Առևտրային պատերազմի դասերը. Արդյոք աշխարհը կկարողանա գոյատևել առանց ԱՄՆ-ի առաջնորդության
Հոդվածը վերլուծում է ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի վարչակազմի առևտրային քաղաքականությունը, որը դիտվում է որպես հետպատերազմյան գլոբալ տնտեսական կարգի հիմնասյուների խարխլում։ Հեղինակը պնդում է, որ Թրամփի «բաժանիր և տիրիր» մարտավարությանը դիմակայելու համար Առևտրի համաշխարհային կազմակերպության (ԱՀԿ) անդամները պետք է համակարգված և կոլեկտիվ արձագանք տան՝ հիմնելով նոր բազմակողմ կառույց։
1. ԱՄՆ Քաղաքականությունը՝ ԱՀԿ Կանոնների Խախտում
- ԱՀԿ-ի Սկզբունքների Խախտում: Թրամփի վարչակազմի կողմից կիրառվող լայնածավալ սակագները (օրինակ՝ Ճապոնական ավտոմեքենաների սակագինը կրճատելը, Հարավային Կորեայի համար 25%-ի պահպանումը) խախտում են ԱՀԿ-ի բանակցված սակագնային շեմերը։
- «Ամենաշահավետ Ազգի» Սկզբունքի Խախտում: ԱՄՆ-ի գործողությունները՝ մասնավոր բանակցություններ վարելը և տարբեր երկրների նկատմամբ տարբեր առևտրային խոչընդոտներ կիրառելը, խախտում են ԱՀԿ-ի «Ամենաշահավետ Ազգի» (Most-Favored-Nation) սկզբունքը։
- «Բաժանիր և Տիրիր» Մարտավարությունը: Թրամփի ռազմավարության հիմքում ընկած է միջազգային դաշնակիցներին մեկուսացնելու և սպառնալիքի տակ բանակցություններ պարտադրելու մարտավարությունը, ինչը նրանց ստիպում է ընդունել Ամերիկայի համար առավել շահավետ պայմաններ (օրինակ՝ ԱՄՆ-ում օտարերկրյա ուղղակի ներդրումների ֆիքսված մակարդակներ պահանջելը կամ «ոսկե բաժնեմաս» պահանջելը՝ Nippon Steel-ին US Steel-ի վաճառքը հաստատելու համար)։
2. Կանադայի Առաջարկը՝ Կոլեկտիվ Պատասխան
- Կառնիի Նախաձեռնությունը: Կանադայի վարչապետ Մարկ Քարնին առաջարկել է, որ աշխարհի խոշոր առևտրային բլոկները՝ հատկապես Եվրոպական Միությունը (ԵՄ) և Անդրխաղաղօվկիանոսյան Գործընկերության Համապարփակ և Առաջադեմ Համաձայնագիրը (CPTPP), միավորեն ուժերը՝ ստեղծելու նոր բազմակողմ կոալիցիա։
- Համատեղ Ուժ: Նման կոլեկտիվ գործողությունը զգալիորեն կմեծացնի սակարկման ուժը (bargaining power)՝ դարձնելով Թրամփի «բաժանիր և տիրիր» մարտավարությունը անարդյունավետ։
3. Երկու Այլընտրանքային Լուծումներ
Հոդվածը ներկայացնում է գլոբալ առևտրային կարգը պահպանելու երկու հնարավոր ճանապարհ, մինչև ԱՄՆ-ը որոշի փոխել կուրսը.
- Նոր Գլոբալ Առևտրային Կազմակերպության Ստեղծում:
- Մանդատ: Ստեղծել նոր կազմակերպություն, որը կընդունի ԱՀԿ-ի համաձայնագրերը և կներառի վեճերի լուծման մեխանիզմները։
-
Արդարության զենքը. Ինչպես կարող Է հարստության հարկը փրկել ժողովրդավարությունն ու մոլորակը
Ազդեցություն: Եթե Նոր Գլոբալ Առևտրային Կազմակերպությունը ներկայացնի միջազգային առևտրի 60%-ը (ԱՄՆ-ը կազմում է 10-12%, Չինաստանը՝ 15%), նրա կոլեկտիվ ուժը կգերազանցի ԱՄՆ-ին։
- CPTPP-ԵՄ Համագործակցության Խորացում:
- Նախադեպը: Նմանատիպ նախաձեռնություն արդեն իսկ գործում է։ Երբ ԱՄՆ-ը արգելափակեց ԱՀԿ-ի Վերաքննիչ Մարմնի (Appellate Body) նշանակումները (2017-2019թթ.), 47 անդամ երկրներ ստեղծեցին Միջանկյալ Բազմակողմ Բողոքարկման Արբիտրաժային Համաձայնագիր (MPIA), որը թույլ էր տալիս լուծել վեճերն առանց ԱՄՆ-ի մասնակցության։
Եզրակացություն
Հոդվածը եզրակացնում է, որ թեև ԱՀԿ-ն պետք է արդիականացվի էլեկտրոնային առևտրի և ծառայությունների հարցերում, համաշխարհային առևտրային համակարգի ամբողջականությունը վերականգնելը հրատապ է։ Միանալով Կառնիի նախաձեռնությանը և ձևավորելով Նոր Գլոբալ Առևտրային Կազմակերպություն, խոշոր տնտեսությունները կարող են վերահաստատել իրենց հավատարմությունը համագործակցությանը, կայունությանը և ընդհանուր բարգավաճմանը։
