Ինչո՞ւ աշխարհը դեռևս չի կարող հրաժարվել նավթից և գազից

Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ Ռիշի Սունակն այս շաբաթ հաստատել է, որ կտրամադրի 100 նոր լիցենզիա նավթի և գազի արդյունահանման համար Հյուսիսային ծովի բրիտանական մասում:  Այս մասին գրում է բրիտանական լրատվամիջոցը (Why oil and gas are here to stay):

Սունակի գործողություններն ընդգծում են, որ ՄԹ-ն և մնացած աշխարհը ռեալ հնարավորություն չունեն՝ հրաժարվելու նավթից և գազից մոտ ապագայում։ «Նույնիսկ 2050 թվականին հասնելով զուտ զրոյի,- խոստովանել է Սունակը,- մենք դեռ կբավարարենք մեր էներգետիկ կարիքների քառորդ մասը նավթով և գազով»:

Թեև պետք չէ Սունակի վիճակագրությունը գնահատել ըստ անվանական արժեքի-  ոչ ոք չի պատկերացնում Մեծ Բրիտանիայի էներգետիկ կարիքները 2050 թվականին — նա հիմնականում իրավացի է: Նավթն ու գազը ոչ մի տեղ չեն գնալու, և դրա համար կան ծանրակշիռ պատճառներ:

Իհարկե, մենք քաջատեղյակ ենք հռետորաբանությանը բնապահպանների, ովքեր բուռն կերպով հակառակն են պնդում: Կանաչները մեզ հավաստիացնում են, որ «էներգետիկ անցումը» — հանածո վառելիքից վերականգնվող էլեկտրաէներգիայի անխափան գլոբալ շրջադարձը — լավ ընթացքի մեջ է, իսկ էլեկտրական մեքենաներն արդեն բենզինով աշխատող մեքենաներին փոխարինելու ճանապարհին են:

Այդ իսկ պատճառով Սունակի կանաչ լույսը (նավթի հետագա արդյունահանման համար) բրիտանական բնապահպանական լոբբիի կողմից անխուսափելիորեն ընկալվեց որպես հետընթաց: «Դադարեցրե՛ք նավթը» արշավը Սունակին անվանել է «կլիմայական հանցագործ»:

Աշխարհը կանգնած է պարենային ճգնաժամի առաջ

Այս մարդիկ իրենց այնպես են պահում, կարծես աշխարհի մնացած բոլոր շարժումները դեպի «մաքուր էներգիա» արդեն կանխորոշված ​​իրականություն են: Նրանք պնդում են, որ, հրաժարվելով ածխաթթվացնել մեր էներգիան մնացածի հետ միասին, Սունակը Մեծ Բրիտանիան վերածել է վտարանդու: Մեզ ասում են, որ համաշխարհային ներդրումները  աճում են վերականգնվող էներգիայի ոլորտում: Եվրոպայում նավթի և գազի արդյունահանումը հիդրավլիկ ճեղքվածքով արդեն արգելված է։ Մեծ Բրիտանիայի էներգետիկ հետազոտությունների կենտրոնի կանաչ գիտնականների կարծիքով՝ «Դանիան, Ֆրանսիան և Իռլանդիան դադարեցրել են նոր մրցույթների անցկացումը և պարտավորվել են աստիճանաբար դադարեցնել նավթի և գազի արդյունահանումը»: Միջազգային էներգետիկ գործակալությունը (IEA) պնդում է, որ նավթի և գազի ոչ մի նոր հանքավայր, բացի արդեն հաստատվածներից, չի պահանջվի բավարարելու էներգիայի պահանջարկը, երբ աշխարհը հասնի զուտ զրոյական արտանետումների մինչև 2050 թվականը:

Բայց սա հեռու է լինել ամբողջ պատկերը։ Առաջին հերթին Ասիայի համար անվտանգ է շարունակել հանածո վառելիքի այրումը էլեկտրաէներգիա արտադրելու համար: Նույնիսկ էներգետիկ խորհրդատվական Wood Mackenzie ընկերությունը, որը «զրոյական արտանետումների» իդեալը հասանելի է համարում, նշում է, որ Ասիայի էլեկտրաէներգիայի կեսից ավելին դեռ արտադրվում է ածուխից. միայն 2022 թվականին Չինաստանը կառուցել է ածխով աշխատող մի շարք էլեկտրակայաններ (100 ԳՎտ ընդհանուր հզորությամբ), իսկ Ճապոնիան նույնպես նախընտրում է «մաքուր ածուխը»։

Երկրորդ՝ նավթի համաշխարհային պահանջարկը նախորդ ամիս գերազանցեց ամենավերջին, դեռևս նախահամաճարակային գագաթնակետը՝ օրական 102,3 միլիոն բարել, որին հասել էր 2019 թվականի օգոստոսին: Իսկ Նավթ արտահանող երկրների կազմակերպությունը (ՕՊԵԿ) կարծում է, որ մոտ 20 տարի հետո նավթի համաշխարհային պահանջարկը կաճի օրական մինչև 110 մլն բարել։

Վերջապես, ՄԷԳ-ի համառ հավաստիացումները, որ նավթի և գազի նոր հանքավայրեր չեն պահանջվի ապահովելու էլեկտրաէներգիա ամբողջ աշխարհին, սկզբունքորեն անհեթեթ են։ Կազմակերպության սեփական վերլուծության համաձայն՝ մինչև 2050 թվականը ակնկալվող արտանետումների կրճատման գրեթե կեսը կգա «տեխնոլոգիաներին, որոնք  դեռևս հասանելի չեն շուկայում: Գոյություն ունեցող տեխնոլոգիաները, ինչպիսիք են էլեկտրական մեքենաները, որոնք փոխարինում են բենզինով աշխատող մեքենաներին և ջերմային պոմպերը, որոնք փոխարինում են գազով աշխատող կաթսաներին, այնքան լայնորեն չեն ներդրվում՝ նավթի և գազի պահանջարկը իրականում նվազեցնելու համար: Այսպիսով, 2022 թվականին աշխարհի ճանապարհներով միայն 30 միլիոնից պակաս էլեկտրական մեքենա է երթևեկել։ Այս տասնամյակի վերջում նրանց թիվը պետք է հասնի մոտ մեկ միլիարդի, որպեսզի ՄԷԳ-ի հաշվարկներն աշխատեն:

Եթե ​​այս տեխնոլոգիաները չհաջողվի ներդնել, ՄԷԳ-ն նախատեսում է սովորությունների զանգվածային փոփոխություն՝ նվազեցնելու էներգիայի պահանջարկը և ածխաթթու գազի արտանետումները: Այսպիսով, հարյուր միլիոնավոր մարդիկ ամբողջ աշխարհում ստիպված կլինեն միմյանց տեղափոխել, որպեսզի խնայեն բենզինը, իջեցնեն իրենց տներում ջերմաստիճանը 20 աստիճանից ցածր և, ընդհակառակը, օգտագործեն օդորակիչ միայն այն դեպքում, երբ շոգը գերազանցի 24 աստիճանը և այլն։ վրա. Սա պարզապես տեղի չի ունենա: Եթե ​​կառավարությունները փորձեն պարտադրել այս փոփոխությունները, նրանք, անշուշտ, կհանդիպեն կատաղի դիմադրության։