ԵՄ-ն միավորվում է էներգետիկ հարցերում և հրավիրում է Միացյալ Թագավարությանը

Ֆինանսական ծառայություններ մատուցող Allianz-ի տվյալներով՝ ԵՄ-ում էներգետիկ աղքատության բախված տնային տնտեսությունների թիվը կրկնապատկվել է: Գազի պակասը կարող է 200%-ով բարձրացնել մանրածախ գները։ Բլոկի տնտեսական հզոր կենտրոնի՝ Գերմանիայում գտնվող ընկերությունների երեք քառորդն ասում է, որ իրենք «ծանր լարվածություն» են ապրում էներգիայի պարուրաձև գների պատճառով: Մեծ Բրիտանիայում էլեկտրաէներգիայի վճարներն աճել են 80%-ով։ «Անկում» բառը շշնջում են ամենուր։ Գրում է BBC-ին։

Վլադիմիր Պուտինը ոչ միայն սովորական ռազմական զենք է օգտագործում, այլ նաև սպառազինում է էներգետիկան՝ փորձելով վախեցնել Արևմուտքին, քանի որ նա ձգտում է Եվրոպայում ուժերի հավասարակշռությունը փոխել հօգուտ Ռուսաստանի:

Չորեքշաբթի նա հայտարարեց. «Մենք ընդհանրապես ոչինչ չենք մատակարարի, եթե դա հակասում է մեր շահերին. ո՛չ գազ, ո՛չ նավթ, ո՛չ ածուխ, ո՛չ մազութ, ո՛չ ոչինչ»։

ԵՄ-ն սեղմելը Կրեմլին տորթի կտոր էր թվում: Դաշինքը հույսը դնում էր Ռուսաստանի վրա իր գազի 40%-ի և նավթի մեկ երրորդի համար, նախքան պարոն Ուկրաինա ներխուժելը: ԵՄ-ի մեծ տերությունները՝ Գերմանիան և Իտալիան, էլ ավելի մեծ  կախվածության մեջ էին:

Ռուսաստանի նախագահը ամիսներ շարունակ քմահաճույքով միացնում և անջատում է գազի մատակարարումները, իսկ ցուրտ ամիսներն արագորեն մոտենում են: Նույնիսկ այն երկրները, որոնք ավանդաբար ավելի քիչ են կախված ռուսական էներգետիկայից, ինչպիսիք են Ֆրանսիան, Իսպանիան և ԵՄ անդամ չհանդիսացող Մեծ Բրիտանիան, տուժում են համաշխարհային էներգետիկ շուկաների անկայունությունից և գների բարձրացումից: Այն դեպքում, երբ բիզնեսներին սպառնում է սնանկացում, և խոցելի ընտրողները կանգնած են սննդի կամ վառելիքի համար վճարելու ընտրության առաջ այս ձմռանը, գների հետ մեկտեղ աճել են քաղաքական և սոցիալական լարվածությունը:

Նախորդ շաբաթվա վերջ Պրահայում զանգվածային ցույցեր են տեղի ունեցել, որտեղ զայրացած ամբոխը բողոքում էր կյանքի ծախսերի ճգնաժամի դեմ և պահանջում էր դադարեցնել Ռուսաստանի դեմ պատժամիջոցները: Նկատի ունեցեք, որ Չեխիան մինչ այժմ միշտ կատաղի է եղել Ռուսաստանի նկատմամբ և անկեղծորեն արտահայտվել է Ուկրաինայի պաշտպանության անհրաժեշտության մասին։ Բայց տան տնտեսական ցավը ծանր է: նչպես արեցին Covid-ի ճգնաժամի սկզբում, ԵՄ երկրները փորձեցին գտնել իրենց սեփական, ազգային լուծումները:

Իսպանիան սահմանափակումներ մտցրեց հասարակական շենքերում օդորակիչների աշխատանքի վերաբերյալ, իսկ Գերմանիան փորձեց մարդկանց հետ պահել իրենց մեքենաները օգտագործելուց՝ նվազեցնելով ուղեվարձը հասարակական տրանսպորտում, մինչդեռ Իտալիայում Նոբելյան մրցանակի դափնեկիր ֆիզիկոսը բուռն մշակութային բանավեճ առաջացրեց՝ առաջարկելով, որ մարդիկ կարող են շոգից մակարոնեղեն պատրաստել՝ անջատել էներգիան և խնայել ծախսերը: Մի շարք անդամ երկրներ հապճեպ հավաքել են ֆինանսական փաթեթներ՝ օգնելու համար խոցեկւ տնային տնտեսություններին և/կամ բիզնեսին: Դրանց նպատակն է՝ և՛ էներգիայի սպառումը նվազեցնելը, և՛ սպառողների համար ծախսերը ցածր պահելը: Գերմանիայի կանցլեր Օլաֆ Շոլցը սկսել է իր (գերմանալեզու) մամուլի ասուլիսը համեմել Gerry and the Pacemakers երգի անգլերեն բառերով՝ You’ll Never Walk Alone:

Սակայն այժմ ուշադրության կենտրոնում եվրոպական լուծում գտնելն է: Եվ ԵՄ մի քանի գործիչներ, ներառյալ Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնը, ասել են, որ կցանկանային, որ Մեծ Բրիտանիան դառնա ծրագրի մաս: Այդ մասին ավելի ուշ: ԵՄ-ի ընդհանուր մոտեցման մղումը բազմազան է. Մասամբ դա բխում է նույն հետքովիդային ճգնաժամի գիտակցումից, ( որպես միասնական շուկայի մաս ), երբ որոշ անդամ երկրների տնտեսությունները տուժում են, այն ցած է գցում բոլորին: Կա նաև գնահատում, որ թվերի մեջ ուժ կա: Այնպիսի երկրները, ինչպիսիք են Իտալիան և Գերմանիան, զբաղված են եղել էներգիայի այլընտրանքային մատակարարներ գտնելու փորձերով, օրինակ՝ Ալժիրում և ԱՄԷ-ում: Բայց եթե ԵՄ-ն, որպես ամբողջություն, իր տնտեսական ազդեցությամբ, կնքի էներգետիկ գործարք, պայմանները, ամենայն հավանականությամբ, ավելի բարենպաստ կլինեն:

«Մենք պետք է հասնենք նրան, որ վճարենք միայն համաշխարհային շուկայի գինը, այլ ոչ թե ավելի բարձր», — չորեքշաբթի ասաց պարոն Շոլցը: Նրա բելգիացի գործընկեր Ալեքսանդր դե Կրոուն նշել է, որ Եվրոպայում գազի գները ներկայումս կրկնակի են Ասիայի և 10 անգամ ավելի  ԱՄՆ-ի հետ համեմատած; ԵՄ-ում նույնպես շատ անկեղծ ցանկություն կա դադարեցնել էներգետիկ փողերը Ռուսաստանի պատերազմի սնդուկը լցնելը:

Ճիշտ է, անդամ երկրների մեծամասնությունը մինչ այժմ կտրուկ նվազեցրել է իրենց կախվածությունը Ռուսաստանից։ Բայց ինչպես ինձ մատնանշեց ԵՄ-ի մի շատ նյարդայնացած դիվանագետ, էներգակիրների աննախադեպ բարձր գները նշանակում են, որ ԵՄ երկրները դեռևս գրեթե նույնքան օրական գումար են վճարում Մոսկվային, թեև ներկայումս շատ ավելի քիչ են ստանում:

ԵՄ էներգետիկայի նախարարները ուրբաթ օրը հրավիրվել են Բրյուսելում արտակարգ հանդիպման՝ քննարկելու ճգնաժամի դեմ համատեղ պայքարի մի շարք առաջարկներ: «Ռուսաստանը շահարկում է մեր էներգետիկ շուկաները», — թվիթերում գրել է ԵՄ հանձնաժողովի ղեկավար Ուրսուլա ֆոն դեր Լեյենը, «[սակայն] մենք ունենք տնտեսական ուժ, քաղաքական կամք և միասնություն՝  ձեռքը բարձր պահելու համար»: ԵՄ երկրներն արդեն պայմանավորվածություններ են ձեռք բերել ռուսական նավթի ներկրման և ռուսական գազի կախվածությունը նվազեցնելու վերաբերյալ։ Հանձնաժողովը գազի գնման համատեղ հնարավորություններ է հաստատել դեռևս ապրիլին և նախատեսել է էներգիայի բավարար պահեստավորում այս ձմռանը:

Այս ուրբաթ օրվա առաջարկները ներառում են.

1․ Մանդատային թիրախներ՝ նվազեցնելու էներգիայի սպառոումը ծանրաբեռնված ժամանակներում, քանի որ դա բարձրացնում է էլեկտրաէներգիայի գները

2․ Այն ընկերությունների եկամուտները, որոնք էլեկտրաէներգիա են արտադրում գազի համեմատ ավելի էժան միջոցներով, օրինակ՝ միջուկային կամ վերականգնվող աղբյուրներով: Օգտագործեք շահույթը՝ օգնելու պայքարող սպառողներին/բիզնեսին

3․ Եկամուտների գլխարկ այն նավթագազային ընկերություններին, որոնք հսկայական շահույթ ունեն՝ պայմանավորված բարձր գներով։ Օգտագործեք այդ անսպասելի շահույթը՝ օգնելու դժվարին տնային տնտեսություններին և ներդրումներ կատարել վերականգնվող էներգիայի աղբյուրներում

4․ Օգնեք կոմունալ ընկերություններին մնալ ջրի երեսին՝ չնայած շուկայի անկայունությանը

5․Գլխարկ ռուսական գազի գներին

Սակայն ԵՄ առաջնորդները հեռու են միասնական լինելուց իրենց առաջնահերթությունների կամ էներգետիկ պլանավորման հարցում: Միաձայն կամ անհապաղ համաձայնությունը քիչ հավանական է ուրբաթ օրը: Օրինակ, Գերմանիան դեռևս տարակուսում է ռուսական գազի գների սահմանափակումների հարցում: Լեհաստանը ցանկանում է, որ գազի բոլոր աղբյուրները, որոնք դուրս են ԵՄ-ից, ունենան գնի շեմ: Եվ կան այլ բարդ խնդիրներ, ինչպիսիք են՝ եթե/երբ անջատել գազի և էլեկտրաէներգիայի շուկաները (նման բանավեճեր են ընթանում Մեծ Բրիտանիայում) և ինչպես ապահովել, որ սպառողները հասկանան սովորությունները փոխելու և ավելի քիչ էներգիա սպառելու երկարաժամկետ անհրաժեշտությունը, նույնիսկ եթե կառավարությունները միջամտեն՝ գները ցածր պահելու համար։

Եվրոպական Կանաչների կուսակցությունները նույնպես չափազանց անհանգստացած են ԵՄ-ի շտապողականությունից՝ փոխարինելու ռուսական հանածո վառելիքի մատակարարումները այլ տարբերակներով: Գերմանական Կանաչների կուսակցությունը կոալիցիոն կառավարության ավագ գործընկեր է: Նրա համանախագահ Ռոբերտ Հաբեկը փոխվարչապետ է և էկոնոմիկայի նախարար։

Նա գլխարկը ձեռքին ճանապարհորդում էր դեպի Արաբական Միացյալ Էմիրություններ՝ հակված լինելով հանածո վառելիքի գործարքների։

Գերմանացի Կանաչների Եվրախորհրդարանի պատգամավոր Սկա Քելլերն ինձ խոստովանեց, որ այո՛, կանաչ քաղաքական գործիչները մեծ ծրագրեր ունեին, «բայց այդ ժամանակ տեղի է ունենում կառավարումը»: Նա պնդեց, որ Գերմանիայում հարցումները ցույց են տալիս, որ ընտրողները հասկանում են, որ Կանաչները «պատասխանատու և պրագմատիկ» են էներգետիկ ճգնաժամի ժամանակ, բայց որ նրանք չեն մոռացել կլիմայական արտակարգ իրավիճակը:

Եվրահանձնաժողովի էներգետիկայի խոսնակը շտապում է ընդգծել, որ երբ խոսքը վերաբերում է էներգետիկային, կան «կարճաժամկետ և երկարաժամկետ շտկումներ»: ԵՄ Կանաչ գործարքը և կլիմայի նպատակները Բրյուսելում հպարտության մեծ աղբյուր են: Նա ասում է, որ երկարաժամկետ եվրոպական անվտանգությունը ռուսական գազը այլ տեղից գազով փոխարինելը չէ, այլ վերականգնվող էներգետիկայի արդյունավետությունը:

Իսկ ի՞նչ կասեք էներգետիկայի ոլորտում Միացյալ Թագավորության համագործակցության հրավերի մասին, որը ես նշեցի ավելի վաղ, որը այս շաբաթ ինձ կրկին կրկնեց Ֆրանսիայի Եվրոպայի հարցերով նախարարը:

Նրա նախորդ նշում է, որ ճգնաժամի այս ժամանակներում համագործակցությունն ավելի իմաստալից է, քան Brexit-ից հետո «հոյակապ մեկուսացումը»:

Բայց թեև Միացյալ Թագավորության համար կարող է տնտեսական իմաստ ունենալ ԵՄ-ին միանալը՝ փորձելով օգուտ քաղել համաշխարհային շուկայում ցածր գներից, նոր վարչապետ Լիզ Թրասը, նույնիսկ եթե գայթակղվի, կարող է քաղաքականապես անհարմար համարել այդ համագործակցությունը պահպանողական կուսակցություն որոշ հատվածների հետ։

Այնուամենայնիվ, կա էներգետիկայի և ԵՄ-ի մի ասպեկտ, որը վարչապետ Թրասը չի կարողանա անտեսել: Եվ դա կապված է Հյուսիսային Իռլանդիայի հետ: Իռլանդիա կղզին ունի էլեկտրաէներգիայի միասնական շուկա, որը փոխկապակցված է Մեծ Բրիտանիային,- նշում է Մերի Սթարքսը։ Իռլանդիայի Հանրապետությունը, սակայն, ԵՄ անդամ երկիր է, որը տեսականորեն ենթակա է ԵՄ ընդհանուր էներգետիկ կանոնակարգերին:

«Այսպիսով, թե ինչ է դա նշանակում ինչպես Հյուսիսային Իռլանդիայի, այնպես էլ Հանրապետության համար, ինչ-որ պահի ուշադրության կենտրոնում կհայտնվի», — ասում է տիկին Սթարքսը: Նա ինձ ասաց, որ սովորաբար էներգիան շատ ազատ է հոսում էլեկտրաէներգիայի և գազի փոխկապակցիչների միջով, բայց եթե, օրինակ, ԵՄ-ին հաջողվի իջեցնել գները մինչև Միացյալ Թագավորությունը, այնուհետև Բրյուսելը «պետք է քայլեր ձեռնարկի, որպեսզի իր ավելի էժան էլեկտրաէներգիան և գազը «չարտահոսեն» Միացյալ Թագավորություն»:

Թեև տիկին Սթարքսն ասում է, որ շատ քիչ հավանական է, որ ԵՄ-ն միակողմանիորեն փակի փոխկապակցիչները, պետք է լինի առևտրի և հոսքերի որոշակի կարգավորում՝ արտահոսքը կանխելու համար:

Եվ դա կպահանջի երկխոսություն:

Հեղինակ՝ Կատյա Ադլեր