Աշխարահաքաղաքական գործընթացները ցնցում են համաշխարհային շուկային առավել քան երբևէ․ հետևանքները անկանխատեսելի են
Երկուշաբթի օրը համաշխարհային ֆինանսական շուկաները զգալի անկայունություն ապրեցին ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի սակագնային քաղաքականության հետևանքով սկիզբ առած համաշխարհային առևտրային պատերազմի սրման վախի պատճառով: Այս մասին գրում է POLITICO-ն։
Հիմնական իրադարձություններ և շուկայական արձագանքներ.
- Շուկայի անկում. Հիմնական ֆոնդային ինդեքսները կտրուկ անկում ապրեցին: Euro Stoxx 50-ը բացման պահին նվազեց ավելի քան 7%-ով (հավանաբար իր վատթարագույն օրը Covid համավարակի սկզբից ի վեր), իսկ բրիտանական FTSE 100-ը՝ ավելի քան 5%-ով: ԱՄՆ ֆոնդային շուկաները նվազեցին գրեթե 5%-ով՝ նախորդ շաբաթվա զգալի կորուստներից հետո, երբ Չինաստանը հայտարարեց պատասխան սակագների մասին:
- Նավթի գների անկում. Հում նավթի գները նվազեցին գրեթե 4%-ով՝ հասնելով վերջին գրեթե չորս տարվա ամենացածր մակարդակին, ինչը վկայում է համաշխարհային տնտեսական ակտիվության վերաբերյալ մտահոգությունների մասին:
- Պատճառ. Շուկայի անկումը պայմանավորված է ԱՄՆ պաշտոնյաների, այդ թվում՝ նախագահ Թրամփի, հանգստյան օրերին արված մեկնաբանություններով, որոնք վկայում են, որ սահմանված սակագները նախատեսված են որպես մշտական միջոցառումներ՝ ուղղված «համաշխարհային առևտրի վերակայմանը», այլ ոչ թե պարզապես ժամանակավոր բանակցային հնարքներ: Թրամփը հատուկ նշել է Չինաստանի, ԵՄ-ի և այլոց հետ առևտրային դեֆիցիտները սակագների միջոցով թիրախավորելու մասին: Առևտրի նախարար Հովարդ Լաթնիկը հաստատել է, որ սակագները կմնան «օրերով և շաբաթներով»:
Միջազգային արձագանքներ.
- Չինաստան. Նախկինում հայտարարել էր ԱՄՆ ներմուծումների վրա 34% պատասխան սակագնի մասին:
- Եվրոպական միություն (ԵՄ). Ակնկալվում է, որ շաբաթվա վերջին կհայտարարի պատասխան միջոցառումների մասին: ԵՄ նախարարները երկուշաբթի հանդիպում էին Լյուքսեմբուրգում՝ որոշելու հստակ պատասխանը, մասնավորապես՝ պողպատի և ալյումինի ներմուծման վրա ԱՄՆ-ի կողմից առանձին սահմանված սակագներին:
- Պաշտոնյաները, ինչպիսիք են Ստեֆան Սեժուրնեն (Եվրահանձնաժողովի գործադիր փոխնախագահ) և Ռոբերտ Հաբեկը (Գերմանիայի էկոնոմիկայի նախարար), հանդես եկան ԵՄ-ի «հակահարկադրման գործիքը» կիրառելու օգտին՝ տուժած ընկերություններին աջակցելու և հակաքայլեր ձեռնարկելու համար՝ առաջարկելով թիրախավորել այն ոլորտները, որտեղ ԱՄՆ-ն խոցելի է:
- Իտալիայի արտաքին գործերի նախարար Անտոնիո Տայանին զգուշության և հավասարակշռության կոչ արեց՝ առաջարկելով հետաձգել հակաքայլերը մինչև ամսի 30-ը՝ եվրոպական առևտրին վնասելուց խուսափելու համար:
- Առևտրի հարցերով հանձնակատար Մարոշ Շեֆչովիչը հայտարարեց, որ ԵՄ-ն բաց է բանակցությունների համար, սակայն պատրաստ է պաշտպանել իր շահերը:
- Կանադա. Համապատասխանեցրել է ԱՄՆ սակագները սեփական միջոցառումներով:
- Այլ երկրներ. Թեև ԱՄՆ ֆինանսների նախարար Սքոթ Բեսենթը պնդում էր, որ ավելի քան 50 երկիր հաշտարար առաջարկներ է արել, ԱՄՆ-ի երեք խոշորագույն առևտրային գործընկերները (Չինաստան, ԵՄ, Կանադա) ազդարարել են դիմադրելու պատրաստակամության մասին:
Փորձագիտական մեկնաբանություններ.
- Գունտրամ Վուլֆ (Բրյուգել). Իրավիճակը անվանեց վերջին տասնամյակների շուկայի ամենամեծ անկումներից մեկը՝ պայմանավորված Թրամփի պրոտեկցիոնիստական դիրքորոշմամբ, և առաջարկեց, որ Եվրոպան պետք է համագործակցի այլ գործընկերների, այդ թվում՝ Չինաստանի հետ՝ բաց առևտուրը պահպանելու համար:
- Դավիդե Օնելյա (TS Lombard). Եվրոպային խորհուրդ տվեց պատասխանել «վիրահատական ճշգրտությամբ»՝ տնտեսական ինքնավնասումը և գնաճը նվազագույնի հասցնելու համար՝ նշելով շուկայի անկման ավարտը տեսնելու դժվարությունը՝ առանց ԱՄՆ-ից դեէսկալացիայի հստակ ազդանշանների:
Ամփոփելով՝ ԱՄՆ սակագների սահմանումը և դրանց հավանական մշտական բնույթի հաստատումները հանգեցրել են համաշխարհային ֆինանսական շուկաների կտրուկ անկմանը և դրդել են խոշոր առևտրային գործընկերներին, ինչպիսիք են Չինաստանը, ԵՄ-ն և Կանադան, նախապատրաստել կամ իրականացնել պատասխան միջոցառումներ՝ սրելով վնասակար համաշխարհային առևտրային պատերազմի մտավախությունները:
