Համաշխարհային տնտեսությունը ծանր ժամանակաշրջան է ապրում. ո՞ր երկրներն են ամենաշատը տուժելու
Համաշխարհային տնտեսությունը ընթացքի մեջ է՝ արձանագրելու իր վատագույն աճի կես տասնամյակը վերջին 30 տարվա ընթացքում, ըստ Համաշխարհային բանկի: Այս մասին գրում է CNBC-ին:
Կանխատեսվում է, որ 2024 թվականին համաշխարհային աճը կդանդաղի երրորդ տարին անընդմեջ ( 2023 թվականի 2,6 տոկոսից իջնելով մինչև 2,4 տոկոս), հայտնում է կազմակերպությունը «Գլոբալ տնտեսական հեռանկարներ» իր վերջին զեկույցում, որը հրապարակվել է երեքշաբթի։
Այնուհետև ակնկալվում է, որ 2025 թվականին աճը կբարձրանա մինչև 2,7%, թեև հնգամյա ժամանակահատվածում արագացումը կմնա գրեթե երեք քառորդով ցածր 2010-ականների միջին տեմպերից:
Աշխարհի ամենահզոր անձնագրերը
Եվ չնայած 2023 թվականին համաշխարհային տնտեսությունը ճկունություն է ցուցաբերում անկումային ռիսկերի դեմ, աշխարհաքաղաքական աճող լարվածությունը կներկայացնի նոր կարճաժամկետ մարտահրավերներ, ասում է կազմակերպությունը՝ թողնելով, որ տնտեսությունների մեծամասնությունը 2024 և 2025 թվականներին ավելի դանդաղ աճ կունենա, քան նախորդ տասնամյակում։
«Դուք պատերազմ ունեք Արևելյան Եվրոպայում՝ Ռուսաստանի ներխուժումն Ուկրաինա։ Դուք լուրջ հակամարտություն ունեք Մերձավոր Արևելքում։ Այս հակամարտությունների էսկալացիան կարող է էական ազդեցություն ունենալ էներգակիրների գների վրա, որոնք կարող են ազդել գնաճի, ինչպես նաև տնտեսական աճի վրա», — CNBC-ի Սիլվիա Ամարոյին ասաց Համաշխարհային բանկի գլխավոր տնտեսագետ և Prospects Group-ի տնօրեն Այհան Քոսեն:
Բանկը նախազգուշացրել է, որ առանց «կուրսի հիմնական ուղղման», 2020-ականները կդառնան որպես «կորսված հնարավորությունների տասնամյակ»:
Զարգացող տնտեսությունները կկրեն ամենաուժեղ հարվածը
Տարածաշրջանային առումով այս տարի աճը առավելապես կթուլանա Հյուսիսային Ամերիկայում, Եվրոպայում և Կենտրոնական Ասիայում և Ասիա-Խաղաղօվկիանոսյան տարածաշրջանում, հիմնականում ավելի դանդաղ ընդլայնման պատճառով Չինաստանում :
Այդուհանդերձ, միջնաժամկետ հեռանկարում զարգացող տնտեսությունները ամենաուժեղ հարվածն են կրելու, քանի որ համաշխարհային դանդաղ առևտուրը և ֆինանսական նեղ պայմանները մեծապես ազդում են աճի վրա:
Այժմ ակնկալվում է, որ զարգացող տնտեսությունները կաճեն ընդամենը 3,9%-ով 2024 թվականին՝ ավելի քան 1 տոկոսային կետով ցածր նախորդ տասնամյակի միջին ցուցանիշից։ Կազմակերպությունը նշում է, որ մինչև տարեվերջ զարգացող յուրաքանչյուր 4 երկրից 1-ի և ցածր եկամուտ ունեցող երկրների մոտ 40%-ի մարդիկ դեռ ավելի աղքատ կլինեն, քան եղել են 2019-ին (Covid-19 համաճարակի նախօրեին), ասվում է կազմակերպությունում:
21-րդ դարի տնտեսական հսկաները
Բանկը հայտնում է, որ տվյալները ցույց են տալիս, որ աշխարհը ձախողում է իր նպատակը՝ 2020-ականները դարձնել «փոխակերպվող տասնամյակ» ծայրահեղ աղքատության, խոշոր վարակիչ հիվանդությունների և կլիմայի փոփոխության դեմ պայքարում: Այնուամենայնիվ, այն ավելացրեց, որ հնարավորություն կա շրջելու ալիքը, եթե կառավարությունները արագ գործեն՝ ավելացնելու ներդրումներն և ուժեղացնելու հարկաբյուջետային քաղաքականության շրջանակները:
«Ներդրումային բումերը զարգացող տնտեսությունները փոխակերպելու ներուժ ունեն և օգնել նրանց արագացնել էներգետիկ անցումը և հասնել զարգացման բազմաթիվ նպատակների», — ասել է Կոսեն զեկույցում, որը հրապարակվել է Համաշխարհային տնտեսական ֆորումից առաջ հաջորդ շաբաթ, որտեղ միջազգային բիզնեսի և քաղաքական առաջնորդները հավաքվել տարեկան ժողովին՝ քննարկելու գլոբալ քաղաքական, տնտեսական և սոցիալական հարցեր:
«Նման վերելքներ ապահովելու համար զարգացող տնտեսությունները պետք է իրականացնեն քաղաքականության համապարփակ փաթեթներ՝ բարելավելու հարկաբյուջետային և դրամավարկային շրջանակները, ընդլայնելու անդրսահմանային առևտուրը և ֆինանսական հոսքերը, բարելավելու ներդրումային միջավայրը և ամրապնդելու ինստիտուտների որակը», — ասաց նա:
«Դա ծանր աշխատանք է, բայց բազմաթիվ զարգացող տնտեսություններ կարողացել են անել նախկինում: Սա նորից անելը կօգնի մեղմել հնարավոր աճի կանխատեսվող դանդաղումը այս տասնամյակի մնացած մասում»:
