Արդյո՞ք Եվրոպան բավարար գազ ունի ձմռան համար
Ուկրաինայում Ռուսաստանի պատերազմը հանգեցրել է եվրոպական էներգետիկ ճգնաժամի, որի արդյունքում բնական գազի գինը այս տարի հասել է նոր բարձրակետերի: Գրում է AL JAZEERA-ն։
Քանի որ արևմտյան երկրները պայքարում էին Մոսկվայի հետ վերջինիս ներխուժման համար, Ռուսաստանը հիմնականում դադարեցրեց գազի մատակարարումը Եվրոպա:
Փորձելով մեղմել ռուսական գազի կախվածությունը՝ Եվրամիությունը սահմանել է պահեստավորման նվազագույն թիրախներ:
Ներկայումս գազի պահեստավորման հզորությունը լցված է 89,6 տոկոսով, ինչը գերազանցում է հոկտեմբերի 1-ի համար սահմանված 80 տոկոս թիրախը ԵՄ-ի կողմից:
«Պահեստավորումը նախատեսված է սեզոնային սպառման տատանումները լուծելու համար, այլ ոչ թե ռազմավարական պահուստ ապահովելու բեռնարգելքի կամ շրջափակման դեպքում», — ասում է Reuters-ի շուկայի վերլուծաբան Ջոն Քեմփը:
«Ռուսաստանից ներկրումների ամբողջական դադարեցման, սովորականից ավելի ցուրտ ձմռան կամ երկուսն դեպքում էլ, գազը սակավ կլինի մինչև 2023 թվականի մարտի վերջը»։ ԵՄ երկրները համաձայնել են արտակարգ տուրքեր սահմանել էներգետիկ ընկերությունների Ակնկալվում է, որ 2022 թվականին գազի համաշխարհային սպառումը կնվազի 0,8 տոկոսով, ինչը Եվրոպայում պահանջարկի 10 տոկոս կրճատման արդյունքն է, նշվում է Միջազգային էներգետիկ գործակալության (IEA) այս շաբաթ հրապարակված զեկույցում։
Գազի թանկացման ժամանակացույցը
Գազի գները Եվրոպայում թանկացել են փետրվարի 24-ին՝ Ռուսաստանի Ուկրաինա ներխուժումից հետո։
Օգոստոսին Ռուսաստանը դադարեցրեց գազի մատակարարումները «Հյուսիսային հոսք 1» խողովակաշարով՝ պատճառաբանելով վերանորոգման անհրաժեշտությունը, և հայտարարեց, որ չի վերսկսի մատակարարումները, քանի դեռ չեն չեղարկել Մոսկվայի դեմ պատժամիջոցները։
Միևնույն ժամանակ, եվրոպական երկրները դժվարացել են գտնել այլընտրանքային էներգիայի պաշարներ, որոնք օգտագործվում են տները տաքացնելու, էլեկտրաէներգիա արտադրելու և գործարաններ աշխատեցնելու համար:
Բացի այդ, գազի արտահոսքերը վտանգի տակ են դրել Nord Stream 1 և 2 խողովակաշարերը, ընդ որում Դանիան հայտնել է, որ ամենամեծ արտահոսքը սեպտեմբերին մակերևույթի մակարդակի խանգարումներ է առաջացրել:
Ռուսաստանի և Արևմուտքի պաշտոնյաները դիվերսիա են կասկածում որպես արտահոսքի պատճառ՝ մեղադրելով միմյանց։
Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ ԵՄ-ն մինչև հոկտեմբերի 1-ը հասնում է գազի պահեստավորման իր մանդատին, ձմռանը գազի մատակարարման պակասորդի մտավախությունները թուլացել են, իսկ գինը վերջերս նվազել է:
Սակայն Reuters-ում Քեմփը զգուշացրել է. «Պաշարների կուտակումը Եվրոպային ավելի ուժեղ դիրքի է դրել, քան նախորդ տարի, բայց տարածաշրջանային մատակարարումները դեռևս վտանգի տակ են, ինչը կպահանջի շուկայից և քաղաքականություն մշակողներից հետագա քայլեր»:
Որքա՞ն է Եվրոպան կախված գազից
Եվրոպան մեծապես կախված է գազից՝ էլեկտրաէներգիա, տրանսպորտ և ջեռուցում գեներացնելու համար: 2021 թվականին մայրցամաքի էներգիայի 34 տոկոսը ստացվել է գազից:
Բելառուսը գազից ամենից կախված երկիրն է Եվրոպայում՝ իր էներգիայի 62 տոկոսը ստանում է գազից, որին հաջորդում են Ռուսաստանը (54 տոկոս), Իտալիան (42 տոկոս), Միացյալ Թագավորությունը (40 տոկոս) և Հունգարիան (39 տոկոս):
2021 թվականին Եվրոպայի էներգիայի 76 տոկոսը ստացվել է հանածո վառելիքի այրման միջոցով՝ գազ (34 տոկոս), նավթ (31 տոկոս) և ածուխ (11 տոկոս):
Վերականգնվող էներգետիկային, ներառյալ հիդրոէներգիային, արևին, քամուն և կենսավառելիքին, բաժին է ընկել 14 տոկոսին, իսկ միջուկայինը կազմում է մնացյալ 10 տոկոսը:
Ռուսաստանի գազի մատակարարման ճնշումը ստիպել է երկրներին արագացնել այլընտրանքների որոնումը:
Գերմանիան հայտարարեց, որ ժամանակավորապես կսառեցնի երկու ատոմակայանների աշխատանքների դադարեցումը էներգետիկ անվտանգության ապահովման նպատակով:
Գազի պահեստավորումը Եվրոպայում
ԵՄ-ն այժմ 15 տոկոսով ավելի շատ գազ է պահեստավորել քան նախորդ տարվա նույն ժամանակահատվածում։
ԵՄ անդամներից շատերն ունեն գազի պահեստարաններ իրենց երկրներում, ընդ որում պահեստարանային հզորությունները Գերմանիայում, Իտալիայում, Ֆրանսիայում, Նիդեռլանդներում և Ավստրիայում կազմում են ԵՄ ընդհանուր հզորության երկու երրորդը:
Այն երկրները, որոնք չունեն պահեստարաններ, պետք է իրենց տարեկան ներքին գազի սպառման 15 տոկոսը պահեն այլ անդամ երկրներում գտնվող պաշարներում՝ համաձայն Եվրոպական խորհրդի կանոնակարգի:
Դրանց թվում են Իռլանդիան, Ֆինլանդիան, Էստոնիան, Լիտվան, Լյուքսեմբուրգը, Սլովենիան, Հունաստանը և Կիպրոսը:
Գազի պահեստավորումը անդամ երկրների կողմից
Եվրոպան բնական գազի ամենամեծ ներկրողն է աշխարհում։
2021 թվականին Ռուսաստանը, Գերմանիան, Մեծ Բրիտանիան, Իտալիան և Ֆրանսիան գազից սպառել են մայրցամաքի 10,073 տերավատ ժամ (TWh) էներգիայի երեք քառորդը:
Ի հավելումն գազի պահեստավորման մարտահրավերներին դիմագրավելուն՝ ԵՄ մի քանի երկրներ հայտարարել են բազմամիլիարդ դոլարային արժողությամբ արտակարգ միջոցների մասին՝ պայքարելու էներգակիրների գնաճի դեմ:
Գերմանիայում գազի պաշարները ներկայումս կազմում են 92 տոկոս, իսկ Ֆրանսիայում՝ 97։
Գազի սակագինը կմնա՞ բարձր
Գազի պակասից խուսափելու ԵՄ ջանքերից հետո, ըստ Goldman Sachs-ի, այս ձմռանը գազի գինը հավանաբար կկրճատվի երկու անգամ:
Սեպտեմբերին ներդրումային բանկը նշեց, որ ակնկալում է, որ բնական գազի եվրոպական մեծածախ գները մինչև 2023 թվականի մարտի վերջը կիջնեն մինչև 100 եվրո (99 դոլար) մեկ մեգավատ ժամի համար (ՄՎտ/ժ)՝ ենթադրելով ձմեռային նորմալ պայմաններ:
Հեղուկ բնական գազի (LNG) ներմուծումը Եվրոպայում աճել է՝ 2022 թվականի առաջին ութ ամիսներին պահանջարկի 65 տոկոս աճ՝ նախորդ տարվա համեմատ:
Ըստ ՄԷԳ-ի վերլուծության, եթե ռուսական գազի մատակարարման ամբողջական դադարեցում լինի և առանց պահանջարկի կրճատման, ԵՄ գազի պահեստները փետրվարին լցված կլինեն 20 տոկոսից պակաս՝ ենթադրելով LNG մատակարարման բարձր մակարդակ:
