ԵՄ հայտը բազմաբևեռության համար. ի՞նչ ռազմավարություն է մշակվել
Չինաստանի վերաբերյալ Եվրահանձնաժողովի նախագահ Ուրսուլա ֆոն դեր Լեյենի ելույթում անդրատլանտյան հղումների բացակայությունը պետք է դիտարկել զարգացող աշխարհի նկատմամբ ԵՄ հետաքրքրության պրիզմայով, գրում է Ժանն Լեյնոն։ Հոդվածը հրապարակված է EURACTIV-ում:
Ժանն Լեյնոն Կոնրադ-Ադենաուեր հիմնադրամի արտաքին և անվտանգության քաղաքականության և բազմակողմանիության ծրագրերի ղեկավարն է:
Ճիշտ ժամանակին, նախքան նախագահ Մակրոնի հետ Չինաստան այցելելը, Եվրահանձնաժողովի նախագահ Ուրսուլա ֆոն դեր Լեյենը ներկայացրեց իր տեսակետը ԵՄ-Չինաստան ապագա հարաբերությունների վերաբերյալ: Մարտի 30-ի ելույթում նա գծագրեց Եվրոպայի արձագանքը ավելի հաստատակամ Չինաստանին: Նախագահ ֆոն դեր Լեյենն իր ելույթում չի հիշատակել ո”չ ԱՄՆ-ը, ո’չ էլ անդրատլանտյան հարաբերությունները։
Թեև ելույթի հիմնական թիրախը կարող էր լինել Պեկինում որոշում կայացնողները, նրա փաստարկները ցույց են տալիս, թե ինչպես է Եվրամիությունը ներկայումս ցանկանում տեսնել իրեն, մասնավորապես որպես անկախ դերակատար, որն առաջարկում է համագործակցության տարբերակներ այն երկրներին, որոնք չեն ցանկանում (բացահայտորեն) ընտրել Վաշինգտոնի կամ Պեկինի միջև:
Ըստ ֆոն դեր Լեյենի՝ ԵՄ-ն պետք է փոխի իր մոտեցումը Չինաստանի նկատմամբ, որը «տանը ավելի ռեպրեսիվ է դառնում, իսկ դրսում՝ ավելի ինքնավստահ»: Քանի որ Չինաստանը հեռանում է բացման և բարեփոխումների քաղաքականությունից դեպի մի պետություն, որը առաջնորդվում է անվտանգության և վերահսկողության մտահոգություններով, Եվրոպան պետք է շտկի իր մոտեցումը:
Չինաստանի հարաբերությունների կառավարման նոր հիմնական բառը ռիսկը հեռացնելն է: Ռիսկի հեռացումն ավելի դիվանագիտական է թվում, քան «անջատումը», որը լայնորեն կիրառվում էր Թրամփի վարչակազմի օրոք:
Ուղերձ Պեկինին, Վաշինգտոնին և մնացյալ աշխարհին. Եվրոպան բաց է բիզնեսի համար, բայց ոչ ամեն գնով:
Իր ելույթում Ուրսուլա ֆոն դեր Լեյենը ներկայացրեց մի քանի սյուների վրա կառուցված «Տնտեսական ռիսկերի նվազեցման ռազմավարությունը»: «Առաջին հենասյունը կենտրոնացած է եվրոպական մրցունակության և ճկունության բարձրացման վրա ապագա տեխնոլոգիաներում, որոնք հնարավորություն են տալիս մայրցամաքի համար կանաչ և թվային անցում կատարել:
ԵՄ-ի զուտ զրոյական ակտը, որը լայնորեն դիտվում է որպես պատասխան ԱՄՆ-ի գնաճի նվազեցման ակտին, նպատակ ունի տուն բերել մաքուր տեխնոլոգիաների արտադրությունը Եվրոպա: Այն նշում է, որ ապագա տեխնոլոգիաների 40%-ը պետք է արտադրվի Եվրոպայում, և ճանապարհ է հարթում այս ոլորտներում ազգային և եվրոպական մակարդակով սուբսիդավորման համար:
Երկրորդ, ռիսկի նվազեցումը, սովորելով Չինաստանի հետ Ճապոնիայի փորձից, պետք է ներառի ավելի մեծ ինքնավարություն՝ պայմանավորված կարևոր հումքով: Ակնկալում է, որ եվրոպական հետաքրքրությունը մեծանում է հանքանյութերով հարուստ Աֆրիկայի, Լատինական Ամերիկայի և Հարավարևելյան Ասիայի երկրներում՝ օգտագործելով այնպիսի գործիքներ, ինչպիսին է շատ գովերգված, բայց իրականում ոչ հայտնի Global Gateway նախաձեռնությունը:
ԵՄ-ի «ռիսկի վերացման ռազմավարության» երկրորդ և երրորդ սյուները ներառում են հին պաշտպանական առևտրային գործիքների նոր և ավելի լավ կիրառման մշակումը: ԵՄ-ն պետք է ավելի լավ օգտագործի արտահանման վերահսկողության, օտարերկրյա ուղղակի ներդրումների ստուգումը և օտարերկրյա սուբսիդավորման գործիքները:
Ինչ վերաբերում է նոր պաշտպանական գործիքներին, Հանձնաժողովի նախագահը հայտարարեց, որ ԵՄ-ն աշխատում է մի գործիքի վրա, որը կարող է կենտրոնանալ արտագնա ներդրումների վրա՝ նկատի ունենալով ներդրումներ Եվրոպայից դեպի «համակարգային մրցակիցներ», ինչպիսին Չինաստանն է:
Վերջապես, ԵՄ-ն կցանկանար սերտորեն համագործակցել գլոբալ գործընկերների հետ՝ նշելով G7-ը, G20-ը և ASEAN-ի անդամները (…)՝ կրկին առանց հստակ անվանելով ԱՄՆ-ին: Գործընկերների հետ այս դասավորվածությունը պետք է ուղեկցվի առևտրային համաձայնագրերով այնպիսի երկրների հետ, ինչպիսիք են Նոր Զելանդիան, Ավստրալիան, Հնդկաստանը և ASEAN-ի և MERCOSUR-ի անդամները:
Ակնհայտորեն, ձեռնոցները հստակ անջատված են, քանի որ նախագահներ Մակրոնը և ֆոն դեր Լեյենը մեկնում են Պեկին՝ կառավարելու Չինաստանի հետ հարաբերությունները:
ԵՄ-ն ամուր կանգնած է Ուկրաինայի կողքին, քննադատաբար է վերաբերվում Ռուսաստան-Չինաստան բարեկամությանը և պաշտպանում է ՄԱԿ-ի կանոնադրությունը և մարդու իրավունքները:
Այնուամենայնիվ, ԵՄ-ն կարծես թե չի ցանկանում բացահայտորեն միավորվել իր ամենամոտ գործընկերներից մեկի՝ Միացյալ Նահանգների հետ:
ԱՄՆ-ի վերաբերյալ այս լռությունը պետք է դիտարկվի զարգացող աշխարհի նկատմամբ Եվրամիության հետաքրքրության պրիզմայով:
ԵՄ-ն զարգացող աշխարհին պետք է ռազմավարական ինքնավարության հասնելու և իր թվային և կանաչ փոխակերպման համար: Եվ ինչպես ԵՄ-ն, այնպես էլ զարգացող աշխարհի մեծ մասը չի ցանկանում հստակ կողմ ընտրել ԱՄՆ-ի և Չինաստանի միջև:
