Դոնբասում պատերազմի երկու ձևաչափերը

Ներկայացնում ենք ուկրաինական «Апостроф» պարբերականի վերլուծական հոդվածը:

Ուկրաինայի ազգային անվտանգության և պաշտպանությա խորհրդի քարտուղար Ալեքսանդր Տուրչինովը հայտարարել է, որ ժամանակն է անցում կատարելու երկիրը պաշտպանելու նոր ձևաչափի՝ Դոնբասում ընթացող հակաահաբեկչական օպերացիայի փոխարեն (այդպես են կոչում ուկրաինական իշխանությունները Դոնբասում ռուսամետ տեղական իշխանությունների դեմ  գործողությունները – խմբ.): Տուրիչինովի կարծիքով անհրաժեշտ է Ուկրաինայի զինված ուժերի գործառնության կարգը փոխել հիբրիդային սպառնալիքներին ավելի արդյունավետ պաշտպանվելու համար:

Ի՞նչ է նախատեսում այդ նոր ձևաչափը պարզաբանել է ուկրաինացի ռազմական փորձագետ Օլեգ Ժդանովը:

Ուկրաինացիների շրջանում Տուրչինովը դիտարկվում որպես Ղրիմը կորցրած քաղաքական գործիչ: Արդարանալու համար նա պարբերաբար բարձրագոչ հայտարարություն է անում: Երկիրը պաշտպանելու մասին հայտարարությունը փորձագետն այլ կերպ կոչվում է «քաղաքական  փիար», որի նպատակն է հիշեցնել սեփական անձի մասին:

Ուկրաինայի նախագահ Պետրո Պորոշենկոն հստակ հետևում է քաղաքական երկնակամարին և հանգրեցրել է իր շուրջ գտնվող բոլոր աստղերը: Հարց է անգամ առաջ գալիս. «Եթե վերաընտրություն լինի, ու՞մ ընտրել: Պատասխան չկա»: Արսենիյ Յացենյուկի (ով ազատվեց վարչապետի պաշտոնից 2016 թ. ապրիլին – խմբ.) ճակատագրին չարժանանալու համար  Տուրչինովը  պարբերաբար «ճիշտ բաներ է ասում»: Այժմ էլ հայտարարում է, որ հակաահաբեկչական օպերացիան իրեն սպառել է և անհրաժեշտ է նոր ձևաչափի  անցնել: Այստեղ երկու տարբերակ կա.

• ընդունել տարածքի հատուկ կարգավիճակը և պրոռուսական զինյալներին համաներում տրամադրել,
• հակաահաբեկչական օպերացիան վերածել Ռուսաստանի Դաշնության հետ պատերազմի:

Անհավանական է, սակայն հանրությունը երկու տարբերակն էլ չի ընդունի: Դրանից ելնելով՝ Ժդանով ենթադրում է, որ այն զուտ պոպուլիստական հայտարարություն է, որի նպատակն է հիշեցնել սեփական անձի մասին:

Որպես նոր ձևաչափ՝ ռազմական դրության հաստատման տարբերակին նախագահը չի գնա՝ հաշվի առնելով քաղաքական իրավիճակը: Ռազմական դրությունը ենթադրում է այդ տարածքների ամբողջական իզոլացում, ինչը կկասեցնի մաքսանենգ ապրանքների ու թմրամիջոցների շահավետ  (խմբ.) տարածումը: Դրանից բացի ռազմական դրություն հնարավոր չէ հաստատել հակաահաբեկչական օպերացիայի պայմաններում, դրա համար հարկ է ընդունել, որ երկիրը պատերազմի մեջ է: Սակայն նախագահն անգամ արտակարգ դրություն չհաստատեց, ինչի իրավունքն ունի և կարող է Դոնբասի տարածքը հայտարարել հումանիտար աղետի գոտի: Նա դրան չգնաց, քանի որ կարող են միջամտել միջազգային ինստիտուտները և իրավիճակին հետևորդների թիվը շատ մեծ կլինի:

Փորձագետն ուշադրություն է հրավիրում այն իրողությանը, թե որքան վարժ է նախագահն օգտագործում Ազգային անվտանգության և պաշտպանության խորհուրդը: Երբ հարկ է կիսել պատասխանատվությունը հրավիրում է Խորհրդի նիստ, այն որոշումներն ընդունում է, նախագահը ստորագրում է՝ շեշտելով, որ դա Խորհրդի որոշումն է, ոչ թե իր, այդպես ընդունվեց ռուսական (խմբ.) սոցցանցերի արգելման որոշումը: Երբ նախագահին դա պետք չէ, նա խնդիր է դնում Գերագույն ռադայի առջև, իսկ խորհրդարանը քվեարկում է այնպես, ինչպես պետք է պետության ղեկավարին: