Ինչպիսին կլինի մարդկության առաջընթացը մոտ ապագայում

Հենց նոր երկրորդ անգամ ընտրվելով Միացյալ Նահանգների նախագահ՝ Դոնալդ Թրամփը կրիտիկական պահին պատրաստ է վերափոխել միջազգային հարաբերությունները։ Անորոշության այս նոր և վտանգավոր դարաշրջանում նավարկելու համար անհրաժեշտ է մտածել այն առաջընթացի մասին, որը մենք ձեռք ենք բերել, հատկապես՝ փնտրելու պատկերացումներ, թե ինչպես հաղթահարել գալիք մարտահրավերները: Այս մասին գրում է հոդվածի հեղինակներ Թավաքքոլ Կարմանը, Սաուլ Պերլմուտերը և Բրայան Շմիդտը project-syndicate-ում:

Նախորդ 80 տարիները պատմության մեջ ամենախաղաղն են եղել. Ըստ Համաշխարհային տնտեսական ֆորումի, մեծ քայլեր են արվել գենդերային հավասարության բարելավման ուղղությամբ, ընդ որում, համաշխարհային գենդերային տարբերությունն այժմ համարվում է փակված 68,5%-ով: Գրագիտությունն աճել է. մեծահասակների 87%-ն ամբողջ աշխարհում կարող է կարդալ և գրել (համեմատած 1950թ. ընդամենը 36%-ի հետ): Երկարակեցությունը կտրուկ բարելավվել է՝ կյանքի միջին տևողությունը այսօր կազմում է 73, դարասկզբի 66-ից: Զանգվածային սովերը, որոնք ժամանակին սովորական երեւույթ էին, սահմանափակվել են:

Մարդկությունն ունի բոլոր այն գործիքները, որոնք անհրաժեշտ են այս առաջընթացը պահպանելու և արագացնելու համար: Փաստորեն, մեր արդեն իսկ տիրապետած գիտելիքի և տեխնոլոգիաների շնորհիվ մենք կարող ենք լուծել մեր առջև ծառացած մի քանի ամենամեծ մարտահրավերները՝ սկսած աղքատությունից և պարենային անապահովությունից մինչև կլիմայի փոփոխություն և բնակչության արագ աճ: Այսպիսով, սա պետք է լավատեսության ժամանակ լինի: Այնուամենայնիվ, «Ատոմային գիտնականների տեղեկագիրը» իր դատաստանի օրվա ժամացույցը սահմանել է 90 վայրկյանից մինչև կեսգիշեր, ինչը ցույց է տալիս, որ մարդկությունն այժմ ավելի մոտ է ոչնչացմանը, քան երբևէ:

Ինչպիսին կլինի Դոնալդ Թրամփի ռազմավարությունը

Դժվար չէ հասկանալ, թե ինչու։ Պատահական չէ, որ հարաբերական գլոբալ խաղաղության և կայունության երկար ժամանակաշրջանում ժողովրդավարությունն անշեղորեն գրավեց իր դիրքերը, լայն գլոբալ համագործակցությունը դարձավ նորմ, և աշխարհը ցուցաբերեց աննախադեպ համատեղ հավատարմություն մարդու իրավունքներին: Այսօր, սակայն, մենք ականատես ենք ժողովրդավարության և միջազգային համագործակցության քայքայմանը, ինչպես նաև պատերազմների և հակամարտությունների տարածմանը, որոնցում անմեղ խաղաղ բնակիչները բացահայտ թիրախ են դառնում, իսկ ագրեսորները գործում են անպատիժ: Այս զարգացումները արտացոլում են բազմաթիվ տասնամյակների ընթացքում մեր որոշումներ կայացնող ինստիտուտների համակարգային ձախողումները:

Խնդիրին նպաստել է այն, թե ինչպես ենք մենք օգտագործում տեղեկատվությունը թվային դարաշրջանում: Սոցիալական մեդիա հարթակները, կապի, կրթության և քարոզչության աննախադեպ հնարավորություններ ընձեռելով, նաև մարտահրավեր են նետել փաստերը գեղարվեստական ​​գրականությունից տարբերելու մեր կարողությանը և խաթարել իրականության ընդհանուր ըմբռնումը, որը մեզ պետք է կոլեկտիվ խնդիրների լուծումը դյուրացնելու և ժողովրդավարությունը պահպանելու: Թեև առաջադեմ արհեստական ​​ինտելեկտը հսկայական պոտենցիալ օգուտ է բերում մարդկությանը, այս տեխնոլոգիաների խոստումն ամբողջությամբ օգտագործելու համար, միաժամանակ մեղմելով սպառնալիքները, մենք պետք է կենտրոնանանք էթիկական կառավարման, թվային գրագիտության և գլոբալ համագործակցության վրա:

Ավելին, նոր համաշխարհային անկարգության ժամանումը խաղում է սարսափելի ֆոնի վրա՝ կլիմայի փոփոխության: Քանի որ ամեն տարի ավելի շոգ է, քան նախորդը, մոլորակն այժմ վտանգավոր կերպով մոտ է մի քանի անկման կետերի՝ Անտարկտիդայից և Ամազոնից մինչև Ատլանտյան շրջանառություն:

Ինչպես մենք քննարկեցինք անցյալ ամիս Սիդնեյում (Ավստրալիա) Նոբելյան մրցանակի երկխոսության ժամանակ, ի դեմս նման գոյության սպառնալիքների, մենք պատասխանատվություն ենք կրում՝ մեր մերձավորների, մեր մոլորակի և ապագա սերունդների առջև՝ արմատապես բարելավելու մեր որոշումների կայացումը: Քանի որ համագործակցությունը միշտ եղել է մարդկության գերհզորությունը, առաջին քայլը պետք է լինի վերակառուցել գլոբալ մշակույթը, որը պահպանում է այն, որը հիմնված է իրականության ընդհանուր, փաստերի վրա հիմնված ըմբռնման և հաստատությունների նկատմամբ վստահության վրա:

Այդ նպատակով կենսական նշանակություն ունի ակադեմիական հետազոտությունների, գիտական ​​հաստատությունների, մասնագիտական ​​լրագրության և թափանցիկ պետական ​​մարմինների ամուր աջակցությունը: Գիտելիքի այս հիմնասյուների և վստահելի տեղեկատվության նկատմամբ վստահությունը խթանելով՝ մենք կարող ենք հաղթահարել (ապ) տեղեկատվության գերբեռնվածությունը, արհեստական ​​ինտելեկտի հալյուցինացիաները և քարոզչությունը՝ ազգային և մշակութային սահմանները գերազանցող գիտելիքների ընդհանուր բազա ստեղծելու համար: Այս ջանքերը պետք է աջակցվեն համաշխարհային քաղաքացիության համար կրթություն տրամադրելու և համագործակցության և միջմշակութային փոխըմբռնման համար նախատեսված հարթակներ ստեղծելու նոր թափով:

Ապատեղեկատվության դեմ պայքարը և իրականության ընդհանուր, փաստերի վրա հիմնված ըմբռնման հասնելը նախապայման են գլոբալ որոշումների կայացման և համագործակցության բարելավմանն ուղղված բոլոր ջանքերի համար: Սա կհանգեցնի կրթական համակարգերի բարեփոխման և արդիականացման և «երրորդ հազարամյակի մտածողության» խթանմանը, որը բնութագրվում է հետաքրքրասիրությամբ, ստեղծագործականությամբ և, ամենակարևորը, քննադատական ​​մտածողությամբ: Այն նաև կպահանջի ներառական գլոբալ կառավարման կառույցներ, խնդիրներ լուծելու համագործակցային ցանցեր և կայուն տնտեսական մոդելներ, որոնք համընկնում են ընդհանուր երկարաժամկետ նպատակների վրա:

Ճիշտ այնպես, ինչպես ուժեղ դեմոկրատիաները գլխավորեցին մարդկային առաջընթացը վերջին հարյուրամյակի ընթացքում, նրանք պետք է առաջատար դեր խաղան համագործակցության համաշխարհային մշակույթի կառուցման գործում: Բայց քանի որ խոր անհավասարությունները պարարտ հող են ստեղծել հակաժողովրդավարական ուժերի համար, նրանց կարողությունը կասկածի տակ է դրվում: Խորհրդատվական քաղաքացիների հավաքները և այլ մասնակցային գործընթացները՝ օգտագործելով պատահական ընտրությունը, կարող են աջակցել ժողովրդավարական նորացմանը, որն այդքան անհրաժեշտ է, օգնելով հասարակություններին բանակցել քաղաքական վիճելի հարցերի շուրջ:

Նման վերափոխումները կարող են հնարավոր դարձնել միջազգային կառույցների բարեփոխում, ինչպիսին է ՄԱԿ-ը (մասնավորապես ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդը) և Միջազգային քրեական դատարանը, և կրկին ակտիվացնել կառուցողական ներգրավվածությունը միջազգային պայմանագրերի միջոցով: Աշխարհը պետք է այս հաստատությունները դարձնի ավելի արդյունավետ և անկողմնակալ՝ երաշխավորելու և պաշտպանելու խաղաղությունը, զարգացումը, հաշվետվողականությունը և գլոբալ արդարությունը: Աշխարհը հրատապ կերպով պահանջում է միջուկային զենքի կիրառման նոր ստուգումներ։ Իհարկե, վերջնական նպատակը պետք է լինի միջուկային զինանոցները զրոյի հասցնելը` մարդկության համար ապահով ապագա ապահովելու համար:

Այսօր մեր առջև ծառացած մարտահրավերները մոնումենտալ են, բայց դրանք անհաղթահարելի չեն: Պատմությունը մեզ ցույց է տվել, որ առաջընթացը հնարավոր է, երբ մարդկությունը միավորվում է ընդհանուր արժեքների շուրջ՝ առաջնորդվելով ընդհանուր նպատակի զգացումով: Ութսուն տարի առաջ մենք հենց դա արեցինք՝ ստեղծելով գլոբալ ինստիտուտներ, որոնք ի վիճակի են բացել հարաբերական խաղաղության և կայունության նոր դարաշրջան: Համագործակցության այդ ոգու վերակենդանացումը մեր ամենահրատապ խնդիրն է։