Ռուսաստան-Չինաստան ռազմական մանևրներ. Արևմուտքին պե՞տք է զգուշանալ Պուտինի և Սիի դաշինքից
Ռուսաստանի և Չինաստանի միջև աճող ռազմական համագործակցությունը անհանգստացնում է և՛ ԱՄՆ-ին, և՛ ԵՄ-ին, գրում է գերմանական գերմանական լրատվամիջոցը։ Տպավորիչ է վերջերս ռուս և չինացի զինվորականների համատեղ զորավարժությունների փաստը։ Մոսկվայի համար նույնիսկ Ուկրաինայում ուժերի լարվածությունը չի կարող մթագնել չինական թեման:
Ռուսաստանի և Չինաստանի զորքերը համատեղ զորավարժություններ են անցկացրել դեռևս 2018թվականին։ Ներկայիս ռազմական զորավարժությունները («Վոստոկ») նույնքան մասշտաբային չեն, որովհետև Մոսկվայի բազմաթիվ զորամասեր ներգրավված են Ուկրաինայում։
Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետությունը (ՉԺՀ) զորքեր կուղարկի Ռուսաստան՝ «Վոստոկ» համատեղ զորավարժությունների համար, որոնք կսկսվեն երեքշաբթի օրը և կտևեն մեկ շաբաթ։ 2021 թվականին երկու երկրների զինված ուժերն արդեն մի քանի համատեղ զորավարժություններ են իրականացրել ցամաքում և ծովում։
Արևմուտքում աճում է մտավախությունը, որ այս երկու գերտերությունները կմերձենան քաղաքական, տնտեսական և ռազմական առումներով: Ի՞նչն է խոսում այս ենթադրության օգտին և ի՞նչն է դրան դեմ։ Չորս փորձագետ վերլուծում են, թե ինչ է կատարվում։
Ի՞նչ նպատակներ է հետապնդում Մոսկվան՝ ձգտելով համագործակցության Չինաստանի հետ
ՇՏԵՖԱՆ ՄԱՅՍՏԵՐ — Գերմանիայի արտաքին քաղաքականության միությունում Ռուսաստանի հարցերով փորձագետ
«Ռուսաստանի գլխավորությամբ այդ զորավարժություններին մասնակցում են նաև այլ պետություններ, այդ թվում՝ Բելառուսը, Հնդկաստանը, Տաջիկստանը և Մոնղոլիան։ Այսինքն՝ սա Ռուսաստանի և Չինաստանի երկկողմանի գործողություն չէ։ Կարևոր է, որ Ռուսաստանը ցույց տա, որ մեկուսացված չէ և որ ունի ռազմական գործընկերներ Եվ այս ամենը, չնայած Ուկրաինայի շուրջ Արևմուտքի պատժամիջոցներին։
Քանի որ սրանք Չինաստանի մասնակցությամբ առաջին համատեղ զորավարժությունները չեն, երկու բանակների համատեղ գործելու կարողությունը մեծանում է: Բայց միևնույն ժամանակ պետք է ուշադիր նայել, թե կոնկրետ ինչ գործողություններ են մշակվում, իրականում որքա՞ն զորք է մասնակցում զորավարժություններին։ Հարցը նույնպես տեղին է՝ այդ զորավարժությունները նախևառաջ քարոզչական նպատակի՞ն են ծառայում։ Ռուսական բանակի իրապես կարևոր գործողություններն ընթանում են առանց «գործընկեր երկրների». Որոշ զորամասեր և սպառազինության համակարգեր չեն մասնակցում, այսպես կոչված, «Ռուսաստանի դաշնակիցների» հետ զորավարժություններին։
Պաշտոնական տվյալներով՝ «Վոստոկ-2018»-ին մասնակցել է 300 հազար զինծառայող։ Բայց հիմա, երբ ռուսական շատ զորքեր են տեղակայվել Ուկրաինայում, 2022-ի զորավարժությունները շատ ավելի փոքր կլինեն»:
Ուլրիկե Ֆրանկե — Լոնդոնի միջազգային հարաբերությունների ԵԽ-ի անվտանգային հարցերով փորձագետ
«Ռուսաստանը հետապնդում է ինչպես գործնական, այնպես էլ երկարաժամկետ աշխարհառազմավարական նպատակներ: Ուկրաինայի պատերազմի ֆոնին Չինաստանի աջակցությունը Ռուսաստանին չափազանց կարևոր է:
Չինաստանը ստեղծեց այն շրջանակային պայմանները, որոնք հնարավորություն տվեցին Ռուսաստանին ներխուժել Ուկրաինա։ Պատերազմի մեկնարկից քիչ առաջ երկու երկրներն էլ հայտարարություն են տարածել, որտեղ վստահեցրել են միմյանց բարեկամության մեջ։ Պատերազմի սկզբից ի վեր Չինաստանը ապատեղեկատվություն է տարածում Ռուսաստանին հաճոյանալու համար, ներառյալ ռուսական նարատիվը, որ իբր ՆԱՏՕ-ն կրում է պատերազմի պատասխանատվության մի մասը: Չինական ընկերությունները համագործակցում են ռուս զինվորականների հետ։
Սակայն ռազմական աջակցությունից ավելի կարևոր են տնտեսական կապերը։ Ռուսաստանը Չինաստանին դիտարկում է որպես իր համար աճող առևտրային գործընկեր, հատկապես, երբ Արևմուտքի հետ առևտուրը թուլանում է պատժամիջոցների պատճառով: Աշխարհառազմավարական առումով Ռուսաստանը ցանկանում է հակազդել ԱՄՆ-ի գերակայությանը: Պուտինը ձգտում է ստեղծել բազմաբևեռ աշխարհ։
Արևմուտքի թուլացման հարցում Չինաստանը Ռուսաստանի համար ամենակարևոր դերակատարն է։ Այնուամենայնիվ, Պեկինի հետ դաշինքը առանձնահատուկ մարտահրավեր է ներկայացնում, քանի որ Չինաստան-Ռուսաստան այս դաշինքում Ռուսաստանն ակնհայտորեն կրտսեր գործընկեր է: Մնում է հուսալ, որ սա փխրուն դիզայն է: « Այն դուր չի գալիս Պուտինին »։
Ելենա Լեգարդան վերլուծում է Չինաստանի պաշտպանական քաղաքականությունը
«Գործելով Ռուսաստանի աճող միջազգային մեկուսացման ֆոնին՝ Մոսկվայի իշխանությունները Չինաստանին տեսնում են որպես առանցքային գործընկեր։ Քանի որ արևմտյան շատ շուկաներ փակ են Ռուսաստանի համար, նա ցանկանում է մեծացնել արտահանումը Չինաստան և այնտեղից ներմուծել բարձր տեխնոլոգիական ապրանքներ, որոնք այլևս չի կարող ձեռք բերել Արևմուտքում:
Ռուսաստանը ցանկանում է ցույց տալ, որ մեկուսացված չէ. Ավելին, նա մտադիր է համագործակցել Պեկինի հետ՝ սահմանափակելու Արևմուտքի գլոբալ ազդեցությունը, դա է ուզում ցույց տալ Մոսկվան։
Վոլֆգանգ Ռիխտեր — Գիտության և քաղաքականության հիմնադրամի ռազմական փորձագետ, պաշտոնաթող գնդապետ
«Ռուսաստանի և Չինաստանի հարաբերությունների պատմության մեջ խնդիրներ են եղել, այսօր Ռուսաստանը Չինաստանին գերազանցում է միայն միջուկային ոլորտում, նրա սովորական ռազմական ուժերը Ասիայում շատ են նոսրացել։
Չինաստանի համաշխարհային տնտեսական հզորությունը Մոսկվայի համար և՛ մարտահրավեր է, և՛ հնարավորություն։ Պեկինի հետ ռազմավարական գործընկերությունը նվազեցնում է Ռուսաստանի համար ռիսկերը և նոր տարածքներ է բացում գործողությունների համար։ Չորս տարին մեկ Չինաստանի հյուսիսային սահմանին համատեղ զորավարժություններով Մոսկվան նաև ցույց է տալիս, որ միջազգային մեկուսացման մեջ չէ: Դա ընդգծում է զորավարժություններին հնդկական զորքերի մասնակցությունը։
Միևնույն ժամանակ, մանևրները ցույց են տալիս ռիսկերի գնահատման ընդհանրությունը և դժվարացնում են հավանական գործընկերների համար ռիսկերի գնահատումը: Թեև Չինաստանի և Ռուսաստանի միջև պաշտոնական ռազմական դաշինք չկա, նրանց միավորում է միջազգային ասպարեզում ԱՄՆ-ի և նրա դաշնակիցների գերակայությունը «բազմաբևեռ» կարգով փոխարինելու ցանկությունը։ Մոսկվան նաև ցանկանում է ցույց տալ, որ բացի Ուկրաինայում գործելու հնարավորությունից, դեռևս ունի զգալի ռազմական ռեսուրսներ»:
Ի՞նչ նպատակներ է հետապնդում Չինաստանը՝ ձգտելով համագործակցել Ռուսաստանի հետ
ԵԼԵՆԱ ԼԵԳԱՐԴԱ.
«Պեկինը օգտագործում է Ռուսաստանի հետ հարաբերությունները սեփական նպատակներին հասնելու համար: Հաճախ դրանք համընկնում են ռուսականի հետ: Ինչպես Մոսկվան, այնպես էլ Պեկինը տեսնում է Միացյալ Նահանգներին որպես հիմնական հակառակորդի: Նա Ռուսաստանին համարում է օգտակար գործընկեր, երբ խոսքը վերաբերում է արևմուտքի փորձերին հակազդելուն Չինաստանի վերելքին, ինչպես նաև այն դեպքերում, երբ քննարկվում է նոր աշխարհակարգի ստեղծումը։
Տնտեսական առումով Չինաստանն օգտվում է Ռուսաստանի մեկուսացումից՝ Ռուսաստանից էժան նավթ, գազ և այլ ապրանքներ գնելու համար։ Համատեղ զորավարժությունները չինացի զինվորականներին, որոնք քիչ մարտական փորձ ունեն, հնարավորություն են տալիս սովորել ռուս գործընկերներից:
Ընդհանուր առմամբ, Չինաստանը զգուշավոր է Ռուսաստանի հետ համագործակցության հարցում։ Նա չի ցանկանում հետագայում վնասել իր կենսական հարաբերությունները Արևմուտքի հետ, քանի որ դա կարող է վտանգել իր սեփական կայունությունն ու ռազմավարական շահերը»:
Վոլֆգանգ Ռիխտեր․
«Չինաստանը վախենում է իր հյուսիս-արևմտյան տարածաշրջանում անկայունությունից և գործընկերներ է փնտրում անջատողականության և ահաբեկչության դեմ պայքարելու համար: Հենց դրա մեջ է, անջատողականների դեմ պայքարում, որ գտնվում է Չինաստանի ռազմավարական հզորության ապագա կիրառման կետը: Նա պետք է վստահ լինի այս ուժի կիրառումն ապահովելու իր կարողությանը, և Պեկինին Մոսկվան պետք է առաջին հերթին որպես ռազմավարական գործընկեր ԱՄՆ-ի հետ իր գլոբալ մրցակցությունում։
Փոխադարձ աջակցությունը թույլ է տալիս երկու կողմերին ավելի ազատ գործել տարածաշրջանային մակարդակում։ Բայց միևնույն ժամանակ Չինաստանը չի կարող բացահայտորեն աջակցել Ռուսաստանի գործողություններին Ուկրաինայի նկատմամբ։ Իր տնտեսական վերականգնման համար Չինաստանին անհրաժեշտ է համաշխարհային կարգ՝ հիմնված ՄԱԿ-ի կանոնադրության վրա։ Նույնիսկ Թայվանի հետ կապված՝ Չինաստանը գործում է ՄԱԿ-ի կողմից ճանաչված պետությունների ինքնիշխանության և տարածքային ամբողջականության սկզբունքներին համապատասխան»։
Ուլրիկե Ֆրանկե․
«Չինաստանը գործում է չափազանց զգույշ՝ չնայած որդեգրել է ռուսական նարատիվների բազմաթիվ տարրեր, բայց խոսքով ճանաչում է Ուկրաինայի տարածքային ամբողջականությունը։
Տնտեսական տեսանկյունից Չինաստանը շահագրգռված է ռուսական հումքը էժան գնելու մեջ։ Երկիրը կրկնակի օգուտ է ստանում արևմտյան պատժամիջոցներից, որոնք միաժամանակ վնաս են հասցնում և՛ եվրոպական, և՛ ամերիկյան տնտեսություններին:
Սկզբունքորեն, Պեկինը ողջունում է այն ամենը, ինչը թուլացնում է Արևմուտքը, զբաղեցնում ԱՄՆ-ն ու ՆԱՏՕ-ն և դրանով իսկ թույլ չի տալիս նրանց չափազանց մեծ ուշադրություն դարձնել Չինաստանին։ Բացի այդ, Չինաստանը ցանկանում է ցույց տալ, որ արևմտյան աշխարհակարգին այլընտրանք կա։ Եվ որ նա այլ գործընկերներ ունի»։
Շտեֆան Մայստեր․
«Չինաստանն ու Ռուսաստանը միասին մարտահրավեր են նետում ԱՄՆ-ի գլխավորած աշխարհակարգին և փորձում են պաշտպանել իրենց պատկերացումներն ուժի և ռեվիզիոնիստական քաղաքականության մասին ռազմական միջոցներով՝ սպառազինությամբ և համատեղ վարժանքներով։
Միևնույն ժամանակ, այս երկու երկրներից յուրաքանչյուրը զգույշ է, որ չներքաշվի մյուսի հակամարտության մեջ։ Նրանք օգտագործում են նման զորավարժությունները և իրենց ղեկավարների համատեղ գործողությունները՝ ցույց տալու իրենց միջև դաշինքի առկայությունը։ Սակայն նման դաշինքը առաջնորդվում է նրանց շահերով եւ ունի իր սահմանները»:
Արդյո՞ք Արևմուտքը պետք է զգուշանա այս դաշինքից և ինչպե՞ս պետք է արձագանքի
«Եթե Չինաստանն ու Ռուսաստանը դաշինք կազմեն, դա աշխարհառազմավարական մարտահրավեր կլինի, սակայն դժվար թե այս երկու երկրները կազմեն այնպիսի սերտ դաշինք, ինչպիսին, օրինակ, ՆԱՏՕ-ն է։
Չինաստանը չի ցանկանում սահմանափակվել իր հնարավորություններով և չի շտապում վիճել արևմտյան երկրների, այդ թվում՝ եվրոպական»։
Վոլֆգանգ Ռիխտեր. «Ռազմավարական առումով անխոհեմ է խթանել «ժողովրդավարությունների պայքարն ընդդեմ ավտոկրատիայի»: Դա խարխլում է ՄԱԿ-ի վրա հիմնված աշխարհակարգը, հանգեցնում է հակառակ բևեռների առաջացմանը և նոր անտագոնիստական դաշինքների առճակատմանը:
ՄԱԿ-ի կանոնադրությունը հռչակում է բոլոր պետությունների հավասար ինքնիշխանությունը՝ անկախ նրանց քաղաքական համակարգերից։ Աշխարհի սև ու սպիտակի իդեալիստական պատկերը հեռու է իրականությունից, քանի որ այն քողարկում է քաղաքական համակարգերի նրբերանգներն ու գորշ գոտիները: Այս պատկերին դժվար է վստահել, քանի որ այն թվարկում է ավտորիտար դաշնակիցներին և գործընկերներին սեփական ճամբարում»:
Ելենա Լեգարդա․ «Չին-ռուսական հարաբերությունները մարտահրավեր են արևմտյան պետություններին: Չինաստանը և Ռուսաստանը փոխադարձաբար ամրապնդում են իրենց դիրքերը և տարածում են համաշխարհային կարգի գաղափարները, որոնք խաթարում են կանոնների վրա հիմնված աշխարհակարգը:
Ռուսաստանից ներմուծվող զենքերն օգնում են Չինաստանին արագ արդիականացնել իր բանակը։ Ռուսաստանի և Չինաստանի միջև աճող կոորդինացումը առանցքային ոլորտներում, ներառյալ հիբրիդային պատերազմներ վարելու և Արկտիկայում միասին գործելու նրանց կարողությունը, մտահոգիչ է։
Բացի այդ, Պեկինի և Մոսկվայի միջև սեպ խրելու քիչ հեռանկար կա: Արևմուտքը պետք է կենտրոնանա իր շահերի և անվտանգության վրա չին-ռուսական համագործակցության ազդեցությունը նվազագույնի հասցնելու և հնարավորինս ազդելու այդ համագործակցության դինամիկայի վրա, որքան հնարավոր է»:
ՇՏԵՖԱՆ ՄԱՅՍՏԵՐ. «Արևմուտքը պետք է վերլուծի, թե ինչ հնարավորություններ են ստեղծել երկու պետությունները և ինչպես է նրանց համագործակցությունը պաշտպանության, ռազմական զարգացման և հետախուզական ծառայությունների ոլորտում փոխում ռազմավարական հավասարակշռությունը տարբեր տարածաշրջաններում:
Դա պետք է արվի նաև Թայվանի հետ կապված, որպեսզի արևմտյան երկրները նորից չզարմանան Ռուսաստանի կամ նրա գործընկերոջ գործողություններից, ինչպես եղավ Ուկրաինայի դեպքում։
Հեղինակ՝ Քրիստոֆ ֆոն Մարշալ
