Ուկրաինան ՆԱՏՕ-ում. սիրտն ասում է՝ այո, իսկ գլուխը՝ ոչ

Անդրատլանտյան դաշինքը պետք է ամեն կերպ օգնի Կիևին, բայց չպետք է Ուկրաինային հրավիրի փոխադարձ պաշտպանության գմբեթի տակ։ Այս մասին գրում է BLOOMBERG-ը:

Շատ համոզիչ պատճառներ կան՝ ընդունելու Ուկրաինային ՆԱՏՕ: Բայց կան նույնիսկ ավելի համոզիչ պատճառներ կան չանելու դա: Ուստի, երբ անդրատլանտյան դաշինքի անդամ 31 երկրների ներկայացուցիչները հանդիպեն հուլիսին Լիտվայում կայանալիք գագաթնաժողովին, նրանք պետք է ամեն կերպ աջակցեն Ուկրաինային, բացի մեկ բանից։ Նրանք չպետք է Կիևին խոստանան, որ ժամանակի ընթացքում այն կդառնա դաշինքի լիիրավ անդամ, և որ նրա վրա նույնպես կտարածվի ՆԱՏՕ-ի կանոնադրության 5-րդ հոդվածը. հոդված, ըստ որի կազմակերպության անդամներից մեկի վրա հարձակումը համարվում է հարձակում բոլորի վրա:

Այս դեպքում մեր առջև դրված չէ այն հարցը, թե արդյոք Ուկրաինան իսկապես «Արեւմուտքի» մաս է կազմում։ Դա միանշանակ այդպես է, և, հետևաբար, պետք է հնարավորինս շուտ անդամակցի Եվրամիությանը:

ՆԱՏՕ-ին Կիևի անդամակցության հարցը նույնպես չի սահմանափակվում միայն որոշելով, թե արդյոք Արևմտյան դաշնակիցները պետք է շարունակեն աջակցել ուկրաինացիներին ռուսական զորքերի դեմ պայքարում։ Նրանք պետք է անպայման աջակցեն՝ զենքով, փողով, հետախուզությամբ և մնացած ամեն ինչով, բայց ոչ իրենց ռազմական ներկայությամբ։

Ներկա պայմաններում, սակայն, Ուկրաինային չպետք է տրվեն 5-րդ հոդվածում ամրագրված անվտանգության երաշխիքները, որոնք վերաբերում են ՆԱՏՕ-ի բոլոր անդամներին։ Ոչ մի դաշինք (ՆԱՏՕ-ն մարդկության պատմության մեջ ամենահաջողված ռազմական բլոկն է) չպետք է հյուրընկալի մի երկիր, որն արդեն կռվում է դաշինքի հակառակորդի դեմ, ով նույնպես միջուկային զենք ունի: Նման դիրքորոշումը ռեալիզմի դրսևորում է։ Սա եզրակացություն է, որը գալիս է գլխից, այլ ոչ թե սրտից, որն ամբողջությամբ երկրպագում է Կիևին։

Այնուամենայնիվ, ցանկացած միջոց, եթե դրանք չնախատեսեն ՆԱՏՕ-ի լիիրավ անդամակցություն, անշուշտ կհիասթափեցնեն Կիևին։ Արտաքին գործերի նախարար Դմիտրի Կուլեբան ասել է, որ եկել է ժամանակը, որպեսզի ՆԱՏՕ-ի դաշինքը, որը խոստացել էր Ուկրաինային անդամակցել դեռևս 2008-ին, բայց կոնկրետ ժամկետ չէր նշել, «դադարի արդարացումներ փնտրել» և գրավոր պարտավորություն ստանձնի Վիլնյուսի գագաթնաժողովում:

Ի վերջո, ըստ Կուլեբայի, անարդար է ընդունել Ֆինլանդիան, որը ընդհանուր սահման ունի Ռուսաստանի և, հնարավոր է, Շվեդիային, ՆԱՏՕ-ի կազմում, բայց մերժել Ուկրաինայի անդամակցությունը: Ի վերջո, ուկրաինացիները ներկայումս պաշտպանում են այն, ինչ մնացել է եվրոպական աշխարհակարգից, և դրա համար վճարում են իրենց արյունով։ Ընթացքում նրանք վերափոխվում են մարտում կոփված զինվորների։ ՆԱՏՕ-ն պետք է երախտապարտ լինի նրանց և պետք է ձգտի այդ մարտական ​​ուժը ներառել իր շարքերում։

Այնուամենայնիվ, ցանկացած միջոց, եթե դրանք չնախատեսեն ՆԱՏՕ-ի լիիրավ անդամակցություն, անշուշտ կհիասթափեցնեն Կիևին։ Արտաքին գործերի նախարար Դմիտրի Կուլեբան ասել է, որ եկել է ժամանակը, որպեսզի ՆԱՏՕ-ի դաշինքը, որը խոստացել էր Ուկրաինային անդամակցել դեռևս 2008-ին, բայց կոնկրետ ժամկետ չէր նշել, «դադարի արդարացումներ փնտրել» և գրավոր պարտավորություն ստանձնի Վիլնյուսի գագաթնաժողովում:

Ի վերջո, ըստ Կուլեբայի, անարդար է ընդունել ՆԱՏՕ Ֆինլանդիային, որը ընդհանուր սահման ունի Ռուսաստանի և, հնարավոր է, Շվեդիային, բայց մերժել Ուկրաինայի անդամակցությունը: Ի վերջո, ուկրաինացիները ներկայումս պաշտպանում են այն, ինչ մնացել է եվրոպական աշխարհակարգից, և դրա համար վճարում են իրենց արյունով։ Ընթացքում նրանք վերափոխվում են մարտում կոփված զինվորների։ ՆԱՏՕ-ն պետք է երախտապարտ լինի նրանց և պետք է ձգտի այդ մարտական ​​ուժը ներառել իր շարքերում։

Համաձայն եմ։ Բայց սիրտն է խոսում, ոչ թե գլուխը: Եթե ​​անդամակցությունը տրվեր միայն այն երկրներին, որոնք իսկապես արժանի են դրան, Ուկրաինան կդառնար դաշինքի մաս, և հնարավոր կլիներ նաև Հունգարիային և Թուրքիային զրկել անդամակցությունից։ Բայց ՆԱՏՕ-ին միանալու իրավունքը չի կարող հիմնված լինել միայն արդարության նկատառումների վրա:

Ուկրաինայի անդամակցության դեմ իրական փաստարկն այլ կերպ է հնչում։ Դա այն է, որ դուք չեք կարող խոստանալ պաշտպանել նոր անդամին, որը արդեն գտնվում է զինված հակամարտության վիճակում, առանց ավտոմատ կերպով մտնելու հենց այդ հակամարտության մեջ: Դաշնակիցները ստիպված կլինեն օգնել ուկրաինացիներին, այսինքն, ըստ էության, կրակել ռուսների վրա։ Էսկալացիայի սցենարները հնարավոր չէ մանրամասնորեն կանխատեսել։ Այնուամենայնիվ, դրանք բոլորը հանգեցնում են երրորդ համաշխարհային պատերազմի սկզբին։

Այս առումով, 5-րդ հոդվածում ամրագրված փոխադարձ պաշտպանության դրույթը ենթադրում է ավտոմատիզմ, որը չի տարբերվում ավելի բարդ դաշինքային հարաբերություններից, որոնք հանգեցրին Առաջին համաշխարհային պատերազմին: Այդ պահին եվրոպացի առաջնորդները չկարողացան կանխատեսել, որ պայմանագրային պարտավորությունների կասկադը Ավստրո-Հունգարիայի և Սերբիայի միջև վեճը կվերածի մայրցամաքային, իսկ հետո գրեթե գլոբալ չափերի մղձավանջի:

Այսօր չկա ընդունելի տարբերակ՝ սահմանելու Ուկրաինայի անդամակցությունը ՆԱՏՕ-ին այնպես, որ բացառի նման ռիսկերը։ Դաշինքը չի կարող, օրինակ, 5-րդ հոդվածը տարածել միայն այն տարածքների վրա, որոնք ներկայումս պատկանում են Կիևին։ Առաջին հերթին այս բացառումն արդեն հավասարազոր է զիջումների, որոնցից ուկրաինացիները միանգամայն իրավացիորեն հրաժարվում են, քանի որ հակառակ դեպքում նրանք իրականում ստիպված կլինեն ռուսներին տալ Զապորոժիեի, Խերսոնի, Դոնեցկի, Լուգանսկի և Ղրիմի մեծ մասը։ Երկրորդ՝ նման տեխնիկական մանրամասները չեն արտացոլի շփման իրական գիծը, որն անընդհատ փոփոխվում է։

Հենց այս հիպոթետիկ իրավիճակում դաշինքը դառնա «կռվող կողմ» դաշնակիցները, հասկանալի պատճառներով, կսկսեն անմիջական մասնակցություն ունենալ Կիևի ռազմավարության մշակմանն ու իրականացմանը։ Նրանց հիմնական խնդիրն է լինելու կանխել կոնֆլիկտի տարածումը դեպի Մերձբալթիկա, Արկտիկա,տիեզերք, ինչպես նաև կանխել միջուկային զենքի օգտագործումը. այսինքն՝ կանխել երրորդ համաշխարհային պատերազմի սկիզբը։ Ըստ էության, Բրյուսելը, Վաշինգտոնը, Լոնդոնը, Բեռլինը և մյուսները պետք է Կիևին թելադրեն, թե որտեղ և ինչպես հարձակվել ռուսների վրա, որտեղ և ինչպես ձեռնպահ մնալ հարձակումներից։ Սա, սակայն, հակասում է ուկրաինացիների սեփական շահերին։

Այս փակուղին չեղավ 2004 թվականին, երբ նախկին խորհրդային երեք այլ հանրապետություններ՝ Էստոնիան, Լատվիան և Լիտվան, ընդգրկված էին յոթ երկրների մեջ, որոնք անդամակցեցին ՆԱՏՕ-ին: Թեև մերձբալթյան երկրները վտանգված էին զգում Մոսկվայից, նրանք պաշտոնապես խաղաղության մեջ էին:

Ուկրաինայի խնդիրները նույնպես տարբերվում են այն իրավիճակից, որում հայտնվել է Կիպրոսը 2004 թվականին, երբ անդամագրվեց Եվրամիությանը (բայց ոչ ՆԱՏՕ-ին): Այս կղզին նույնպես եղել է և դեռևս գտնվում է երկարատև հակամարտության մեջ հյուսիսում էթնիկ թուրքերի և էթնիկ հույների միջև իր մնացած հատվածում:

Եվրամիությունը նույնպես ունի նաև փոխադարձ պաշտպանության կանոն: Այսինքն՝ տեսականորեն բլոկը կարող է ներքաշվել Կիպրոսի հույների և թուրքերի միջև հակամարտության մեջ, ինչպես նաև նրանց աջակիցների հենց Թուրքիայում. որը գոնե թղթի վրա նունպես կարող է անդամակցել Եվրամիությանը։

Բայց Եվրամիության դեպքում փոխադարձ պաշտպանության կանոնն այնքան մշուշոտ է, որ ոչ մի ավտոմատիզմ չի ենթադրում։ Անդամակցությունը վերջինիս առևտրային և քաղաքակրթական բլոկին միանալու խոստում է, որն իր էությամբ խաղաղ և ժողովրդավարական նախագիծ է։ Այդ իսկ պատճառով ուկրաինացիները երկար չեն սպասի միանալուն։

Այսպիսով, ցանկացած աշխարհաքաղաքական ռեալիստ պետք է գա այն եզրակացության, որ Արևմուտքը պարտավոր է օգնել Ուկրաինային՝ արագացնելով ԵՄ-ին անդամակցելու գործընթացը և նրան զենք տրամադրելով ՆԱՏՕ-ի երկրների զինանոցներից և գործարաններից: Այնուամենայնիվ, Արևմուտքը չպետք է ռազմական գործողությունների մեջ մտնի Կիևի կողմից։ Բայց հենց սա է լինելու Ուկրաինայի՝ ՆԱՏՕ-ին անդամակցելու արդյունքը։

Միևնույն ժամանակ արևմտյան անվտանգության երաշխիքները հակամարտության ավարտից հետո այլ հարց է։ Դրանք, անշուշտ, կդառնան Կիևի, Մոսկվայի և միջնորդների միջև խաղաղ բանակցությունների հիմնական կետերից մեկը։