2023 թվականի ամենակարևոր զարգացումները

2023 թվականը կհիշվի տնտեսական, քաղաքական և տեխնոլոգիական բազմաթիվ նշանակալի զարգացումներով։ Սակայն ամենաուշագրավներից մեկը մի բան է, որը տեղի չունեցավ.ռեցեսիան ԱՄՆ-ում: Մինչ Եվրոպայի որոշ մասեր սիրախաղ էին անում ռեցեսիայի հետ, և Չինաստանը դանդաղեց իր «զրո-քովիդ» սահմանափակումները վերացնելուց հետո, ԱՄՆ աշխատաշուկան և ամերիկացի սպառողները ցույց տվեցին բավականին դիմացկունություն: Այս մասին գրում է հոդվածի հեղինակ Միշել Ջ. Բոսկինը(Michael J. Boskin) project-syndicate-ում:

Սա ինձ համար անակնկալ չէր: 2021 թվականի ամռանը ես կանխատեսում էի, որ նախագահ Ջո Բայդենի, այսպես կոչված, Ամերիկյան փրկության ծրագիրը — կանխիկ վճարումների և սուբսիդիաների անհարկի 1,9 տրիլիոն դոլարի փաթեթ, որը երեք անգամ գերազանցում է գնահատված ելքային բացը հաջորդ երկու տարիների ընթացքում — կառաջացնի բարձր գնաճի նոպա։ Ի պատասխան՝ Դաշնային պահուստը պետք է բարձրացնի իր թիրախային տոկոսադրույքը, և տնտեսությունը պատշաճ կերպով կդանդաղի։

Այնուամենայնիվ, ես չէի մտնում մեծամասնության մեջ, որը պնդում էր ռեցեսիայի մոտ լինելը: Փոխարենը, ես կարծում էի, որ մեղմ վայրէջքի լավ հնարավորություն կա (գնաճի մակարդակի նվազում ավելի բարձր գործազրկության բացակայության դեպքում), քանի որ աշխատողներ վարձելու և պահելու հետ կապված վերջին դժվարությունները շատ ընկերությունների կստիպեն կուտակել աշխատուժը:

Բայց ԱՄՆ-ը դեռ դուրս չի եկել անտառից: Թուլության որոշ ակնհայտ նշաններ կան, օրինակ՝ առևտրային անշարժ գույքի ոլորտում, և թեև գնաճը նվազման միտում ունի, հիմնական անձնական սպառման ծախսերի (PCE) ինդեքսը, որը բացառում է սննդամթերքի և էներգիայի անկայուն գները, դեռևս հոկտեմբերին տարեկան կտրվածքով աճել է 3,5%-ով — շատ ավելի բարձր  Fed-ի 2% թիրախից:

Ավելին, գնաճի կուտակային դաժան ազդեցությունը լարել է տնային տնտեսությունների շատ բյուջեներ, ինչը օգնում է բացատրել, թե ինչու է Բայդենը զիջում նախկին նախագահ Դոնալդ Թրամփին 2024 թվականի ընտրություններից առաջ անցկացված հարցումներում: Բազմաթիվ այլ խնդիրներ նույնպես նպաստել են ընտրողների տրամադրության վրա:

1%-ի միֆը

Տասը տարի առաջ ոչ ոք չէր կանխատեսի մեծ ցամաքային պատերազմ Եվրոպայում: Չնայած Ուկրաինայի վերջին հաջողություններին՝ մաքրելով Սև ծովը ռուսական ռազմածովային սպառնալիքներից, հակամարտությունը տեղում փակուղում է, և վերջ չի երևում: Բարեբախտաբար, համաշխարհային էներգետիկ շուկան հեղուկ բնական գազ (LNG) մատակարարեց Եվրոպա ավելի արագ, քան կանխատեսվում էր: Այդ բեռնափոխադրումները, զուգորդված գթասիրտ տաք ձմռան հետ, խնայեցին մայրցամաքի մեծ մասին ռուսական էներգիայից անջատվելու ծանր դժվարություններից: Սա ևս մեկ օրինակ է այն առավելությունների, որոնք առաջարկում են շուկաները, երբ նրանց թույլատրվում է գործել:

Միևնույն ժամանակ, ՀԱՄԱՍ-ի բարբարոսական ահաբեկչական հարձակումը Իսրայելի վրա աշխարհը ենթարկեց այլասերված դաժանության ցնցող մակարդակի, ներառյալ բռնաբարություններն ու քաղաքացիական անձանց գլխատումները իրենց տներում:: Ավելի վատ է, որ Իսրայելի պատասխանը, հաշվի առնելով Գազայում քաղաքացիական զոհերը և ծայրահեղ դժվարությունները, հանգեցրել է ՀԱՄԱՍ-ի կողմնակից տրամադրությունների աճին ԱՄՆ քոլեջներում, որտեղ շատերը կոչ են անում վերացնել Իսրայել պետությունը: Վերջերս YouGov/Economist-ի հարցման ժամանակ 18-ից 29 տարեկան յուրաքանչյուր հինգերորդ ամերիկացին Հոլոքոստը նկարագրել է որպես «միֆ»։

Ամերիկացիների մեծ մասը ցնցված և հիասթափված է համալսարանների նախագահների թույլ արձագանքից համալսարանական հակասեմիտիզմին: Բայց նրանք չպետք է զարմանան: Սա արթնացած «առաջադեմ» գաղափարախոսության հերթական դրսևորում է, որը թույլ է տրվել մետաստազներ տալ էլիտար բուհերի միջոցով: Արդյունքում, յուրաքանչյուր հարց ենթարկվում է «ճնշողների ընդդեմ ճնշվածների» պարզամիտ ձևավորմանը։ «Փոխհատվածային» զոհերի և անճշգրիտ պատմության հիերարխիաները սովորաբար օգտագործվում են ընտրված խմբերի նողկալի վարքագիծն արդարացնելու համար:

Մենք բոլորս այժմ ծանոթ ենք ձգանման նախազգուշացումներին, անվտանգ տարածքներին, դերանունների մոլուցքին և չեղյալ համարելու մշակույթին, որոնք բոլորն էլ դուրս են մղել ողջախոհությունը, համընդհանուր հարգանքը բոլոր մարդկանց նկատմամբ, օբյեկտիվությունը և ազնիվ հարցումը: «Հավասարության», «ներառման» և «արդարության» կոչերը համալսարանում և շատ կորպորացիաներում երբեք չեն տարածվել հրեաների վրա, որոնք կազմում են ԱՄՆ բնակչության 2,5%-ը, մինչդեռ կրում են ատելության հանցագործությունների 63%-ը (ներառյալ կրոնը), կամ ասիացիների վրա: Զարմանալի չէ, որ բարձրագույն կրթությունը բախվում է վստահության ճգնաժամի և պահանջում է փոխհատուցում:

Ինչպես կանխել ապոկալիպսիսը

2023 թվականի ամենակարևոր զարգացման համար պայքարում է նաև գեներատիվ արհեստական բանկանության պայթյունը: ԱԲ-ն տարիներ շարունակ օգտագործվել է տարբեր ծրագրերում, սակայն արագ բարելավումները և մտավախությունները, որ այն կտեղահանի մարդկանց, ստիպել են կառավարություններին ջանքեր գործադրել խելամիտ կանոններ ստեղծելու համար: Առավելությունները առավելագույնի հասցնելն ու վնասը մեղմելը հեշտ չի լինի, հատկապես հաշվի առնելով Չինաստանի սեփական ԱԲ-ի արագ առաջընթացը:

Վերջապես, Ամերիկան կորցրեց երկու հսկաների տարեվերջին: Ես պատիվ ունեցա ընկեր անվանել ինչպես ԱՄՆ նախկին պետքարտուղար Հենրի Քիսինջերին, այնպես էլ ԱՄՆ Գերագույն դատարանի նախկին դատավոր Սանդրա Դեյ Օ’Քոնորին: Ինչպես իր մտերիմ ընկեր, նախկին պետքարտուղար Ջորջ Շուլցը, Քիսինջերը մահացավ իր 100-ամյակից անմիջապես հետո: Նա առավել հայտնի էր «Չինաստանի խաղաքարտը» խաղալով` սեպ խրելու չին-խորհրդային հարաբերություններում; վերջ տալով Վիետնամի պատերազմին, որի համար արժանացել է Խաղաղության Նոբելյան մրցանակի; և կառավարելով սառը պատերազմի հարաբերությունները Խորհրդային Միության հետ:

Քիսինջերի «ուժերի հավասարակշռության» իրական քաղաքականությունը, անշուշտ, ունեցել է իր քննադատներին, հատկապես քաղաքացիական զոհերի պատճառով Կամբոջայում, Վիետնամում և Արևելյան Թիմորում: Բայց պատմությունը նրան (Շուլցի հետ միասին) կնշի Ամերիկայի մեծագույն դիվանագետների թվում (Դին Աչեսոնի, Ջորջ Քենանի և Ջորջ Մարշալի հետ միասին), ովքեր օգնեցին նախագահ Հարի Թրումենին հիմնել տնտեսական և անվտանգության ընդհանրությունները Երկրորդ համաշխարհային պատերազմից հետո:

Օ’Քոնորը՝ առաջին կին արդարադատը, պրագմատիկ, պահպանողական, խոնարհ, հմայիչ և կոշտ էր, բայց երբեք չարաճճի(O’Connor, the first female justice, was pragmatic, conservative, humble, charming, and tough, but never mean)։ Եթե նա լիբերալ դեմոկրատ լիներ, նրա անունը կկրեին ավելի շատ արձաններ և հասարակական ենթակառուցվածքներ: Տասնամյակներ շարունակ Դատարանի քվեարկության ժամանակ նա հաճախ մերժում էր բացարձակ դիրքորոշումները այնպիսի սուր հարցերի վերաբերյալ, ինչպիսին է աբորտը, և ձևավորեց փոխզիջումներ, որոնք կարող էին ընդունել ամերիկացիների մեծ մասը:

Երկուսն էլ շարունակել են իրենց ուշագրավ տաղանդները ներդնել պետական ծառայությունից երկար ժամանակ անց: Մինչ Քիսինջերը խորհուրդ էր տալիս համաշխարհային առաջնորդներին և գրում ազդեցիկ գրքեր այնպիսի տեմպերով, որոնք ապշեցնում էին նույնիսկ ամենաբեղմնավոր երիտասարդ հեղինակին, Օ’Քոնորը խթանում էր քաղաքացիական կրթությունը, որը վտանգավոր կերպով անհետանում էր K-12 (և քոլեջի) կրթական ծրագրերից: Մեզ մնում է միայն հուսալ, որ շուտով կհայտնվի մտածողների և իրենց տրամաչափի կատարողների նոր սերունդ, որը կօգնի դյուրագրգիռ ազգին ուղղորդել անհանգիստ ժամանակներում: