Զարգացող երկրները նոր ռազմավարության կարիք ունեն
Այս ընդլայնված տեքստը ներկայացնում է մասնատվող համաշխարհային պայմաններում զարգացող տնտեսությունների առջև ծառացած մարտահրավերների ավելի խորը վերլուծություն, հատկապես ԱՄՆ նախկին նախագահ Դոնալդ Թրամփի կողմից պաշտպանողական քաղաքականությունների համատեքստում: Այն ուրվագծում է ռիսկերը և առաջարկում հնարավոր ռազմավարություններ: Հոդվածը գրել է Ռաբահ Արեզկին project-syndicate-ում։
Ահա հիմնական փաստարկների ամփոփումը.
- Մասնատման սպառնալիքները: Թրամփի կողմից սակագների սպառնալիքները դիտվում են որպես համաշխարհային տնտեսության մասնատումն արագացնող գործոն, որն անհամաչափորեն վնասում է զարգացող տնտեսություններին՝ ներմուծվող գնաճի, հնարավոր ռեցեսիայի, հումքային ապրանքների գների նվազման, գործարար անորոշության և ուղղակի օտարերկրյա ներդրումների (ՈւՕՆ) կրճատման ռիսկերի միջոցով:
- Հիմնական դիլեման: Զարգացող երկրները պետք է հաղթահարեն այս քաոսը՝ հավասարակշռելով բաց շուկաների անհրաժեշտությունը (երիտասարդ բնակչության համար աճ և աշխատատեղեր խթանելու նպատակով) տնտեսական ինքնիշխանության պահպանման հետ (անկախ քաղաքական որոշումներ կայացնելու կարողություն):
- Բազմազգ կորպորացիաները ուժերի անհավասարակշռությունը: Շատ զարգացող տնտեսություններ կախված են արդյունահանող/արտահանվող գյուղատնտեսական ոլորտներից, որտեղ հաճախ գերիշխում են բազմազգ կորպորացիաները, ինչը հանգեցնում է ուժերի անհավասարակշռության և ընկալվող շահագործման (ռեսուրսների արդյունահանում՝ քիչ վերադարձով, հարկերից խուսափում):
- Վերահավասարակշռման ռազմավարությունները:
- Բանակցություններ և կառավարում: Զարգացող երկրները պետք է ամրապնդեն ինստիտուտները, պահանջեն թափանցիկ պայմանագրեր, բանակցեն ավելի լավ պայմաններ ԲԱԿ-երի հետ՝ հարկային եկամուտներն ավելացնելու՝ սոցիալական ծրագրերի և ենթակառուցվածքների համար:
- Տեղական բաղադրիչի քաղաքականություն: Մշակել քաղաքականություններ, որոնք խրախուսում են կապիտալատար արդյունաբերություններից դրական կողմնակի ազդեցությունները և աշխատատեղերի ստեղծումը:
- Ընդդեմ ավտարկիայի: Տեքստը դեմ է ԲԱԿ-երի հետ կապերը լիովին խզելուն: Թեև խնդրահարույց են, դրանք կարող են լուծման մաս լինել՝ ապահովելով տեխնոլոգիաների կարևոր փոխանցում, համաշխարհային շուկաների հասանելիություն և ֆինանսավորում, որոնք կկորչեին ավտարկիկ մոդելի պարագայում: Նույնիսկ Չինաստանը խուսափել է այս ուղուց:
- ՓՄՁ-ների վերաբերյալ նրբերանգ տեսակետ: Թեև փոքր և միջին ձեռնարկությունները (ՓՄՁ) կարևոր են, դրանց պարզապես չափի հիման վրա սուբսիդավորելն արդյունավետ չէ կայուն աճի կամ լայնածավալ աշխատատեղերի ստեղծման համար: Աշխատաշուկաները հաճախ երկփեղկված են (ֆորմալ խոշոր ընկերություններ ընդդեմ ոչ ֆորմալ/ցածր արտադրողականությամբ ՓՄՁ-ների), և ընդլայնվող ՓՄՁ-ները հակված են կենտրոնացնելու ռեսուրսները:
- Հիբրիդային արդյունաբերական քաղաքականություն: Ավելի արդյունավետ մոտեցումը ներառում է.
- Ժամանակավոր, արդյունավետության հետ կապված սուբսիդիաներ ՓՄՁ-ների համար՝ հստակ դադարեցման ժամկետներով:
- Մրցակցային ճնշումներ, որոնք խթանում են արդյունավետությունը:
- Բազմազգ կորպորացիաները ներգրավում, բայց ստեղծելով ուժեղ խթաններ, որպեսզի նրանք կիսվեն տեխնոլոգիաներով և տեղայնացնեն արտադրությունը՝ ստեղծելով բարձրորակ աշխատատեղեր:
- Չինական մոդելը (վերապահումներով): Չինաստանը ԱՀԿ-ին անդամակցելուց հետո հաջողությամբ օգտագործեց իր շուկայի մեծությունը և էժան աշխատուժը՝ օտարերկրյա ընկերություններին ստիպելով համատեղ ձեռնարկություններ ստեղծել, ինչը նպաստեց տեխնոլոգիաների փոխանցմանը: Սակայն սա կրկնօրինակելը դժվար է, ինչպես երևում է օրինակով Բանգլադեշի և Վիետնամի նման երկրների, որոնք դժվարացան տեղայնացնել արտադրությունն ու փորձառությունը՝ չնայած ԲԱԿ-եր ներգրավելուն:
- Եզրակացություն: Մասնատվող աշխարհում բազմակողմ կազմակերպությունները պետք է մեծացնեն աջակցությունը զարգացող երկրներում հանրային բարիքների տրամադրմանը: Քանի որ այս երկրները պնդում են իրենց տնտեսական ինքնիշխանությունը, ԲԱԿ-երը պետք է արձագանքեն՝ ավելի արդարացիորեն կիսելով համաշխարհային աճի օգուտները:
Տեքստը պաշտպանում է պրագմատիկ մոտեցում, որի դեպքում զարգացող երկրները ռազմավարականորեն համագործակցում են բազմազգ կորպորացիաների և համաշխարհային շուկաների հետ՝ օգտագործելով նպատակային արդյունաբերական քաղաքականություններ և բարելավված կառավարում՝ ապահովելու, որ օգուտներն ավելի արդարացի բաշխվեն և նպաստեն կայուն զարգացմանը, այլ ոչ թե դիմելով մեկուսացման:
