Եվրոպային ծանր շրջան է սպասվում

Ուրվականը հետապնդում է Եվրոպան — աճող ծայրահեղ աջ ուժերի ուրվականը: Բացահայտ այլատյաց «Այլընտրանք Գերմանիայի համար» կուսակցությունը հզորանում է և ժողովրդականությամբ դառնում է երկրորդը երկրում: Նա բևեռացրել է ներքին քաղաքականությունը և, ամենայն հավանականությամբ, հաջորդ տարի կհաղթի Գերմանիայի արևելյան նահանգների ընտրություններում: Լեհաստանում իշխող «Օրենք և արդարություն» կուսակցությունը սոցհարցումներով առաջ է անցել մնացածներից հոկտեմբերի 15-ին նշանակված համընդհանուր ընտրություններից առաջ։ Այս մասին գրում է The Economist-ը։

Ինչպես նշեցինք այս շաբաթվա սկզբին, կարելի է սպասել ավելի սարսափելի նորությունների։ Արմատական ​​աջերը կարող են ամրապնդել իրենց դիրքերը հաջորդ տարի հունիսին կայանալիք Եվրախորհրդարանի ընտրություններում։ «Ազգային միավորում» կուսակցության առաջնորդ Մարին Լը Պենը կարող է հաղթել 2027 թվականին կայանալիք Ֆրանսիայի նախագահական ընտրություններում։ Այս դեպքում Ֆրանսիան կդառնա երկրորդ խոշոր երկիրը, որը գլխավորում է ծայրահեղ աջերը։ Առաջինը Իտալիան էր։

Մի կարծեք, թե ֆաշիստները ուր որ է վերահսկողության տակ կվերցնեն Եվրոպան՝ կրկնելով 1930-ականների պատմությունը։ Բայց նոր աջերը լուրջ վտանգ են ներկայացնում։ Եթե ​​գործել սխալ, ապա այս իրավիճակը կթունավորի քաղաքականությունը և կկանխի կարևոր բարեփոխումները Եվրոպայում։ Աջ կուսակցություններին կառավարությունից և հանրային քննարկումներից ամբողջությամբ հեռացնելու փորձի փոխարեն, հիմնական քաղաքական ուժերը պետք է ձեռք մեկնեն նրանց և ժամանակ առ ժամանակ պայմանավորվեն: Եթե ​​աջ արմատականները ստիպված լինեն իրենց բաժին պատասխանատվությունը կրեն իշխանության համար, նրանց արմատականությունը, անշուշտ, կնվազի։

Վերջին քառորդ դարի ընթացքում Եվրոպան տեսել է ծայրահեղ աջերի ամրապնդման մի քանի ժամանակաշրջան: 2000թ.-ին հակաիսթաբլիշմենտի դեմագոգ Յորգ Հայդերը(Jörg Haider) ցնցեց մայրցամաքը՝ միանալով Ավստրիայի կառավարությանը:

Նոր ալիքը, որը բարձրացել է Եվրոպայով, տարբերվում է նախորդներից։ Առաջին հերթին աջ պատեհապաշտները գտել են նոր թեմաներ, որոնք թույլ են տալիս կրքեր բորբոքել։ Նման կուսակցությունների մեծ մասը շարունակում է տրամադրված լինել օտարերկրացիների  դեմ; բայց տեսնելով, թե ինչ է տեղի ունեցել Բրիտանիայում, նրանք մեղմացրել են իրենց թշնամական վերաբերմունքը ԵՄ անդամակցության նկատմամբ և այժմ գնալով ավելի են դժկամորեն հրաժարվում ընդհանուր արժույթից:

Այս բոլոր կուսակցությունները ոգեշնչված են նոր խնդիրներով ու մտահոգություններով։ Այն առաջին հերթին կլիմայական քաղաքականության մերժումն է։ Երկրորդ տարբերությունն աջերի աջակցության մասշտաբն է: Մեր հաշվարկներով՝ ԵՄ անդամ 27 երկրներից 15-ում այսօր կան արմատական ​​աջ կուսակցություններ, որոնք վայելում են բնակչության 20 և ավելի տոկոսի աջակցությունը (ըստ հասարակական կարծիքի հարցումների)։ Այս թիվը ներառում է եվրոպական բոլոր խոշոր երկրները, բացառությամբ Իսպանիայի, որտեղ ազգայնական» Vox կուսակցությունը վատ հանդես եկավ հուլիսյան ընտրություններում: ԵՄ բնակչության գրեթե 80%-ն այսօր ապրում է այնպիսի երկրներում, որտեղ ծայրահեղ աջերը վայելում են ընտրողների առնվազն մեկ հինգերորդի համակրանքը:

Երրորդ տարբերությունն այն է, որ խաղադրույքներն այսօր շատ ավելի բարձր են, մասնավորապես համաեվրոպական մակարդակում: Ուկրաինայում զինված հակամարտությունը ստիպեց ԵՄ-ին ընդունել նոր անդամներին արևելքից, այդ թվում՝ Ուկրաինային: Միևնույն ժամանակ, այն պետք է հեշտացնի որոշումների կայացման գործընթացը՝ թուլացնելով վետոյի իրավունքը, որն ունեն անդամ երկրները: Այս կարևոր խնդիրը կարող է լրջորեն բարդացնել ազգայնականների հակամիգրացիոն մեծ դաշինքը։

Ինչպե՞ս պետք է չափավոր ընտրողները և կենտրոնամետ կուսակցությունները արձագանքեն աջ արմատականների սպառնալիքին:  Հիմնական կուսակցությունները հրաժարվում են աշխատել ապստամբների հետ, իսկ հիմնական լրատվամիջոցները հրաժարվում են հեռարձակել նրանց տեսակետները: Բայց այս մոտեցումը, հավանաբար, սպառել է իր հնարավորությունները։ Որոշ տեղերում այն դառնում է ոչ արդյունավետ: Գերմանիայում AfD-ի մեկուսացումը ավելի է համոզել ընտրողներին, որ կուսակցությունը ձախողված իսթեբլիշմենտի միակ այլընտրանքն է: Հիմնական քաղաքական կուսակցությունները չեն կարող հավերժ ձևացնել, թե չեն լսում ընտրողների 20 տոկոսի ձայնը, քանի որ դա ի վերջո կհանգեցնի ժողովրդավարության այլասերման։

Միևնույն ժամանակ, գնալով ավելանում են նշանները, որ Եվրոպայում ծայրահեղ աջ կուսակցությունները հակված են չափավորելու իրենց տեսակետները, երբ ստիպված են ստանձնել երկրի կառավարման պատասխանատվությունը: Թիվ մեկ ապացույցը — Ջորջ Մելոնին՝ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո արևմտաեվրոպական երկրի առաջին ծայրահեղ աջ վարչապետը: Հակառակ լիբերալների մտավախություններին, նա պայքարի մեջ չի մտնում Եվրոպայի հետ: Նա դեռ աջակցում է ՆԱՏՕ-ին և Ուկրաինային, ինչը շատ բնորոշ չէ ծայրահեղ աջերին։

Ծայրահեղ աջ կուսակցություններին տեղական և ազգային կառավարություններում ընդգրկելու բոլոր որոշումները պետք է ընդունվեն ծայրահեղ զգուշությամբ, հատկապես, որտեղ ֆաշիզմի պատմությունը զգայուն է: Այստեղ տեղին կլինեն վարքագծի որոշ կանոններ։ Կանոն առաջին։ Որպեսզի իր տեսակետներն ու շահերը հաշվի առնվեն, յուրաքանչյուր կուսակցություն պետք է հրաժարվի բռնությունից, դատապարտի այն և հարգի օրենքի գերակայությունը։ Պակաս կարևոր չեն սահմանադրության դրույթները․ կառավարման ո՞ր մակարդակ կարելի է նրանց թույլատրել:

Ի վերջո, խոշոր կուսակցությունները պետք է խոստովանեն, որ բավականաչափ չեն անում՝ բավարարելու իր քաղաքացիների զայրացած մեծ փոքրամասնության կարիքները:: Կանաչ անցումը արագացնելու փորձը՝ ծախսերը փոխանցելով հանրությանը, երբ նրանք չեն կարող դրանք իրենց թույլ տալ, նման քաղաքականությունը պարզապես դարձնում է ոչ ժողովրդական: Չափազանց կարևոր է կազմակերպել իրազեկման աշխատանքներ և փոխհատուցում տրամադրել առավել տուժածներին: Երբ պետական ​​սահմաններին վերահսկողություն չկա, դա մարդկանց դժգոհությունն է առաջացնում, և լավ գործող միգրացիոն համակարգը կարող է նրանց որոշակի օգուտներ բերել, ինչը պետք է ցույց տալ։ Եվրոպայում ծայրահեղ աջերի նոր հաջողությունները մասամբ կենտրոնամետների ձախողման արդյունք են։ Ուստի կենտրոնը պետք է փորձի շտկել իրավիճակը։