և Ճապոնիայից:
Արժույթի միջազգային հիմնադրամի գնահատմամբ՝ Ուկրաինայի տնտեսությունը կրճատվել է 30%-ով, ինչն ավելի նվազ լուրջ անկում է, քան նախկինում կանխատեսվում էր: Գնաճը նույնպես սկսել է դանդաղել, սակայն 2022 թվականն ավարտվել է 26,6% տարեկան կտրվածքով, ըստ Ուկրաինայի Ազգային բանկի:
Արժույթի միջազգային հիմնադրամի գործադիր տնօրեն Կրիստալինա Գեորգիևան այս շաբաթ այցելել է Ուկրաինա:
Երեքշաբթի իր հայտարարության մեջ Գեորգիևան ասաց, որ տեսնում է «գործող տնտեսություն՝ չնայած ահռելի մարտահրավերներին»՝ ողջունելով կառավարության տեսլականը՝ վերականգնումից դեպի «վերակառուցման և ԵՄ անդամակցության տրանսֆորմացիոն շրջան»:
«Խանութները բաց են, ծառայությունները մատուցվում են, մարդիկ գնում են աշխատանքի։ Սա ուկրաինացի ժողովրդի ոգու ուշագրավ վկայությունն է»,- ասել է Գեորգիևան՝ նշելով նաև, որ պետական կառույցները, տնտեսական հաստատությունները և բանկային համակարգը լիովին գործում են։
«Չնայած հարձակումներին կրիտիկական ենթակառուցվածքների վրա, տնտեսությունը հարմարվում է, և այս տարվա ընթացքում ակնկալվում է տնտեսական աստիճանական վերականգնում», — ավելացրեց նա:
Գեորգիևան վերահաստատել է ԱՄՀ-ի հանձնառությունը՝ աջակցելու Ուկրաինային, և Վաշինգտոնում գործող հաստատությունը տրամադրել է 2,7 միլիարդ դոլարի շտապ վարկ վերջին մեկ տարվա ընթացքում: Այնուամենայնիվ, այն նաև աշխատում է Ուկրաինայի հետ տնտեսական քաղաքականության մոնիտորինգի ծրագրի շրջանակներում, որը հանդիսանում է ԱՄՀ-ի լիարժեք վարկավորման ծրագրի ստեղծման նախադրյալը, քանի որ Կիևը փնտրում է 15 միլիարդ դոլարի բազմամյա աջակցության փաթեթ:
«Միջազգային հանրությունը կշարունակի կենսական դերակատարում ունենալ Ուկրաինային աջակցելու գործում, այդ թվում՝ օգնելու լուծել ֆինանսավորման մեծ կարիքները 2023 թվականին և դրանից հետո», — եզրափակել է Գեորգիևան։
«Ուկրաինայի պատերազմը լուրջ հետևանքներ է ունեցել տեղական, տարածաշրջանային և համաշխարհային տնտեսության վրա։ Միայն եթե մենք միասին աշխատենք որպես համաշխարհային հանրություն, մենք ի վիճակի կլինենք ավելի լավ ապագա կառուցել»:
Ենթակառուցվածքների զանգվածային վերակառուցում
Հինգշաբթի կայացած G-20 հանդիպման ժամանակ ԱՄՆ ֆինանսների նախարար Ջանեթ Ելենը ԱՄՀ-ին կոչ արեց «արագ շարժվել» դեպի ամբողջությամբ ֆինանսավորվող վարկային ծրագիրը, ընդ որում Վաշինգտոնը առաջիկա շաբաթներին պատրաստում է 10 միլիարդ դոլարի չափով տնտեսական օգնություն:
Գերմանական Քիլի Համաշխարհային տնտեսության ինստիտուտի տվյալներով՝ ԱՄՆ-ն Ուկրաինային 76,8 միլիարդ դոլարի երկկողմանի ռազմական, տնտեսական և մարդասիրական օգնություն է տրամադրել 2022 թվականի հունվարի 24-ից մինչև 2023 թվականի հունվարի 15-ը։
Սա ներառում է 46,6 միլիարդ դոլարի ռազմական դրամաշնորհներ և փոխառություններ, զենք և անվտանգության աջակցություն, ինչը զգալիորեն գերազանցում է մնացած աշխարհը: Մեծ Բրիտանիան եղել է երկրորդ խոշորագույն ռազմական ներդրողը՝ 5,1 միլիարդ դոլարով, որին հաջորդում է Եվրամիությունը՝ 3,3 միլիարդ դոլարով:
Քանի որ հակամարտությունը թևակոխում է իր երկրորդ տարին և թուլացման նշաններ ցույց չի տալիս, քանի որ Ռուսաստանը գնալով ավելի է հարձակվում կարևոր ենթակառուցվածքների վրա և պահպանվում է էլեկտրաէներգիայի պակասը, ակնկալվում է, որ ուկրաինական տնտեսությունն այս տարի կրկին կնվազի, թեև ցածր միանիշ տեմպերով:
Կիևի Տնտեսագիտության դպրոցի վերջին գնահատականը ցույց է տալիս, որ Ուկրաինայի ենթակառուցվածքներին հասցված ընդհանուր վնասը կազմում է 138 միլիարդ դոլար, մինչդեռ Զելենսկին գնահատել է, որ երկրի վերակառուցումը կարող է ավելի քան 1 տրիլիոն դոլար արժենալ:
Օգոստոսին արտաքին վարկատուները համաձայնեցին սուվերեն պարտքի երկամյա դադարեցմանը՝ ընդունելով պատերազմի պատճառով գործադրվող հսկայական ճնշումը երկրի պետական ֆինանսների վրա:
«Սա, ամենայն հավանականությամբ, կլինի վերակառուցման առաջին քայլը, ամենայն հավանականությամբ պարտքի վրա խորը կտրվածքով: Դժվար է կանխատեսել պարտքի այս կրճատման չափը, քանի որ դա կախված է ուկրաինական տնտեսության վիճակից այն պահին, երբ համաձայնեցվում է վերակառուցումը», — ասել է Նասերը, ով զարգացող շուկայի ինքնիշխան վերլուծաբան է T. Rowe Price-ում:
Նա հավելեց, որ «քաղաքական որոշում» կպահանջվի այն մասին, թե մասնավոր վարկատուները որքան պետք է նպաստեն վերակառուցման ծախսերին՝ հաշվի առնելով մինչ այժմ ենթակառուցվածքներին հասցված հսկայական վնասը:
«Երբ այս պատերազմն ի վերջո ավարտվի, վերակառուցման և վերականգնման ջանքերի մասշտաբները, ամենայն հավանականությամբ, կարող են խավարել որևէ բան, որ Եվրոպան տեսել է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո»,- ասաց նա:
