Ինչ պետք է անի Փարիզի ֆինանսական գագաթնաժողովը
Արևմտյան երկրները պետք է միանան բազմակողմ ֆինանսական հաստատությունների վերափոխման ջանքերին, նույնիսկ եթե նշանակում է սեփական ազդեցության որոշ մասը զիջել մյուսներին, ովքեր նախկինում մարգինալացված են եղել: Եվ նրանք, ովքեր հետամուտ են համակարգային բարեփոխումներին, պետք է դիմակայեն միայն ընթացիկ պայմանավորվածությունները շտկելու գայթակղությանը: Այս մասին գրում են հոդվածի հեղինակներ Սեբաստյան Թրեյերը(SÉBASTIEN TREYER) և Բերտրան Բարդեն(BERTRAND BADRÉ) project-syndicate-ում։
Աշխարհի ամենաաղքատ, ամենախոցելի երկրներում կայուն զարգացման ներդրումների բացակայությունն այսօր ամենահրատապ գլոբալ խնդիրներից մեկն է, հատկապես հիմա, երբ այդ երկրներից շատերը պարտքային դժվարությունների մեջ են կամ շուտով կլինեն: COVID-19 համաճարակի հետևանքները, Ուկրաինայի դեմ Ռուսաստանի պատերազմը և շարունակվող կլիմայական աղետները խանգարում են շատ զարգացող տնտեսություններին հասնել վերելքի և սրել համաշխարհային տնտեսության կառուցվածքային անհամաչափությունները:
Սա այն տասնամյակն է, երբ մենք պետք է ավելացնենք ներդրումները կայուն զարգացման համար: Մինչև 2035 թվականը Ենթասահարյան Աֆրիկայում յուրաքանչյուր ամիս պետք է ստեղծվի լրացուցիչ երկու միլիոն արժանապատիվ աշխատատեղ՝ պարզապես աշխատունակ բնակչության աճին համընթաց պահելու համար: Այնուամենայնիվ, այնպիսի խոշոր տերություններ, ինչպիսիք են Միացյալ Նահանգները, Եվրամիությունը և Չինաստանը, քիչ ուշադրություն են դարձնում նման մարտահրավերներին: Փոխարենը, նրանք կենտրոնացած են սեփական տեխնոլոգիական մրցակցության, վերաարդյունաբերականացման(reindustrialization), ածխաթթվացման և զրո վերջնարդյունքով ռազմավարական մանևրումների վրա, որոնք բոլորը կարող են սրել պայմանները զարգացող երկրներում։
Ինչպես զգուշացնում է Բարբադոսի վարչապետը, Գլոբալ Հարավը, ներառյալ զարգացող տնտեսությունները, շարունակում են մնալ ֆինանսական կրիտիկական վիճակում, ինչպես Եվրոպան Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո: Այն ժամանակ ԱՄՆ-ը ստանձնեց վերակառուցման ֆինանսավորումը, որը հավասար էր ստացող երկրների ազգային եկամուտների 3%-ին, քանի որ գիտեր, որ ներդրումները կվճարեն և՛ տնտեսապես, և՛ աշխարհաքաղաքականապես: Այժմ, Արևմտյան երկրները, որոնք դեռևս գերիշխում են Բրետտոն Վուդսի ինստիտուտներում, պետք է գիտակցեն, որ իրենք նույնպես շահագրգռված են գլոբալ ֆինանսական և ինստիտուցիոնալ փոխակերպումներ իրականացնելու մեջ, ոչ միայն աստիճանական, բարեփոխում:
Հակառակ դեպքում հետևանքները աղետալի կլինեն։ Բեմ կստեղծվի աշխարհի շատ մասերում հումանիտար աղետների տարածման համար, էկոլոգիական փլուզման և Չինաստանի վերելքի համար որպես հիմնական ուժի հետևում գտնվող այլընտրանքային բլոկ բազմակողմ ինստիտուտների, որոնք գոյություն ունի վերջինիս շահերին ծառայելու համար: Այս սցենարը, ի վերջո, բոլորին կթողնի ավելի վատ վիճակում, քանի որ մասնատումը և մրցակցությունը տարբեր կանոններ սահմանողների և ինստիտուտների միջև կներկայացնեն զրոյական վերջնարդյունքով դինամիկա և ոչնչացնեն համաշխարհային հանրային բարիքները:
Կանխելու նման արդյունքներ՝ արևմտյան երկրները պետք է միանան բազմակողմ ֆինանսական հաստատությունների վերափոխման ջանքերին, նույնիսկ եթե այն նշանակում է սեփական ազդեցության որոշ մասը զիջել մյուսներին, ովքեր նախկինում մարգինալացված են եղել: Նրանք, ովքեր հետամուտ են համակարգային բարեփոխումներին, պետք է դիմակայեն միայն ընթացիկ պայմանավորվածությունները շտկելու գայթակղությանը: Զարգացման մասին ողջ խոսակցությունը պետք է վերակառուցվի՝ հաշվի առնելով անտեսված խնդիրները, ինչպիսիք են ենթակառուցվածքները և մասնավոր հատվածի դերը և ոչ պետական ֆինանսական հոսքերը:
Սա այն է, ինչ նպատակ ունի անել հունիսի 22-23 Փարիզի գագաթնաժողովը Նոր Գլոբալ ֆինանսավորման պայմանագրի համար(New Global Financing Pact): Բայց որքան կարևոր է հավաքը, նույնքան էլ ռիսկային է։ Եթե միակ արդյունքը քաղաքական դատարկ հայտարարությունն է, բարեփոխումների ավելի լայն ջանքերը կարող են կորցնել վստահությունը: Ահա թե ինչու ներկաները պետք է ներկայացնեն կոնկրետ ծրագիր, որը հավակնոտ է, բայց նաև իրատեսական և իրագործելի:
Գագաթնաժողովը տալիս է ճիշտ հարցեր, և այն հնարավորություն է տալիս բոլորին երևակայությամբ մտածել որ լուծումների մասին` այսօրվա աննախադեպ մարտահրավերների: Քննարկումը պետք է կենտրոնանա երեք ժամանակային հորիզոնների վրա։ Առաջինը հավաքի օրն է, երբ կառավարությունները պետք է համաձայնեն, օրինակ, կլիմայական աղետալի իրադարձությունների առջև ծառացած երկրների պարտքի սպասարկման պարտավորությունների կասեցմանը, ինչպես արվեց COVID-19 համաճարակի գագաթնակետին:
Երկրորդ ժամանակային հորիզոնն ընդգրկում է հաջորդ 18 ամիսները՝ Հնդկաստանի մնացած, ապա՝ Բրազիլիայի G20 նախագահության ընթացքում: Քանի որ ընդամենը վեց ամիս է անցել Փարիզի գագաթնաժողովի հայտարարման օրվանից, բավականաչափ ժամանակ չի մնացել՝ բանակցելու վերջնական համաձայնագրերի շուրջ, որոնք վերաբերում են քաղաքական կարևորագույն հարցերին։
Չնայած դրան, գագաթնաժողովը կարող է խթան ստեղծել առաջիկա ամիսներին նման գործարքների կայացման համար, քանի որ կառավարությունները ուղիներ են գտնում հաղթահարելու ներքին խոչընդոտները ավելի ամուր գործողությունների համար: Օրինակ, նախնական համաձայնությունը բարելավելու արդյունավետությունը, որով բազմակողմ զարգացման բանկերը տեղակայում են գոյություն ունեցող կապիտալը, կարող է ապագայում ավելի մեծ կապիտալ ներդրումների դուռ բացել դոնոր երկրների կողմից:
Երրորդ ժամանակային հորիզոնն ընդգրկում է առաջիկա մի քանի տարիները, երբ անհրաժեշտ կլինի իրականացնել համաշխարհային ֆինանսական համակարգի լայնածավալ բարեփոխումներ: Հողը նախապատրաստելու համար գագաթնաժողովը պետք է ուսումնասիրի տարբեր տեսակի դոնորների մոբիլիզացման և ֆինանսավորման նոր աղբյուրներ օգտագործելու տարբերակները՝ շեշտը դնելով միջազգային հարկային նոր մեխանիզմների ստեղծման վրա:
Սա կօգնի ընդլայնել բանավեճը պաշտոնական զարգացման ֆինանսավորումից դուրս:
Գիտակցելով որքան խորն են այս խնդիրները՝ ՄԱԿ-ի գլխավոր քարտուղար Անտոնիո Գուտերեշը վերջերս առաջարկեց միջոցառումների համապարփակ ծրագիր՝ «անարդյունավետ և անպտուղ»(“unproductive and unrewarding”) ֆինանսները վերահղելու և գլոբալ տնտեսական համակարգում կառուցվածքային անհամաչափությունները վերահավասարակշռելու համար: Փարիզի գագաթնաժողովը պետք է օգնի սկսել այս բանավեճը, որպեսզի այն շոշափելի արդյունքներ բերի:
Սա այն պահն է, որպեսզի հստակեցվի բարեփոխումների օրակարգը, որը բավականաչափ հավակնոտ է`ապագայի համար իրական հույս տալու Գլոբալ Հարավին:
